Kangal komplosu

Bizim Türkiye'de Kangal diye bildiğimiz Kangal da, Amerika ve İngiltere'de Kangal diye bilip pek gurur duyduğumuz köpekler aslında Kangal görünümlü Anadolu Çoban Köpeği'ymiş. Bir takım köpek kulüpleri Kangal diye özel bir ırk olmadığını ileri sürüyormuş. Kangalları, Anadolu'dan getirilen farklı renk ve tüy yapısına sahip çoban köpekleriyle çiftleştirip ırkı bozuyor, sonra da Türklerin para kazanmak amacıyla Kangal diye bir ırk uydurduğunu, aslında Sıvas'taki köylülerin önüne gelen her köpeğe, hatta traktöre bile ‘‘Kangal’’ dediğini iddia ediyormuş. Nasıl? Biraz karışık değil mi? KONU kesinlikle bizle ilgili ama, bizim haberimiz yok. Tartışma Türkiye'nin gıyabında sürüyor. Türkiye'de ulusal bir köpek kulübü bulunmadığı için, tamamen Amerika ve İngiltere'deki Kangal taraftarı ve karşıtı kulüpleri arasında, genetikçilerin de karıştığı bir kavgadır gidiyor. Bizim yurt dışındaki başarılarıyla pek övündüğümüz ama, ondan ötesine karışmadığımız Kangalların uluslararası sahadaki serüveni 1980'lerde başlıyor. Ancak bugün yaşanan kargaşayı anlatmak için biraz daha gerilere gitmek gerekiyor. ABD'nin Türkiye'deki eski askeri ataşesi Robert Ballard 1968 yılında Türkiye'den uzun tüylü alacalı bir erkek çoban köpeğini, hemen iki yıl sonra da açık kahverengi bir dişiyi Amerika'ya götürüyor. Bu çiftin 1970'de doğan ilk yavruları, ilişkilerin sıkı tutulacağı kişilere satılıyor. Bu grup daha sonra Amerikan Anadolu Çoban Köpeği Kulübü'nü kuruyor.STANDART SULANDIRILIYORAmerikalı başka bir köpek yetiştiricisi olan David Nelson ise 70'lerin sonlarındaki araştırması sırasında, bağımsız bir ırk olarak kabul edilebilecek, Sıvas ve yöresinin Kangal'ını keşfediyor. İlk Kangallar 1980'lerin başında ABD'ye ulaşıyor ve 1989'da Amerikan Kangal Köpeği Kulübü kuruluyor. Kangallar sürü bekçiliğinde büyük başarı kazanıyor, ancak karşısına beklenmedik bir engel çıkıyor: Anadolu Çoban Köpeği Kulübü. Şimdi İngiltere cephesine geçelim. Kangallar bu ülkede Karabaş adıyla tanınıyor. Arkeolog Dr. Charmain Steel 1965'de Konya'nın bir köyünden satın aldığı Gazi ile Sabahat adlı iki Karabaş'ı ülkesine götürüyor ve Karabaşlar İngiliz Köpek Kulübü (Kennel Club) tarafından ayrı bir ırk olarak tanınıyor. 1968 yılında ise isimleri konuluyor: ‘‘Anadolu Karabaş Köpeği’’. Irkın standartları da şu şekilde belirleniyor: Kısa tüylü, mastif tipinde ve sarı-kahverengi üzerine siyah maske. Ancak ileriki yıllarda Anadolu'dan getirilen bir takım çoban köpekleri, bu standartlara uymadıkları halde Karabaşlarla çiftleştiriliyor ve yavrular Karabaş adı altında kaydediliyor. Böylece İngiliz Köpek Kulübü elde edilen farklı renkteki yavrular nedeniyle ‘‘beyaz hariç’’ ibaresiyle üç yeni rengi daha standartlara ekliyor.1983 yılında Büyük Britanya Anadolu Çoban Köpeği Kulübü kuruluyor. Kangal tipini korumayı amaçlayan Anadolu Karabaş Kulübü ile bu yeni kulüp arasında çok sert tartışmaların yaşandığı toplantılardan sonra İngiliz Köpek Kulübü kendilerine sunulan karşı genetik bilgiler ışığında bu köpeklerin her renk olabileceğini kabul ediyor. Yani Kangal, artık Kangal olmaktan çıkıyor ve geriye bir tek o güzelim maskesi kalıyor. 1985 yılında Kangal'ın tanımı bugünkü şeklini alıyor: ‘‘Her renk olabilir, ancak siyah maske tercih edilir’’.