Kangallara iyi bakamıyoruz

Nesillerinin arslan ya da kurt soyuna dayandığı konusunda çeşitli savlar bulunan, vücut yapısı çok sağlam, özgürlüklerine çok düşkün, karakter olarak korkusuz bir bekçi, sahibine ise ''vefalı bir dost'' olan Kangal köpekleri, çok az olan bazı resmi ve özel kangal çiftlikleri hariç, bilinçsiz ellerde özelliklerini kaybettiği ve en iyi cinslerinin de yurt dışına götürüldüğü belirtiliyor.

Atatürk Üniversitesi (A.Ü) Veterinerlik Fakültesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Ahmet Yıldız, Kangal'ın, dünyada çoban köpekleri kategorisinde en üstün özelliklere sahip olan bir ırk olduğunu söyledi.

Kangal'ın bu özelliğinden dolayı özellikle hayvancılığın yaygın olduğu Doğu Anadolu Bölgesi'nde hayvan sahiplerinin birinci tercihi olduğunu ifade eden Yıldız, ancak söz konusu köpeklerin bilinçsiz çiftleştirilerek, ırklarının tehlike altına sokulduğunu belirtti.

Yıldız, kontrolsüz çiftleştirmeden dolayı, kangal ırkının yok olmayla karşı karşıya bir tehlike altında bulunduğunu dile getirerek, şunları kaydetti:

''Üstün ırk özelliğine sahip kangallar, kırsal kesimde diğer köpeklerle bilinçsizce çiftleştiriliyor. Bu çiftleşme sonucu ırksal özelliklerini kaybeden Kangallar, sokak köpeği oluyor. Çünkü bu çiftleşmeden doğan yavrular, kangalın özelliklerini taşımıyor. Bu nedenle de köpek sahipleri, söz konusu hayvanları besleme yerine sokağa terkediyorlar.''

Yıldız, fakülte bünyesinde kısa sürede ''Kangal Üretim Çiftliği'' kurmayı planladıklarını kaydederek, bu sayede de hayvancılığın yaygın olduğu Erzurum ve çevresindeki vatandaşların, saf Kangal köpeği temin etme imkanına kavuşacaklarını, ayrıca Kangal'ı bilinçli beslemeyi öğreneceklerini söyledi.

Türk Çoban Köpeklerini Koruma-Araştırma ve Geliştirme Derneği Kurucu Başkanı Doğan Kartay, yetişkin kangalların sahibini tam anlamıyla benimseyemediği için yavru kangalların tercih edildiğini belirterek, ancak, doğal ortamı bozkırdan bilinçsizce alınan yavru Kangallar'ın tümüne yakının telef olduğunu, pek azının da özelliklerini yitirip sağlıksız yaşadıklarını söyledi.

Kartay, doğal yaşam ortamının 1000-3000 metre yüksekteki bozkırlarolan kangalların yavrularının, sıcak sahil kesimlerine uyum sağlayamadıklarını ifade ederek, söz konusu yörelerin yavru Kangallar için yaşam riski taşıdıklarını belirtti.

Sahil kesimlerinde yavru Kangal yetiştirmeyi hedefleyenlerin öncelikle, ''O yörede doğan, ana ve babası, yöre iklimine ve doğal şartlarına uyum sağlamış kangal yavrularını tercih etmeliler'' diyen Kartay, şöyle devam etti:

''Doğal yaşamı, bozkıra endeksli Kangal yavruları eğer riskli yaninemli ve sıcak yörelere götürülüp yetiştirilecek ise bir yaşına kadar çok özel bakım ve tedbirler gerekir. Yavruların riskli bölgeye getirilmesinde, bozkırda yaz aylarında doğmuş olanlar için eylül-ekim-kasım ayları uygun zamandır. Böylece, kıştan ilkbahara ve yaza ağır geçişi yaşamak, riskli yöreye uyumu kolaylaştıracaktır. Yaz aylarında riskli bölgelere getirilen yavru Kangallar'ın yaşama şansı çok azdır.''

Riskli yörelere getirilen yavruların, birinci yılın ağustos ve temmuz aylarını, yüksekçe havadar ve ağaçlı bir yerde geçirmeleri gerektiğine işaret eden Kartay, şunları kaydetti:

''Kangal yavrularına, yazın günün sıcak saatlerinde barınabilmeleri için bir buçuk metre derinlikte rahatça girip çıkabilecek şekilde bir çukur açılmalı, öğle saatlerinde bu çukur hafifçe sulanmalıdır. Suyu sıkça değiştirilen temiz su kabı devamlı dolu olarak bu barınağın önünde bulundurulmalı. Suya, sıcak saatlerde buz atılmalı, yiyecekler serin saatlerde, pişirilmiş ve soğutulmuş olarak verilmelidir.

Yavru Kangallar'a 4 aya kadar tasma takılmamalı ve bağlanmamalıdır. Daha sonra ise meskün yerde bağlansa bile, geceleri etrafı çevrili bir alanda serbestçe dolaşabilmelidir. Dar mekana kapatılan ve devamlı bağlı tutulan kangal yavrularının kişiliği zedelenir. Yavrular sadece sahibi ve ailesince okşanmalı, beslenmeli, sulanmalı ve gezdirilmelidir.''

Kartay, Kangallar'ın kuyruklarının kesilmemesi gerektiğini de vurgulayarak, çoban köpeği olarak kullanılacak olan yavruların dışındaki kangalların da kulaklarının kesilmemesi gerektiğini kaydetti.