Kapalıçarşı teslim olmuş

Kültür Varlıkları Koruma Kurulu’nun Tarihi Yarımada’da tescilsiz parsellerde yetkisini Fatih Belediyesi Koruma Uygulama Denetim Müdürlüğü’ne (KUDEB) devretmesi, gündeme oturdu.

Birinci derece tarihi eser statüsündeki tarihi Kapalıçarşı için de, Koruma Kurulu’nun yetkisini aylar önce KUDEB’e bıraktığı ortaya çıktı. İstanbul Yenileme Alanları Koruma Bölge Kurulu’nun 20 Haziran 2016 tarihli kararında, “Kapalıçarşı’nın bütünü için basit onarım taleplerine yönelik genel bir kararın alınması talebine ilişkin, boya badana yapımı ve dökülen sıvaların aynı malzeme ile onarımının KUDEB denetiminde yapılabileceğine karar verildi’’ ifadeleri kullanıldı.

KÜLTÜR MİRASI TEHLİKEDE

İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisi’nin 16 Aralık’ta aldığı karara göre, Tarihi Yarımada’daki 10 bin tescilli esere komşu olan yaklaşık 50 bin binada yapılacak güçlendirme, bakım ve onarım projeleri, onay için Koruma Kurulu’na gitmeyecek. Yeni düzenlemeye göre, Fatih’te, Kentsel Arkeolojik Sit Alanı ve 1., 2. ve 3. derecede koruma bölgelerinin tamamındaki tescilli yapılar, eskiden olduğu gibi Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nca, bunun dışında kalan tescilli yapılara komşu parsellerdeki yapılar ve tescilsiz yapılar ise belediye tarafından değerlendirilecek. Böylelikle UNESCO Kültür Mirası Listesi’nde yer alan Tarihi Yarımada’da Koruma Kurulu denetimi ortadan kaldırılmış oldu.

HAZİRAN AYINDA DEVİR

Tarihi Yarımada’ya Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı iki Koruma Kurulu bakıyor. İstanbul 4 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu ile 2 Numaralı Yenileme Alanları Koruma Kurulu’nun yetki sınırı tüm Fatih ilçesini kapsıyor. 554 yıllık Kapalıçarşı’nın restorasyonu için de 2 Numaralı Yenileme Alanları Koruma Kurulu yetkili. Kurul buradaki yetkisini 20 Haziran 2016 günkü kararıyla Fatih Belediyesi Koruma Uygulama Denetim Birimi’ne (KUDEB) devretti.

BELEDİYE İSTEDİ KURUL VERDİ

Devrin ardından Fatih Belediyesi, Kapalıçarşı’nın bütününe yönelik basit onarım talepleri için Koruma Kurulu’ndan genel bir karar talep etti. Böylelikle çarşıdaki dükkan sahipleri, Koruma Kurulu denetiminden muaf tutulacak boya-badana gibi basit onarım ruhsatı ile dükkanlarında her türlü değişikliği yapmaya başladı. Kurul denetimi de olmadığından, anıt eser statüsündeki Kapalıçarşı’da duvarlar yıkılıp dükkânlar genişletilmeye, askı tavanlar, vitrin büyütmeler yapılmaya başlandı.

İLKE KARARINA AYKIRI

Koruma Kurulu kararıyla anıtsal yapı statüsünde olan ve koruma grubu 1 olarak tescillenen Kapalıçarşı’da KUDEB kararıyla onarım yapılması şaşkınlık yarattı. Çünkü koruma kurullarının anayasası olarak nitelendirilen ‘‘ilke kararları’’, anıt statüsündeki eserler için bu yetkiyi sadece kurullara veriyor. 680 sayılı Yüksek Kurul’un ilke kararında ‘‘Sadece yapının yaşamını sürdürmeyi amaçlayan, tasarımda, malzemede, strüktürde, mimari ögelerde değişiklik gerektirmeyen müdahalelerdir. (Çatı aktarımı, oluk onarımı, boya-badana vb.) Bakım izin ve denetiminde, varsa koruma kurulu müdürlüğü yoksa müze müdürlüğünün yetkili olduğuna’’ diyor. Kurul bu kararla ilke kararını çiğnemiş oldu.