Kaçak akaryakıt nedeniyle 2 milyar $ kayıp

Petrol Sanayi DerneÄŸi (PETDER) Yönetim Kurulu BaÅŸkanı ve Petrol Ofisi Genel Müdürü ErtuÄŸrul Tuncer, kaçak akaryakıt sorununun çok büyük ekonomik kayıba yol açtığını belirterek, ''Yalnızca 2003 yılı için kaçak akaryakıtın neden olduÄŸu doÄŸrudan vergi kaybı 2 milyar dolar seviyesindedir'' dedi.Tuncer, Türkiye'de kaçak akaryakıt sorunu ve ekonomiye etkilerine iliÅŸkin düzenlediÄŸi basın toplantısında, akaryakıt sektörünün geliÅŸimi incelendiÄŸinde son 8 yıllık dönemde motorin tüketiminde çok sınırlı bir artış, benzinde ise önemli bir azalma görüldüğünü söyledi. 1996 yılında 8.5 milyon ton olan motorin tüketiminin 1998'de 6.5 milyon tona gerilediÄŸini, 2003 yılında ise 9.6 milyon ton sınırında kaldığını belirten Tuncer, benzinde 4.2 milyon ton olan tüketimin ise geçen yıl 3 milyon tona indiÄŸini kaydetti. 1996-2003 yılları arasında 8 yıllık dönemde akaryakıt tüketimi artmazken aynı dönemde otomobil ve ağır vasıta sayısının önemli artış gösterdiÄŸine dikkat çeken Tuncer, Türkiye'de akaryakıt talebinin deÄŸiÅŸiminin milli gelirden çok farklı davranış biçimi gösterdiÄŸini bildirdi. 2.5 MÄ°LYON TON KAYIP Yapılan projeksiyon çalışmalarının motorinde en iyi ÅŸartlarda normal koÅŸullarda olması gereken tüketim ile gerçek tüketim arasında 2003 yılı itibarıyla 1.5 milyon ton seviyesinde önemli bir açığı ortaya koyduÄŸunu kaydeden Tuncer, benzer ÅŸekilde toplam benzin talebinin de oto LPG tüketimi de dahil edilerek yapılan projeksiyonda 2003 yılı itibarıyla 1 milyon ton seviyesinde bir kaybı gösterdiÄŸini  vurguladı.  Bu projeksiyon tahminlerinin araç başına yakıt tüketiminin 1996 yılından bu yana ortalama yüzde 40 seviyesinde azaldığı varsayımını içerdiÄŸini belirten Tuncer, bu varsayımın aslında kaçak akaryakıt sorununa son derece iyimser yaklaşım tablosunu ortaya koyduÄŸunu, doÄŸalÅŸartlarda ülkede araç başına yakıt tüketiminin bu derece azalmadığının zaten bilindiÄŸini kaydetti.  Tuncer, ÅŸu görüşleri dile getirdi: "Talep projeksiyonlarında görünen motorin ve benzin tüketim kayıpları yıllara göre  deÄŸerlendirildiÄŸinde, çok daha büyük bir ekonomik kayıp ortaya çıkmaktadır. Yalnızca 2003 yılı için kaçak akaryakıtın neden olduÄŸu doÄŸrudan vergi kaybı (ÖTV artı KDV) 2 milyar dolar seviyesindedir. Bu önemli ekonomik kayba ilave olarak, kalitesizve kötü akaryakıtın tüketiciye verdiÄŸi zararlar, sektörün geliÅŸmesini ve yatırımları engellemesi gibi diÄŸer önemli sorunlar da mevcuttur."KAÇAK AKARYAKITIN ÃœLKEYE GÄ°RÄ°Åž ÅžEKÄ°LLERÄ° ErtuÄŸrul Tuncer, kaçak akaryakıtın ülkeye giriÅŸ ÅŸeklinin 4 ana baÅŸlıkta ele alınabileceÄŸini bildirdi. Tuncer bunları sırasıyla, ''karayolu sınır geçiÅŸlerinden oluÅŸan, DoÄŸu ve Güney DoÄŸu Anadolu bölgelerinde yoÄŸunlaÅŸan kaçak akaryakıt sorunu'', ''özellikle Mersin ve Antalya bölgesinden deniz yolu ile kaçak olarak giren akaryakıt sorunu'', ''çeÅŸitli deniz ulaşım vasıtalarının kullandığı kaçak akaryakıt'' ve ''kalyak, baz yağı ve solvent ile yapılan illegal karışımlar'' olarak gruplandırdı.     