Kadın bedenlerinin dili

Pirelli milenyuma ünlü Amerikalı fotoğrafçı Annie Leibovitz'in objektifinden bakıyor

Pirelli 2000 Takvimi'nde kadın bedenini cinsel obje olarak değil kendisi olarak sunuyor. Kadın bedeninin medyada fazla yıpratıldığı göz önünde bulundurularak, bedenlerin kendi dili olduğu vurgulanıyor.

Sürrealist fotoğrafçı Man Ray bir keresinde şöyle demişti: ‘‘Fotoğrafçı yeknesaklığa savaş açmalıdır. İcat etmesini ve en önemlisi şaşırtmasını bilmelidir’’...

Pirelli 2000 takvimine göz atınca insanın aklına Man Ray'ın bu sözleri geliyor.

Evet Pirelli'nin bu yılki takvimi şaşırtıcı...

Takvimi hazırlayan Amerikalı fotografçı Annie Leibovitz, Man Ray'ın hayranı mıydı, değil miydi bilmiyorum ama şaşırtmayı kesinlikle becermiş...

Karşınızda duran siyah beyaz fotoğrafları alışılmışın çok dışında. Çoğu başsız büstler. Objektifi kadın bedeninin en özel ve en güzel yerlerini sabitleştirmiş... Káh bir sırt, káh göğüslerinde arasında duran balerin elleri.

Dikkatle incelediğinizde fotoğraftan ziyade tabloya benziyorlar.

Zaten Annie Lebovitz de takvimin çekimlerini yaparken klasik resmin ustalarından Rubens, Boticelli, Michelangelo'dan etkilendiğini saklamıyor. Annie Leibovitz klasik ressam diyor ama fotograflarında Degas gibi empresyonist ressamların izlerini de bulmak mümkün...

Pirelli'nin Londra'da takvimin tanıtımını yaptığı Doğa Tarihi Müzesi'nde Annie Leibovitz ile ayaküstü iki dakika konuşmak fırsatını buldum. Kendi resminin çekilmesinden pek hoşlanmadığını söylenen fotoğrafçı nedense o gece objektiflere pek düşman görünmüyordu.

‘‘Kadınları tablo gibi çekmenizin amacı nedir’’ diye soruyorum. ‘‘Kadınları asla düş kırıklığına uğratmak istemiyordum. Onları öyle bir şekilde görüntülemeliydim ki iffeti korunmuş olsun. Fotograflara bakınca basit gibi görünüyor ama sadeliği yakalamak sanıldığı kadar kolay değil.’’

Annie Leibovitz takvimi tasarlarken önceleri sadece balerinlerle çalışmayı tasarlamış. Sonradan geçen yılın da takviminde yer alan ünlü mankenler Leatitia Casta ile Alek Wex ve İngiliz atlet Jacqui Agyepong da kadroya katılmış. New Yorklu Mark Morris Dans Grubu'nun beş dansçısı takvimin yapraklarında yer alan diğer kadınlar.

Annie Leibovitz öteden beri kadınlarla çalışmasını seven bir sanatçı. Washington'da yeni açılan sergisinin adı da zaten ‘‘Kadınlar’’. Fotografcının kadınlarla ne denli rahat çalıştığını Laetitia Casta şöyle anlatıyor: ‘‘Fotoğrafçının kadın olması benim için önemli çünkü aramızdaki elektrik değişik oluyor. Ben mesela fotoğrafın mükemmel olup olmayacağını hiç düşünmedim, tüm benliğimi işe verdim o kadar’’

Pirelli gecesinin onur konuğu olan ‘‘Yüzyılın en güzel kadını’’ Sophia Loren, Annie Leibovitz'in fotoğrafları için şöyle demişti: ‘‘Bunlar milenyumun ruhunu kavrayan ve kadın ruhunu konuşturan fotoğraflar’’. Sophia haklıydı. Çünkü kadın bedeninin medyada gereğinden fazla yıpratıldığı tartışmaları sürerken, bedenlerin cinsellik mesajının ötesinde kendi dilleri olduğunu ortaya koymak önemliydi.

Olay yaratan takvimler

Pirelli takvimleri 34 yıldan beri gündemde. Aynen Coca-Cola'nın şişesi ya da Esso'nun kaplan amblemi gibi. Şimdiye kadar hiçbir takvim Pirelli'ninki gibi medya dünyasının ilgisini çekmedi. Pirelli Takvimi'nin sırrı, her yıl farklı bir konseptle hazırlanmasında, yaratıcısını ve mankenlerini hemen hemen her yıl değiştirmesinde yatıyor. Yaratıcılık, kalite ve estetik ise takvimlerin hiç değişmeyen unsurları.

1992 Pirelli Takvimi için seçilen konu, Çin burçlarını oluşturan 12 hayvan oldu. Foto modellere olağandışı başlıklar takıldı ve bedenleri boyandı. 1994 Takvimi'nin teması ''Kadınlara övgü''ydü. Hollywood fotoğrafçısı diye bilinen Herb Ritts, Cindy Crawford, Kate Moss ve Helena Christiensen ile çalıştı.

Yine ünlü fotoğrafçı Richard Avedon 1995 yılında ‘‘Pirelli Mevsimleri’’ teması üzerinde çalıştı. O takvimde Christy Turlington sonbahar, Naomi Campbell yaz mevsimiydi.

Pirelli'nin ilk siyah beyaz takvimi ise 1996 yılında Peter Lindbergh tarafından hazırlandı. Kaliforniya'da Mojave Cölü'nde çekilen fotoğrafların foto modelleri arasında Carrie Ottis, Eva Herzigova vardı.

REHAVETİN KOLLARINDA

Laetitia dışında takvimdeki başlı ikinci fotoğraf, dansçı Julie Worden'e ait. Beş yıldan beri Mark Morris Dans Grubuyla çalışmakta olan Julie Worden hem ekim, hem ağustos ayının modeli. Annie Leibovitz'in ‘‘en kolay çalıştığım sanatçılar arasında’’ dediği Julie Worden'ın bu pozu, ağustos sıcağında rehavetin kollarında gevşeyen birini çağrıştırıyor.

KADIN FOTOĞRAFÇI

Amerikalı kadın fotoğrafçı Annie Leibovitz, sıradan insanların olduğu kadar ünlülerin de fotoğrafçısı. Alabamalı kadın madencilerden Hillary Clinton'a sayısız kişi onun objektifine takılmış. Mesela Carl Lewis'in ince çoraplı ve kırmızı yüksek topuklu ayakkabılı fotoğrafı, Jerry Hall'ü çıplak tenine geçirdiği kürkle bebeğini emzirirken gösteren fotoğraf Annie Leibovitz'in objektifinden. Leibovitz çekimler için şöyle diyor: ‘‘Kadınları asla düş kırıklığına uğratmak istemiyordum. Onları öyle bir şekilde görüntülemeliydim ki iffeti korunmuş olsun.’