ÇOBANCILARIN İDDİASI İşte o günden bu yana İngiltere ve Amerika'da çok ciddi tartışmalar yaşanıyor. Çünkü Amerika'da Anadolu Çoban Köpeği Kulübü, İngiltere'de ise Britanya Çoban Köpeği Kulübü, Anadolu'dan getirilen köpekler arasında hiçbir renk ve tüy yapısı gözetmeksizin hepsini tek bir köpek olarak tanımlıyor ve Kangal'ın özel bir ırk olarak varlığını kabul etmiyor. Amerikan Kangal ve İngiliz Karabaş Kulüpleri ise tam tersini savunuyor.Çoban köpeği kulüpleri Kangal köpeklerinin, David Nelson'un icadı olduğunu, Türklere de onun tarafından empoze edildiğini, Türkiye'nin ise ‘‘nadir’’ bir köpek ırkı reklamıyla kendisine yeni bir pazar açmak istediğini iddia ediyor. Peki, çoban köpeği kulüpleri Kangal'ın varlığını neden kabul etmek istemiyor ve melezleme yoluyla ırkı bozuyor? Amerika ve İngiltere'de safkan kabul edilen ırklar, özellikler bozulmasın diye çok sıkı bir denetim altında üretiliyor. Ancak aile içinde üretim nedeniyle 100 yıl gibi kısa bir süre içinde genetik hastalıklar ortaya çıkıyor. Şimdi aynı şey Kangalların başına gelmesin diye geniş bir sınıflandırma sayesinde gen havuzunu canlı tutmaya çalışıyorlar.Yani üretim ve kazanç yerinde, ancak ortaya çıkan ırk safkan olmadığı için çalışma kapasitesi düşüyor, fiziksel özellikleri bozuluyor. İşin kötüsü Kangal görünümlü bu Anadolu Çoban Köpeklerini biz hálá Kangal zannetmeye devam ediyoruz. Örneğin Cats and Dogs filminde oynayan Toros adlı Kangal aslında Kangal görünümlü bir Anadolu Çoban Köpeği'ymiş...Bazı genetikçilere göre Kangal yokARTIK yayınlanmayan Petlife dergisinin yazarı İlker Ünlü Kangal ırkının tüm dünyada gerçekten Kangal olarak tanınması için büyük çaba gösteriyor. Bu konuda bir internet sitesi olduğu gibi, iki yıldır Sıvas'a gidip yabancı üreticilerle birlikte köy köy dolaşıp fotoğraflar çekiyor, köylülerle konuşuyor. Çünkü köylerimizdeki köpek alışverişi de yurt dışındaki Kangal ırkının bozulmasında rol oynuyor. Kangal melezleri, hatta Kangal'la ilgisi olmayan köpekler yüksek paralar karşılığında turistlere satılıyor. Kangal diye bir ırk olmadığını savunanlar Türkiye'den götürdükleri Kangal'ları kendi köpekleri içinde eritiyorlar. ABD'de sadece 250 Kangal, buna karşılık binlerce Anadolu Çoban Köpeği var. Oysa bir çok ülke birer kültür varlığı sayılan, kendi köpek ırklarını korumak için önlemler alıyor. Örneğin Almanya Kurt köpeği ve Rottweiler'lerin, İngiltere ise sayısız Terrier türünün yurt dışını çıkışını yasaklıyor.Almanya'daki Kangal'ları bekleyen tehlike ise itlaf edilmek. Bazı sorumsuz Türklerin elinde saldırgan birer dövüş köpeğine dönüşen bu Kangal'lardan 2000 tanesi ölümü bekliyor. Uluslararası üne sahip genetikçi ve Alman Çoban Köpeği üreticisi Dr.Malcolm B.Willis, sarı-kahverengi kürk rengi ve siyah maskenin pek çok çiftleşmede görüldüğünü, bu nedenle Kangal'ın bir ırk değil, kozmetik bir seçim olduğunu, bu köpeklerin ırk özelliği taşımaya yetecek kadar genetik mirasa sahip olmadığını öne sürüyor. Türkiye'ye 11 kez gelen Natalka Czartoryska adlı araştırmacıya göre Anadolu insanı köpeğin sadece sürüyü kurtlara karşı korumasıyla ilgileniyor, renk ve tüy özelliğini gözönünde bulundurmuyor. Batı'daki gibi safkan köpek statüsünde üretilmiyor. Bu nedenle de ırk ayrımı bulunduğunu düşünmek gerçekçi değil.Avustralya ve Yeni Zelanda Kangal kulüpleri Kangal'ı Anadolu Çoban Köpeği denilen köpekten ayırmayı başardılar. Bunlar Kangal'ı Kangal olarak kabul eden nadir ülkelerden ikisi.