Kadife Devrim: Doğu Avrupa'nın demokrasi sembolü
Güncelleme Tarihi:
Avrupa için 1989 yılı devrimler yılıydı. Berlin Duvarı’nın yıkılışının 20’inci yıldönümü kutlamalarının ardından bugün de Çekler Kadife Devrim’in 20’inci yıldönümü kutluyor.
FOTOĞRAFLARLA KADİFE DEVRİM'İN DÜNÜ BUGÜNÜ
Kadife Devrim Çekoslovakya’da yıllar süren komünizmin sonunu getirmiş, ülkede yeni bir dönem başlamıştı. Adını "dış görünüşte yumuşak olup sert bir yönetim sergilemek"
Yapılan ateşli konuşmalarla, binlerce öğrenci şehir merkezindeki Wenceslas Meydanı’na yürümüş karanlık çökünce polis göstericiler üzerinde şiddet kullanmıştı. Bu esnada Martin Smid isimli öğrencinin öldüğü yönünde gelen haberler olayların büyümesini ve rejimin sonunu getirecek dev bir toplumsal harekete dönüşmesini sağlamıştı.
Daha sonra hiç kimsenin ölmediği anlaşılmış, bu söylentinin başta gazeteci Jan Urban olmak üzere hareket liderleri tarafından yayıldığı ortaya çıkmıştı. Urban, daha sonra verdiği bir röportajda yalan söylemekten gurur duymadığını ama bu yalanın sonunun iyi bittiğini savunmuştu.
HAVEL'DEN DEMOKRASİ UYARISI
Çekoslovakya’da 5 Aralık’ta yeni bir hükümet kurulmuş, 29 Aralık’ta da yazdığı oyunlar yüzünden yıllarca hapiste kalan ve 77’inci Madde isimli insan hakları manifestosunu kaleme alan yazar Vaclav Havel ülkenin demokratik seçimle gelen ilk devlet başkanı olmuştu.
Bugün dünya liderleri Çekleri Doğu Avrupa demokrasilerine model oldukları için tebrik ederken Havel yaşanan problemlere rağmen ülkesinin hala doğru yolda olduğunu, hukukun üstünlüğünün, insan haklarına saygının ve serbest piyasa ekonomisinin geçerli olduğu bir demokratik toplumda yaşadıklarını ifade ediyor.
Ancak Havel demokrasi ve insan haklarının hala tehlikede olduğunu da hatırlatıyor: “Diktatörlüklerin ve totaliter sistemlerin sonu gelmiş değil. Bizlerin 20’inci yüzyılda anladığı şekilde diktatörlük sona ermiş olabilir ancak bugün toplumlar yeni ve daha karmaşık kontrollerle karşı karşıya.”
Ancak komünizmin yıkılışının halkın beklentilerini karşılamaya yeterli olmadığını, 20 yıl sonra bugün toplumda siyasetçilerle ilgili duyulan hayal kırıklığından anlamak mümkün görünüyor.
Bugün ülkede Komünist Parti güçleniyor. Son seçimlerde komünistler oyların yüzde 10’undan fazlasını alarak sandıktan üçüncü sırada çıkmayı başardı.
Komünizm karşıtı hareketin liderleri, Çek Cumhuriyeti bugün demokrasi ve özgürlükle yönetilen bir ülke olsa da eski rejimden geriye kalanlarla hesaplaşmayı başaramadıklarını ifade ediyor.
Devrim’in 1989 yılındaki liderlerinden Simon Panek, “Bundan 20 yıl önce çok temel bir şey kazandık: özgürlük” diyor. “Ancak bir hata yaptık” diye ekliyor Panek: “Komünist Parti’yi yasaklamamız gerekirdi.”
Pew Küresel Eğilim Araştırması, eski Sovyet ülkelerinden sadece Çek Cumhuriyeti ve Polonya’da halkın çoğunluğunun komünist sisteme göre daha iyi durumda olduğunu düşündüğüne işaret etse de, Devrim’in yarattığı büyük mutluluk hali çoktan sona ermiş gibi görünüyor.
Ekonomik gerilemenin yanı sıra Çek Cumhuriyeti, Mirek Topolanek hükümetinin ülkenin Avrupa Birliği dönem başkanlığı döneminde gelen güvensizlik oyuyla yıkılmasından bu yana siyasi dengesizlik içinde.
Çeklerin yüzde 88’i ülkelerinde şu an yaşanmakta olan siyasi durumdan memnun olmadıklarını söylüyor. Siyasi analist Bohumil Dolezal “İnsanlar memnuniyetsiz olmakta haklılar çünkü ülke uzun zamandır siyasi istikrarsızlık içinde,” diyor.
Dolezal buna rağmen Devrim’in kutlanması gerektiğini savunuyor: “Çünkü Devrim pek çoklarının hayatında görülmemiş olumlu değişiklikler yarattı.”
BBC News’den Rob Cameron da ülkede vatandaşların siyasetten, yolsuzluktan ve ahlaki çöküntüden memnuniyetsiz olduğunu belirtiyor.
Bu memnuniyetsizliğin en önemli işaretinin de 20’inci yıl kutlamalarına 800’den fazla devrimci davet edilirken Havel dışında hiçbir siyasetçinin çağrılmamış olması olduğu ifade ediliyor..