Karayolu sınır geçiÅŸlerinden kaynaklanan kaçak akaryakıt sorununun birkaç farklı mekanizma ile oluÅŸtuÄŸunu anlatan Tuncer, bunlardan ilkinin karayolu sınırlarından geçiÅŸ yapan araçların yasal olarak geçmesine izin verilen miktarı kötüye kullanması, diÄŸeri Irak'a yapılan akaryakıt sevkiyatı sırasında yakıtın bir bölümünün yurt içinde kaçak olarak satılması ve DoÄŸu, GüneydoÄŸu bölgelerinde sınır ticareti ve geçiÅŸleri ile meydana gelen kaçak akaryakıt olarak dile getirdi.      GÃœNEYDEN DENÄ°Z YOLU Ä°LE KAÇAK GÄ°RİŞ     Bu ÅŸekilde toplam aylık 45-50 bin metreküp civarında bir kaçak tüketimin söz konusu olduÄŸunu ifade eden Tuncer, Mersin ve Antalya bölgesinde özellikle yüksek iskontolu veya uzun vadeli teslimlerle kendini göste faaliyetlerin ise dikkat çekici boyutta olduÄŸunu söyledi. Bu bölgelerde deniz yolu ile büyük ölçekte kaçak akaryakıt giriÅŸlerinin olduÄŸunu, miktar tam olarak tespit edilememekle beraber boyutlarının son yıllarda büyük ölçüde arttığını tahmin edildiÄŸini belirten Tuncer, ''çifte liman'' tabir edilen yöntemler kullanılarak veya ''eksik beyan'' vermek suretiyle kaçak akaryakıtın bu bölgelerden deniz yoluyla girdiÄŸini ve yurt içine dağıldığını bildirdi. ErtuÄŸrul Tuncer, bunlara ilave olarak Karadeniz'den gelen kaçak akaryakıtın da denizde ucuz fiyatlarla tekne ve ÅŸileplere satıldığını, bu miktarın aylık 10-15 bin metreküp seviyesinde olduÄŸunu vurguladı.     Tuncer, açıklamaları sırasında akaryakıt kaçakçılığı ticaretini ifade eden bazı fotoÄŸafları da gazetecilere gösterdi. Ãœlkede kaçak akaryakıt sorununun çeÅŸitli uÄŸraÅŸlara ve çalışmalara raÄŸmen etkisini sürdürdüğünü belirten Tuncer, ''Ekonomimiz her yıl en az 2 milyar dolar seviyesinde büyük bir vergi kaybına uÄŸramaktadır. Bu doÄŸrudan vergi kaybına ilave olarak dolaylı vergileri ve tüketicinin gördüğü zararları unutmamak gerekir. Bu kayıp, hem ülke ekonomisi içinbüyük bir yara, hem de sektörün geliÅŸmesini engelleyen son derece ciddi bir sorun olarak karşımızda durmaktadır'' dedi.     1 KASA, 1 MASA Ä°LE KURULAN ŞİRKETLER VAR Tuncer, soruları yanıtlarken de, yeni kurulan ve ''1 kasa, 1 masa'' misali çalışan bazı akaryakıt dağıtım ÅŸirketlerine dikkat çektive haksız rekabet yarattıklarını söyledi. Yüzde 14 iskontolu mal satışı önerildiÄŸini bildiren Tuncer, ''muhakkak illegal faaliyet vardır diye düşünüyorum'' dedi. GüneydoÄŸu'da bazı istasyonların rafineri ÅŸekline dönüştüğünü belirten Tuncer, ''Yöntemler biliniyor. Devlet isterse çok rahat baÅŸ edilebilir'' dedi.  PETDER Yönetim Kurulu BaÅŸkanı ve Petrol Ofisi Genel Müdürü ErtuÄŸrul Tuncer, kurÅŸunsuz benzinin pompa fiyatında yüzde 70, motorinde yüzde 66 vergi bulunduÄŸunu belirterek, bu kadar büyük vergi oranlarının kaçakçılığı da cazip hale getirdiÄŸini vurguladı. Tuncer, yeni petrol yasası ile sektörün daha disiplin altına alınacağı iyimserliÄŸini taşımak istediÄŸini, ancak uygulamaları görmek gerektiÄŸini kaydetti. ErtuÄŸrul Tuncer, geçmiÅŸte anlı ÅŸanlı bir dağıtım ÅŸirketi sahibinin, gümrükte çalışan bir kiÅŸi için ''300 milyon lira maaÅŸ alıyor, ben bunun 7 sülalesini satın alabilirim'' sözünü açık açık söyleyebildiÄŸini belirtti.     