Kaçan kurtulur

Maço yönetim tarzından yaka silken kadınlar kendi alternatif iş dünyalarını kuruyor. Maço kültürlerin yer aldığı iş dünyasında kendileri gibi olamayan ve erkek gibi davranmak zorunda kalan kadınlar çareyi kendi işlerini kurmakta buluyorlar.

İnternet alanında faaliyet gösteren CMGI şirketinin CEO'su (İcra kurulu başkanı) Margaret Heffernan'ın kadınlar arasında yaptığı araştırma sonuçlarına göre 2005'te ABD'de yaklaşık 4.7 milyon kadın kendi işinin sahibi olacak. 1983'le karşılaştırıldığında bu rakam yüzde 77'lik bir artışı ifade ediyor. Kendi işini kuracak erkek oranının ise yüzde altılarda kalacağı tahmin ediliyor.

Kadınların büyük şirketleri hızla terk ederek kendi iş dünyalarını kurmalarının nedenleri ise geleneksel iş dünyasının kadın karşıtı kuralları, maço liderlik tarzı, ücret adaletsizliği, cinsel taciz şeklinde sıralanıyor.

İş dünyasındaki kadınlar konusunda bir kitap yazan Heffernan, Fast Company Dergisi'nde yer alan yazısında şunları söylüyor:

‘‘Eğer iş yapış şeklimiz bozulduysa ve Enron, Andersen, Global Crossing, Kmart ve diğerleri buna işaretse o zaman biz kadınlar daha iyi umutlara sahibiz. Kadınların kurmaya çalıştığı alternatif iş evreni neredeyse tamamlandı. Ve bu evren kesinlikle daha eğlenceli gözüküyor.‘‘

Heffernan geçtiğimiz 10 yıl içerisinde ABD ve Büyük Britanya'daki beş şirkette yöneticilik yaptı. Şu anda ise CMGI şirketinde CEO olarak görev yapıyor. Geçen yılı kadınlarla konuşarak geçirmiş.

ÇIPLAK GERÇEKLER

Kadınların büyük şirketlerden ayrılmak istediğini çünkü yeni, farklı ve kendilerinin olan bir şeyler yaratmak istediklerini ifade ediyor. ‘‘Kadınlar bir şirketi yeniden dekore etmek istemiyorlar‘‘ diyor.

Kadınlara iş dünyasında belli roller biçildiğine değiniyor. Bu nedenle kadınların diğer kadınların kurduğu firmalarda çalışmayı seçmelerinin ya da kendi işlerini kurmalarının şaşırtıcı olmadığını kaydediyor.

Heffernan'ın, iş dünyasındaki kadınlar hakkındaki tespitleri şöyle:

1. 'Toksik' (zehirli) patronlar 'zorlu' ortamlar yaratıyor: Maço liderlik tarzı kadınları iş dünyasına yabancılaştırmaya devam ediyor. Kadınlara onları ilerlemekten alıkoyan en önemli faktörler sorulduğunda en çok verilen iki cevap şöyle: Resmi olmayan iletişim ağından ihraç edilmek. Erkek 'tektip'çiliği ve kadınlara yönelik önyargı.

Erkekler kadınlara hala daha az maaş veriyor ve bu konuda bir şeyler yapmayı da düşünmüyorlar. 'Toksik' patronlar güçlü kadınlardan hoşlanmıyorlar. Kadınların fazla barınamayacağı, zor, yabancılaşmış, maço kültürler yaratıyorlar.

2. Kadınlar sınırlı seçeneklere sahipler: Geyşa, hayat kadını ya da erkek... Heffernan, erkeklerin, kadınların gelişmeleri için asimile edilmeleri gerektiğini düşündüklerini söylüyor. Yani bir erkek gibi hareket etmeyi öğrenmek zorundalar. Konuştuğu kadınların erkek gibi davranmak istemediklerini belirtiyor.

GEYŞA RUHLU KADINLAR

Alternatif roller de daha iyi değil. Örneğin 'geyşa ruhlu kadınlar', harika bacakları, iyi giyimleri, patronlarının ofisini iyi dekore ettikleri için iş buluyorlar. İddialı kadınlar ise 'hayat kadını' olarak etiketlendiriliyorlar.

