Kanuni'nin kalbi o türbede değil

Konunun en üst düzey üç ismi Hürriyet Dünyası'na konuştu. Buna göre Kanuni'nin kalbi, Zigetvar'daki Türbe Tepe'de değil. Peki ama nerede? Cevap, yeni ortaya çıkan 275 yıllık bir belgede ve son teknoloji bilgisayar modellemelerinde gizli olabilir.

Kanuni Sultan Süleyman 1526'da, yani tahta çıkışının henüz 6'ncı yılında Mohaç zaferiyle Macaristan kapılarını açarak Avrupa'da "Muhteşem" diye anılmaya başlamış, 40 yıl sonra döndüğü bu ülkede Zigetvar kalesinin fethinden bir gün önce, 7 Eylül 1566'da hayata gözlerini yummuştu.

HÜRRİYET DÜNYASI'NDAN EMRE KIZILKAYA ZİGETVAR'DA / FOTO GALERİ

Sadrazam Sokullu Mehmed Paşa, Şehzade Selim gelip tahtı devralana kadar bin bir oyunla padişahın ölümünü vezirlerden bile gizledi. Kanuni'nin naaşı, İstanbul'a bozulmadan taşınabilmesi amacıyla tahnit edildi (mumyalandı). Bunun için kalbi ve iç organları çıkarıldı, misk ve amberle yıkanıp gömüldüler. Naaş ise, geçici olarak defnedildiği otağ-ı hümayun (saltanat çadırı) içindeki yatağın altından, İstanbul'a götürülmek üzere alındı. Ama hızla çürüyen iç organlar geride kaldı.

Zigetvar Belediye Başkanı Janos Kolovics, Dr. Norbert Pap, Hürriyet Dünyası'ndan Emre Kızılkaya, Macaristan'ın Ankara Büyükelçisi Janos Hovari

123 YIL SONRA O TÜRBE YIKILDI
Oğlu II. Selim, organların gömüldüğü yere bir türbe yaptırdı. Türbeyi 25-30 silahlı muhafız korusa da Osmanlı'nın sınır boyundaki bu mekan sık sık saldırıya uğradı. Gücünü kaybeden Osmanlı 1689'da bölgeden çekildi. 1693 yılında Avusturyalılar türbeyi yağmalayıp yıktı. Bölgedeki bir tepede (Turbek) bulunan Szüz Maria Kilisesi'nin papazı 1913'te Avusturya-Macaristan ile aynı safta Dünya Savaşı'na girmeye hazırlanan Osmanlı'ya "Kanuni'nin türbesi buradaydı" diye dostluk mesajı verdi.

120 yıldır süren bilimsel araştırmalarda sona geliniyor. Orijinal türbenin yeriyle ilgili son bulgular bugün TSİ 18.00'de Zigetvar'da Macar ve Türk yetkililerce açıklanacak.

Basın toplantısı arifesinde araştırmanın üç kilit ismiyle, Mohaç ile Zigetvar'ın ortasındaki tarihi Peç şehrinde dün gece bir restoranda buluştuk: 2010'da İstanbul ve Essen ile birlikte Avrupa Kültür Başkenti olan Peç'in Belediye Başkanı Janos Kolovics, araştırmayı yürüten ekibin başındaki Peç Üniversitesi öğretim üyesi Dr. Norbert Pap ve bir Türkolog olan Macaristan'ın Ankara Büyükelçisi Dr. Janos Hovari.

PROF. HALİL İNALCIK DA DEVREDE
Dr. Pap'a göre Valeria Kovac'tan (1971) Erica Hancz'a (2009) birçok bilim insanının yıllardır yaptığı kazılar, Kanuni'nin Turbek'te bugün kilise bulunan yere gömülmediğini kanıtlıyor. Ama belki de tepedeki küçük yerleşimi ziyaret eden Türk turistlerin sayısı azalmasın diye bu yüksek sesle söylenmedi.

PEKİ YA GERÇEK TÜRBE NEREDE?
Coğrafya uzmanı Dr. Pap, "Temel sorun konuya hep arkeolojik açıdan bakılmasıydı. Biz çok disiplinli, çok uluslu bir yaklaşım uyguladık" diyor. Örneğin duayen tarihçi Prof. Halil İnalcık'tan da sürekli görüş almışlar. zigetvar ve çevresi ile Budapeşte'de toplam yedi tarihi projede TİKA ile işbirliği yapıyorlar.
Ama birkaç kadeh Tokaji şarabından sonra bile Dr. Pap ser verip sır vermiyor. Elde ettikleri yeni bulguları bugünkü basın toplantısında açıklayacağını yineliyor.

Ona, Kanuni'nin otağının Macar top menzilinin dışında, yani kaleye yaklaşık 3 km uzaklıkta bir tepede bulunduğunun Osmanlı tarihlerinde yer aldığını söylediğimde ise gülüp şu ipucunu veriyor:

BAŞKANIN BÜYÜK DEDESİ SAYESİNDE ÇÖZÜLEBİLİR
"Bildiğiniz her şeyi unutun. O bölgede çok sayıda tepe var. Üstelik o dönemde bölgede yaşanan Mini Buz Çağı nedeniyle, yollar, ormanlar, akarsular, bugün sandığımızdan çok farklıydı. Biz bilgisayar modellemeleri kullanarak o dönemin coğrafyasını yeniden yarattık. Ve üstüne tarihi belgeleri koyup Kanuni ile ilgili önemli bulgulara ulaştık."

En önemli tarihi belge ise karşımda oturan Başkan Janos Kolovics'in büyük dedesinden gelmiş... 1737'de 80'li yaşlarında olan Boşnak asıllı Ferenc Kolovics, Kilise ile bir mülkiyet anlaşmazlığına düşmüş. Kolovics'in o dönemde mahkemeye sunduğu belgede, bundan 150 yıl önce Zigetvar'da Osmanlı vakfı olan binaların listesi de var. Dolayısıyla Kanuni'nin türbesinin de neredeyse adresi veriliyor.

BÜYÜKELÇİ: HEDEF 22. YÜZYIL
TİKA da geçtiğimiz günlerde Osmanlı arşivlerine göre türbenin muhtemel koordinatlarını Macar uzmanlara iletti. Tüm bunların Kanuni'nin kalbinin gömüldüğü yeri, bir anlamda ikinci kabrini bulmaya yetip yetmeyeceği bugün şekillenecek. Ama bir İstanbul beyefendisinin Türkçesi ile konuşan ve Belediye Başkanı Kolovics'i "Sancak Beyi Ferenc Bey" diye tanıtan Büyükelçi Janos Hovari, çok daha önemli bir noktaya parmak basıyor:

Biz Zigetvar'da (bugün) açacağımız Türk Evi'ni, yakında restore edeceğimiz Süleyman Camii'ni ve Osmanlı kalesini yüzyıllık projeler olarak düşündük. Bunlar bizim ortak tarihimiz. Çanakkale Savaşı'nda Türk Boğazları'nı savunan ve Budapeşte yapımı olan en büyük top da öyleydi. Tekirdağ'daki, Kütahya'daki Macar müzeleri de öyle. Biz uzun zaman önce savaşan, ama ondan da uzun süredir kardeş olan, benzer bir dil ve geçmişe sahip iki milletiz. Bunlar bizim anılarımız, bizim hikayemiz. TİKA ile beraber bu anılara sahip çıkma, onları ihya etme işine daha yeni başlıyoruz. Hedef 22'nci yüzyıl....