Kadın susuyor, erkek gülüyor

İş yerinde cinsel taciz doktora tezi oldu

İşyerinde cinsel tacizin geçmişi, çok sayıda kadının fabrikalarda işçi olarak çalışmaya başladığı Endüstri Devrimi'ne dayanıyor. Cinsel tacize maruz kalanlar sadece kadınlar değil ancak yapılan araştırmalar erkeklerin kadınlar tarafından taciz edilmekten rahatsız olmadığını gösteriyor. Dünyanın her yerinde cinsel tacize maruz kalan kadın susmayı tercih ediyor. Nedeni açık: ‘‘Dişi köpek kuyruk sallamazsa erkek arkadan gitmez’’ zihniyeti. Kanunlarımız bile hala kadın tecavüze uğradığında boşanma davası açan erkeği haklı kabul ediyor! Yardıncı Doçent Kadriye Bakırcı modern dünyanın armağanı olan bu sorunu altı yıldır araştırarak doktora tezi yaptı.

İş yerinde cinsel taciz, neden diğer taciz türlerinden daha önemli?

- İş yerinde cinsel taciz, çalışanların çalışma hak ve özgürlüğünü ihlal ettiği için önemli. Açıkça söylenmese de altında, isteklerimi ya kabul edersin ya da gidersin tehdidi yatıyor.

Neden bu konuyu seçtiniz?

- Ben iş hukukçusuyum ve çalışan kadınlar konusunda çalıştım. Cinsel tacizi cinsiyet ayrımcılığının bir alt başlığı gibi görüyordum. Ama sonra gördüm ki bu konuda, özellikle ABD'de, çok kaynak var.

İş yerinde cinsel tacize Amerika'da daha fazla mı rastlanıyor?

- İlk davaların açıldığı ve cinsel tacizin konuşulduğu yer Amerika. 1970'in ortalarına kadar orada da konuşulmamış. Daha doğrusu adı konmamış.

Erkekler cinsel tacize maruz kalmıyor mu?

- Erkekler de maruz kalıyor ancak kadınlar kadar değil ve o kadar etkilenmiyorlar. İlk konuşmaya başlayanlar kadınlar olmuş. Feminist hukukçular tarafından davalar gündeme getirilmiş. İlk açılan davalar Amerika'da rededilmiş. Cinsel taciz olmadığı, flörtleşme olduğu, erkeğin biyolojisi nedeniyle giriştiği bir takım davranışlar olduğu söylenilmiş. Bir de bu davalar kabul edilirse, erkeğin yaptığı her türlü hareket dava nedeni olur ve dava seline yol açar diye düşünülmüş.

Peki hangi hareketler cinsel tacize giriyor.

- Kadının rızası önemli. Eğer bir davranışa kadının rızası varsa, o hareket cinsel taciz olmuyor. Irza geçme cinsel tacizin en üst noktası.

Kadınların suskunluğu kanıtlama zorluğundan mı kaynaklanıyor?

- Bir nedeni de bu. Kapalı kapılar ardında olan ve iki kişi arasında geçen bir olay. Fakat yurtdışında kadının bir takım iddialarla ortaya çıkması durumunda, erkek de bunların olmadığını ispatlamak zorunda.

Erkekler farkında olmadan cinsel taciz yapıyor olabilir mi?

- İş yerinde çeşitli şakalaşmalar yapılır, elle ya da sözle. Kadın bunu istemiyorsa, belirttiği halde devam ediliyorsa bu cinsel tacize giriyor.

Peki ne tür hukuksal düzenlemelere ihtiyaç var?

-İş Hukuku ve Ceza Hukuku alanında yasal düzenlemelere ihtiyaç var. Gerçi şu anda TCK ön tasarısı'nda ‘‘Cinsel Taciz’’ başlığı altında bir hükme yer verilmiş. Fakat bu hüküm eksik düzenlenmiş, bu haliyle yasalaşırsa kavram kargaşasına ve adaletsizliklere yol açacak. Yasal düzenlemelerden önce cinsel tacizi önleme konusunda işveren ve işveren örgütlerinin yapabileceği çok şey var.

EN ÇOK KİMLER MARUZ KALIYOR

Yaşı küçük olanlar İşe yeni başlayanlar Ekonomik güçlük içerisinde olanlar Eşinden ayrılmış kadınlar Engelliler

Devamlılığı olmayan işlerde çalışan kadınlar Azınlıklar (kadın-erkek) Feministler

Erkeklerin sayıca yoğun olduğu yerlerde çalışan kadınlar.

Eşcinseller (kadın-erkek)

TÜRKİYE’DE DURUM

Türk Ceza Kanunu'nda cinsel taciz suçu yok. Cinsel tacizi kanıtlamak, tanık gösterilmesi gerektirdiğinden çok zor. Kadının rızası olmadığı hallerde suç sayılan davranışlar ise üç grupta toplanıyor:

Cinsel nitelikli fiziksel davranışlar: Irza geçme, fiziksel sarkıntılık, iyi niyet kurallarına aykırı cinsel nitelikli gereksiz dokunma, vurma, çimdikleme, sürtünme.

Cinsel nitelikli sözsel davranışlar: Sözatma, sarkıntılık, hakaret, sövme, edebe muhalif hareketler, teklifler, cinsel ilişki için baskı, ısrarlı davetler, müstehcen sözler, yakışıksız yorumlar

Cinsel nitelikli fiziksel ve sözsel olmayan davranışlar: Pornografik resim ve nesnelerin sergilenmesi, gözetleme, şehvetli bakışlar, ıslık çalmalar ya da müstehcen işaretler yapmaya ilişkin davranışlar.

Türkiye’den örnekler

TACİZCİ KAYMAKAM

İzmir'in Gaziemir ilçesi Kaymakamı Tahir Galip Seratlı hakkında 1998 yılında, iki kadın çalışanın cinsel taciz suçlamasıyla valiliğe dilekçe vermesi üzerine hakkında soruşturma açıldı. Suçlamayı kabul etmeyen Kaymakam Tahir Galip Seratlı, kendisine komplo kurulduğunu açıklayarak tüm iddiaları yalanladı.

TACİZCİ MÜDÜR

1998 yılında Demir Çelik İşletmeleri Genel Müdür Yardımcısı olan Ahmet Aslan da iki kadın memura cinsel tacizde bulunduğu iddiasıyla görevden alındı.

TACİZCİ AKTÖR

Derman Bey dizisinde Kadir İnanır'la rol alan manken Buket Saygı, sevgilisi Çelik'le birlikte savcılığa, Kadir İnanır hakkında taciz, tehdit ve hakaret suçlarından dava açtı.

ENTELLEKTUEL TACİZCİ

Tiyatro yönetmeni Mehmet Esatoğlu'nun da adını geçen ay, gruptaki oyuncuların cinsel taciz suçlamasıyla duyduk. Kızlardan birinin durumu arkadaşlarına anlatması sonucu, diğerleri de konuştu. Tacize uğrayan oyuncular, araştırmacı Kadriye Bakırcı'ya başvurmuşlar. Tiyatro grubu şu anda dağılmış durumda.