Bir soru üzerine, üyeleri arasında illegal faaliyetlere karışan ÅŸirket bulunmadığını aktaran Tuncer, sorunla mücadele için Maliye Bakanlığı, gümrükler, Petrol Ä°ÅŸleri Genel Müdürlüğü, EPDK, emniyet güçleri ve sahil muhafazanın bir koordinasyon içinde çalışmasına ihtiyaç bulunduÄŸunu kaydetti. Tuncer bir soru üzerine, illegal faaliyetlere göz yumarak ekonomik canlılık yaratmanın doÄŸru olmayacağını da ifade etti.      "ADRES DE VERÄ°YORUZ, MERSÄ°N"OPET Yönetim Kurulu BaÅŸkanı Fikret Öztürk de söz alarak, modern kaçakçılığın baÅŸladığını belirterek, özellikle Mersin'in tank çiftliÄŸi haline geldiÄŸini söyledi. Yeni kurulan 7-8 dağıtım ÅŸirketinin çok hızlı bir ÅŸekilde depolar kurduÄŸunu ifade eden Öztürk, yeni kurulan dağıtım ÅŸirketlerinin denetlenmesini istedi. Öztürk konuÅŸmasında, akaryakıt kaçakçılığının gelirinin eroin kaçakçılığının gelirinden daha fazla olduÄŸunu iddia etti.    Kar marjı yüzde 4 iken, yüzde 14 iskonto ile mal satılamayacağına dikkat çeken Öztürk, gemilerle yapılan akaryakıt kaçakçılığı konusuna deÄŸinirken de, ''Adres de veriyoruz, Mersin'' dedi. Yazar kasa kullanımına karşı olduklarını bildiren PÜİS BaÅŸkanı Muhsin Alkan ise  bayilerin yazar kasa kullanımına fiziken hazır olmadıklarını söyledi. KAÇAKÇILIK YÖNTEMLERÄ°Bu arada, PETDER'in hazırladığı çalışmaya göre, kaçak akaryakıt yurda ÅŸu yöntemlerle giriyor. SINIR FAALÄ°YETLERÄ°YLE: Türkiye'ye giriÅŸ yapan kamyon ve TIR'ların yanlarında getirmelerine izin verilen miktarlardaki motorinin bir bölümü yurtiçinde pazarlanıyor. (Tahmini 30 bin metreküp/ay) Türkiye'den Irak'a sevkiyatı yapılan kurÅŸunsuz benzin ve motorinin bir bölümü yurt içinde pazarlanıyor. (Tahmini 12-16 bin metreküp) DoÄŸu ve GüneydoÄŸu Anadolu bölgesinde Habur, DoÄŸubeyazıt, BaÅŸkale ve Cilvegözü'nden sınır ticareti ile gelen akaryakıt. (Tahmini 3.500 metreküp/ay), Toplam aylık 45-50 bin metreküp.        FATURASIZ VE YÃœKSEK Ä°SKONTOLU SATIÅžLAR: Özellikle Mersin ve Antalya bölgesinde yüksek iskontolu ve uzun vadeli teslimler ile kendini gösteren faaliyetler. Bu bölgelere deniz yolu ile kaçak akaryakıt giriÅŸi oluyor. Bu konuda izlenen yöntemde genellikle eksik veya yanlış beyan vermek veya akaryakıt birkaç farklı limana (çifte liman) indirilmesi suretiyle yakıt kontrol ve denetimlerden kaçırılıyor.DENÄ°Z MOTORLARI VE TEKNELERLE: Ağırlık olarak Marmara ve Karadeniz'de balıkçı motorlarına ve ÅŸileplere açık denizde ucuz fiyat ile kaçak akaryakıt satışı yapılmaktadır. Deniz satışları, projeksiyonların (300 bin ton/yıl) altında görünmektedir. PETDER çalışmasında, solvent ve baz yağı tüketimlerinin gerçek ihtiyaçtan farklı geliÅŸmesinin, benzin ve motorinde karşılaşılan bir diÄŸer kaçak uygulama olarak dikkat çektiÄŸi vurgulanıyor.Â