Kandidiyaz nedir? Vajinada mantar enfeksiyonu

Vajinal enfeksiyonlar pek çok kadının hayatının bir evresinde mutlaka karşılaştığı, bazen son derece basit bazen de ciddi sorunlara neden olabilen önemli sağlık problemleridir. İşte, Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü'nden alınan bilgiler ışığında kandidiyaz ya da bir diğer ifadeyle vajinada mantar enfeksiyonu hakkında merak edilen detaylar...

Tanımı: Vajinal mantar, vagina içinde “candida” türü mikroorganizmaların neden olduğu bir enfeksiyondur. Halk arasında “vajinal mantar, vajina mantarı, kandida enfeksiyonu” olarak bilinen bu durum tıbbi terminolojide “vajinal mikozis, vaginal mycosis, mikotik vajinit, vajinal candida enfeksiyonu, vaginal candidiasis (vajinal kandidiyazis)” gibi isimlerle anılmaktadır.

Şikayetleri: Vajina mantar enfeksiyonunun en sık görülen belirtisi vajinal akıntılardır. Vajinal akıntıların süt, sütün kaymak kısmı gibi şekillerde veya peynirimsi (peynir kesiği) görünümde olması tipik bir özelliğidir. Vajinal akıntı ile birlikte bazen vajinal kaşıntı ve vajinal yanma da olabilir. Bazı durumlarda genital alanda yanma, idrar yaparken yanma (disüri) gibi şikayetler görülebilmektedir.  Nadiren genital alanlarda aniden ortaya şişlik (ödem) çıkması ile de kendini gösterip kişilerde endişelenmelere sebep olabilir. Vajinal mantar enfeksiyonuna sahip hastaların bir kısmında ilişki sırasında yanma ve acıma hissi de olmaktadır.  Vajinal kandida enfeksiyonunda vajinal koku problemi olmaz. Eğer vajinal akıntıda veya ilişki sırasında vajina içinden koku da geliyorsa başka bir vajinal enfeksiyonun varlığı da düşünülmektedir. Özellikle bakteriyel vaginosis ve trikomonas enfeksiyonlarında vajinada koku problemi de ortaya çıkmaktadır. Vajinal kandida enfeksiyonlarının süreklilik kazanması zaman içinde kişilerde birtakım psikolojik problemlere de sebep olmaktadır.

Tanısı İçin Neler Yapılmalıdır: Vajinadaki kandida enfeksiyonlarının tanısı oldukça basittir. Rutin bir jinekolojik muayene sırasında vajina duvarının üzerinde kireç gibi görünen (peynir kıvamındaki) plaklar mantar enfeksiyonunu işaret eder. Kişinin şikayetleri ve yapılan jinekolojik değerlendirme ile kolay bir şekilde tanı konulabilse de bazı durumlarda tanıdan kesin emin olunamayabilir. Bu durumlarda vajina içinden cam üzerine alınan sıvı üzerine potasyum hidroksil damlatılarak mikroskop altında inceleme yapılır. Mikroskobik incelemede mantara bağlı tipik “pseudohifler”in görülmesi ile tanı netleşir. Vajinal mantar enfeksiyonlarında vajinal kültür testlerinin önemi yoktur.

Tedavisi İçin Neler Yapılmalıdır: Vajinal mantar enfeksiyonlarının tedavisinde hem ağızdan (sistemik etkili) hem de vajinal yoldan (lokal etkili) ilaçlar kullanılmaktadır. Mantar enfeksiyonlarını tedavi etmek için kullanılan ilaçlara “antimikotik ilaçlar (antimikotikler, antifungal ilaçlar)” denilmektedir. Ağızdan (oral yolla) alınan antimikotik ilaçlar önce kana geçmekte daha sonra da vajinal doku içine girerek mantar hücrelerini yok etmektedir. Ağızdan alınan ilaçların daha iyi etki edebilmesi için vajinal yoldan ilaçlarla desteklenmesinde fayda vardır. Vajinal yoldan alınan mantar ilaçları fitil, ovül, krem şekillerinde olabilir. Eğer dış genital alanda da tahriş söz konusu ise antimikotik cilt kremleri de tedaviye eklenebilir.

Su ya da sabunla vajina içini asla yıkamayın

Vajina dış yüzeyini de sabunla değil yalnızca su ile yıkayın (aksi takdirde ciltteki asit manto bozulmaktadır)

Cinsel ilişkilerde mümkün olduğunca kondom kullanın

Hijyenik olmayan tuvalet ve yüzme havuzlarından uzak durun

İlişki sırasında vajinal kuruluk yaşıyorsanız su bazlı vajinal kayganlaştırıcı (lubrikan) maddeleri kullanmanızda fayda olacaktır

Düzenli (altı ayda bir) jinekolojik muayenelere gidin (Jinekolojik muayenelerde hiçbir bulgu vermeden vajinal akıntılar saptanabilmekte ve tedavi edilebilmektedir).