3. Her şeye sahip olamazsınız: Heffernan, ‘‘Kadınlar ve erkekler iş dünyasında gerçekten eşit olsalardı her iki cins eşit beklentiler içinde olurdu‘‘ diyor. Gerçekte ise eşit beklentilere sahip değiller. 'Neyin idare edilebilir' olduğu konusunda faklı görüşleri var. Çünkü farklı yönetim rollerine sahipler.

HER ŞEY AYNI ANDA

MBA (İş idaresi master'ı) yapmış erkeklerin yüzde 66'sı kadınların ise yüzde 55'i evli. Evli kadınlar özel hayatlarında bir şeyleri mutlaka 'bırakmak' zorunda kalıyorlar. İsteklerini, ihtiraslarını terk ediyorlar. Çünkü hala çocuk bakımını ve ev işlerinin çoğunu üstleniyorlar. Kadınlar iş, evlilik ve çocuğu aynı anda elde etmek istiyor. Ancak bir kerede hepsi olamıyor. Heffernan'ın konuştuğu kadınlar 'bütün bir hayat' istediklerini söylemişlar. Yani işte, evde ve sosyal hayatta 'aynı kişi' oldukları bir hayat.

4. Kadınların yeni misyonu; oyunu değiştir: Kadınların eski misyonu Fortune 500 şirketlerinin yönetim kurullarında yer almak ve CEO olmak şeklindeydi. Artık yeni bir hedefleri var. Oyunu tamamen değiştirmek istiyorlar. Oyunu değiştirmek ise dürüstlükle başlıyor. Heffernan konuştuğu kadınların dürüstlükleri ve dolaysızlıklarından etkilenmiş. Dürüstlüğün, bir işin gerektirdiği enerjiyi daha kolay ortaya çıkarabileceğini söylüyor. İşyerlerinde gerçeklerden korkulduğunu ve yalana dayalı bir yönetim tarzının hakim olduğunu iddia ediyor. Bunu 'erkek yönetim tarzı' olarak tanımlıyor. Örnek olarak da Enron'da yaşananları gösteriyor.

5. Kadınlar farklı çalışır: İşte, yüksek sesle söylenmeyen en önemli gerçek. Heffernan, kadınların farklı bir çalışma tarzı olduğuna inanldığını ve bunun aleyhlerine kullanıldığını belirtiyor. Kadınların farklı çalıştığını ancak bu farklılığın çalışma şartlarını değiştireceğini söylüyor. ‘‘Yeni jenerasyon uzlaşma ve asimilasyonu kabul etmeyecek‘‘ diyor. Bu nedenle onları kabul etmeyen kemikleşmiş sistemler yerine kendi sistemlerini kuracaklarını, kendi işlerini yapacaklarını kaydediyor: ‘‘Kadınlar geleneksel iş dünyasına karşı kendileri için paralel iş evreni inşa ediyorlar.‘‘

MARGARET HEFFERNAN KİMDİR?

Kariyerine İngiltere'de başladı. BBC için oyun, komedi, belgesel çeken bir firmada çalıştı. Serbest Program Üreticileri Birliği'ni yönetti. Film ve TV yapımlarında danışmanlık yaptı. 1990'larda ABD'ye taşındı. Multi- medya yazılımı üreten firmalara danışmanlık yapmaya başladı. Twelve Tone Systems ve Pilgrim New Media için yeni ürün danışmanı oldu. Standard & Poor's, The Learning Company gibi şirketlerle ortaklığı bulunan Vertigo Gelişim Grubu'nda genel müdür yardımcılığı yaptı. CMGI'ye katıldı. ZineZone multi-medya web sitesini kurdu. Şirketin başkanı ve CEO'su oldu. ZineZone bugün iCAST bünyesinde. Heffernan, Cambridge Üniversitesi mezunu ve aynı üniveritede master yapmış. Evli ve iki çocuk annesi.