Kafka'nın son davası

Eva Hoffe ise mirasın kendisine ait olduğunu savunarak karşı çıkıyor bu talebe. Amerikan entelektüel çevrelerinin gözdesi olan Elif Batuman, İsrail’e gidip mahkemeyi izledi ve yazdığı yazıyla New York Times Magazine’e kapak oldu.

Naziler’in Çek sınırını kapatmasına sadece beş dakika vardı. En yakın arkadaşı Kafka’nın vasiyetine ‘ihanet eden’ Max Brod, onun evrak-ı metrukesi ile dolu bir bavulla birlikte son trene ancak yetişebilmişti. Hem kendisini, hem de Kafka’yı Naziler’den kurtarmıştı kurtarmasına ama işin bir gün buralara geleceğini aklına bile getirmemişti elbette. Brod’un 1968’deki ölümüyle Kafka’nın elyazılarıyla dolu bavul Brod’un sekreteri ve sevgilisi Esther Hoffe’ye, onun 2007’de 101 yaşında ölümü üzerine ise Hoffe’nin kızları Eva ile Ruth’a kalacaktı. Ancak, Hoffe’nin ölümü ile birlikte devreye İsrail Milli Kütüphanesi de dahil olacak ve Kafka’nın doğal mirasçının kamu adına kendileri olduğunu söyleyecekti.

Elif Batuman’ın takip ettiği mahkeme de bununla ilgiliydi zaten. Ruth evlenip evden ayrılınca onlarca kediyle tek başına yaşayan Eva, Kafka’nın elyazmalarından bir kısmını satmak isteyince kıyamet kopmuştu.  Batuman’a göre mahkeme, ironik biçimde, avukatların sayısından hâkimlere kadar Kafka’nın ‘Duruşma’da anlattığı mahkemeye benziyordu. Mahkeme sürüyordu ama Elif Batuman’ın konuştuğu İsrailli yazarlar ve bilim insanları son derece farklı konulara da temas ediyorlardı artık.

KAFKA "YAKIN" DEDİ Mİ

Bunlardan ilki, Kafka’nın 1924 yılında henüz 41 yaşındayken tüberkülozdan ölmeden önce Max Brod’a, ‘Bütün yazdıklarımı yak’ diye bir vasiyet bırakıp bırakmadığına ilişkindi. Kudüs’te yaşayan Amerikalı yazar Avi Steinberg, Elif Batuman’a, “Kafka’nın vasiyetine ilişkin elimizde tek şey var: Max Brod’un sözleri. Ne böyle bir mektup mevcut ortada, ne de buna tanıklık edebilecek herhangi bir kimse. Bütün bu efsaneyi, Max Brod kendi başına uydurmuş olmasın sakın?”

SOLGUN PRAGLI İMAJI

Kafka üzerine çalışan bilim insanları, mevcut Kafka imajını tamamiyle Max Brod’un çizdiği konusunda hemfikirdi. Dolayısıyla, birlikte randevu evlerine yaptıkları ziyaretler kadar, Kafka’nın porno düşkünlüğü de gizlenmişti Brod tarafından ve bu da anlaşılabilir bir şeydi. Ancak belki de asıl gizlenen, Kafka’nın Siyonizm ve Semitizm hakkındaki düşünceleriydi. Kafka’nın yaşarken, hiç değilse zaman zaman anti-siyonist ve anti-semitist bir profil çizdiğini gösteren satırlar, Max Brod tarafından günlüklerinden ustaca çıkartılmıştı. Yoksa Max Brod, elyazmalarını herhangi bir kütüphaneye veya üniversiteye bağışlamak yerine neden 40 yıl boyunca herkesten gizlemiş olabilirdi ki?

ELİF İZ SÜRDÜ

Elif Batuman, bütün bu soruların cevabını aramak için Eva Hoffe’nın Kudüs’ün Spinoza Caddesi’nde bulunan 23 numaralı evinin kapısını da çalmıştı. Söylediğine göre, evin görüntüsünden kedilere kadar her şey o kadar Kafkaesk’di ki, şaşırmamak elde değildi. Ne var ki, ardında Kafka’nın elyazmalarının bulunduğu kapı açılmamıştı. İsrail Milli Kütüphanesi, Kafka’nın arşivini alıp Albert Einstein, Stefan Zweig, Walter Benjamin gibi isimlerin yanına eklemek istiyor. Elif Batuman’ın izlediği mahkeme ise bir üst mahkemeye devretti duruşmayı. Kafka’nın son duruşmasının neticesini bir süre sonra öğreneceğiz bütün dünyayla birlikte. Ama Kafka’nın elyazmalarındaki sırrı öğrenebilecek miyiz, onu ne yazık ki bilen yok...  