Kadınlara 90 yaşında olduğumu söylemeyin
Güncelleme Tarihi:
Ahmet HAKAN
Oluşturulma Tarihi: Mart 04, 2006 00:00
Henüz 20 yaşındayken ABD’de Amerikan Komünist Partisi’ne katılıp siyahların sendikal faaliyetlerine destek verdi.
30 yaşında Yunan İç Savaşı’na gerilla komutanı olarak katılıp ağır yaralı olarak savaştan çıktı. Ömrünün 11 yılını İstanbul’un ünlü hapishanelerinde, 20 yılını da sürgünlerde geçirdi. Suikasta uğrayıp ağır yaralandı. Bugün "nur yüzlü bir ihtiyar" gibi duruyor, ama içindeki fırtına tam dinmemiş. Önceki gün 90 yaşını kutlayan Mihri Belli, arkadaşımız Ahmet Hakan’ın sorularını cevapladı.
90 yaşında olmak nasıl bir duygu?
- 10 yıl önceydi. İsveç Yazarlar Sendikası’nın bir toplantısında genç bir kadın yanıma oturdu. Bana "Siz kaç yaşındasınız" diye sordu. "35’inci doğum günümün 45’inci yıldönümünü geçenlerde kutladık" dedim. Meğer matematiği iyi bir kadınmış. Hemen hesapladı ve yanımdan kalkıp gitti. 10 sene önce durum buydu. Yani kadınlara 90 yaşında olduğumu söylemeseniz iyi olur.
Ama dostlarınız sizin 90 yaşınızı kutladılar. Hem de "MB 90" kod adlı bir toplantıyla.
- Aslında ben bu işe karşıydım. 90 yaşımda olduğumu herkese ilan etmenin bir anlamı yok. Ayrıca şurada yüz yaşıma ne kaldı?
Siz hálá komünistsiniz değil mi?
- Ben Marksist Leninistim. Komünizmin ne olduğunu bilerek konuşmak lazım. Ben enternasyonalizmi, yurtseverliğin inkarı gibi görmüyorum. Öyle gören komünistlerden değilim.
1930’lu yıllarda ABD’ye gittiniz...
- Ben Amerikan Koleji’nde okuyordum. Ama uyumsuz bir öğrenciydim. Bu nedenle bana sağlanan bir bursla Amerika’ya gittim.
ABD’de boksa merak sarmışsınız.
- Bir yandan boks çalışıyor, bir yandan da Marks’ın kitaplarını okuyordum. Boks antrenmanından geliyorum, Marks’ın kitaplarını okumaya çalışıyorum ama hemen uykum geliyor. Boks ile Marks bir arada gitmeyecekti. Marks’ı seçtim.
Politik faaliyetlere de katılmışsınız ABD’de.
- Amerikan Komünist Partisi’nin üyeleriyle sendika kurma faaliyetlerine katıldık. Komünistlerin çoğu siyahtı.
30 yaşınızda da Yunan İç Savaşı’na katılmışsınız.
- Sürgünden kaçıp Fransa’ya gitmiştim. Orada Yunan Komünist Partisi’nden birileriyle tanıştım. Birlikte faşistlere karşı gazete çıkarmak için Yunanistan’a gittim. Çünkü Yunanistan’da yüz bin Türk vardı. Bizim siyasi komiser, "Yahu Türk Ordusu’na yedek subaylık yapmış bir adam var elimizin altında. Biz ona kalem efendiliği yaptırıyoruz" dedi. Böylece askeri vazife aldım.
Yani gerilla savaşına girdiniz?
- Hem de tabur komutanı olarak. Ovalar faşistlerin, dağlar bizimdi.
Elinizde silah savaştınız mı?
- Savaşta yaralandım. Bir baskın sırasında kurşun sağ yanağımdan girdi. Ağır yaralandım.
90 yaşında olmak nasıl bir duygu?
- 10 yıl önceydi. İsveç Yazarlar Sendikası’nın bir toplantısında genç bir kadın yanıma oturdu. Bana "Siz kaç yaşındasınız" diye sordu. "35’inci doğum günümün 45’inci yıldönümünü geçenlerde kutladık" dedim. Meğer matematiği iyi bir kadınmış. Hemen hesapladı ve yanımdan kalkıp gitti. 10 sene önce durum buydu. Yani kadınlara 90 yaşında olduğumu söylemeseniz iyi olur.
Ama dostlarınız sizin 90 yaşınızı kutladılar. Hem de "MB 90" kod adlı bir toplantıyla.
- Aslında ben bu işe karşıydım. 90 yaşımda olduğumu herkese ilan etmenin bir anlamı yok. Ayrıca şurada yüz yaşıma ne kaldı?
Siz hálá komünistsiniz değil mi?
- Ben Marksist Leninistim. Komünizmin ne olduğunu bilerek konuşmak lazım. Ben enternasyonalizmi, yurtseverliğin inkarı gibi görmüyorum. Öyle gören komünistlerden değilim.
1930’lu yıllarda ABD’ye gittiniz...
- Ben Amerikan Koleji’nde okuyordum. Ama uyumsuz bir öğrenciydim. Bu nedenle bana sağlanan bir bursla Amerika’ya gittim.
ABD’de boksa merak sarmışsınız.
- Bir yandan boks çalışıyor, bir yandan da Marks’ın kitaplarını okuyordum. Boks antrenmanından geliyorum, Marks’ın kitaplarını okumaya çalışıyorum ama hemen uykum geliyor. Boks ile Marks bir arada gitmeyecekti. Marks’ı seçtim.
Politik faaliyetlere de katılmışsınız ABD’de.
- Amerikan Komünist Partisi’nin üyeleriyle sendika kurma faaliyetlerine katıldık. Komünistlerin çoğu siyahtı.
30 yaşınızda da Yunan İç Savaşı’na katılmışsınız.
- Sürgünden kaçıp Fransa’ya gitmiştim. Orada Yunan Komünist Partisi’nden birileriyle tanıştım. Birlikte faşistlere karşı gazete çıkarmak için Yunanistan’a gittim. Çünkü Yunanistan’da yüz bin Türk vardı. Bizim siyasi komiser, "Yahu Türk Ordusu’na yedek subaylık yapmış bir adam var elimizin altında. Biz ona kalem efendiliği yaptırıyoruz" dedi. Böylece askeri vazife aldım.
Yani gerilla savaşına girdiniz?
- Hem de tabur komutanı olarak. Ovalar faşistlerin, dağlar bizimdi.
Elinizde silah savaştınız mı?
- Savaşta yaralandım. Bir baskın sırasında kurşun sağ yanağımdan girdi. Ağır yaralandım.