K. Irak'a giriÅŸ için talimat imzaladım

DSP Genel BaÅŸkanı Bülent Ecevit, Ankara Temsilcimiz Sedat Ergin'in sorularını yanıtladı. Kuzey Irak ve ABD operasyonuyla ilgili konuÅŸan Ecevit'e soru ve yanıtlar özetle şöyle:Irak'la ilgili geliÅŸmeleri nasıl deÄŸerlendiriyorsunuz?Irak konusunu hálá anlayamadım. Saddam yönetimi her koÅŸulu kabul etmiÅŸe benziyor. Ona raÄŸmen askeri harekát hazırlığı da bütün hızıyla devam ediyor ve Amerika'nın istekleri kolay kolay hazmedebilecek, yerine getirebilecek istekler deÄŸil. Yani Türkiye'deki bütün limanlar, havaalanları Amerikalılara açılacak. Çok sayıda asker yerleÅŸtirmeyi düşünüyorlar. 100 bin gibi laflar telaffuz ediliyor. Ayrıca, Türkiye bu kadar yığınak yaparsa, Türkiye'den de (Irak'a) asker çıkacak. Bunlar tabii Türkiye'de çok ciddi sorunlar yaratır. Amerika'nın, Irak'a karşı Türkiye'nin ileri ölçüde katkısı olmaksızın bir harekátı göze alabileceÄŸini zannetmiyorum. Çünkü Türkiye'nin yerini doldurabilcek baÅŸka bir devlet yok jeopolitik konumu bakımından. Onun için aslında Türkiye bu konuda kararlı davranırsa tehlikeli geliÅŸmeleri önleyebilir diye umuyorum. Aslında Türkiye çok güç durumda. Ama istenirse Amerika'yı daha ılımlı davranmaya teÅŸvik edebilir. Türkiye'ye büyük görev düşüyor. Türkiye'nin dış ve güvenlik politikası çok yaÅŸamsal önem taşıyor.CAYDIRMAK Ä°STEDÄ°KHükümetiniz döneminde siz nasıl bir rol oynamıştınız ABD karşısında?Biz harekát olmasın istiyorduk. Bir yandan ABD'yi askeri harekáttan caydırmak için elimizden gelen çabayı gösterirken, bir yandan da Saddam rejimini çok daha dikkatli ve uyumlu davranmaya ısrarla teÅŸvik ettik. Bir denge kurmaya çalıştık. Ve zannederim bir etkimiz de oldu. Saddam Hüseyin'in bizden baÅŸka güveneceÄŸi bir hükümet yok. Amerika açısından da Türkiye çok önemli.Bu politika bugün sürdürülebiliyor mu sizce?Ä°stenirse sürdürülebilir. Ama sürdürebilecek durumdalar mı, ona teÅŸhis koyamıyorum. Ä°NSANÄ° HAREKATBaÅŸbakanlığınızın son günlerinde Türk Silahlı Kuvvetleri'nin Kuzey Irak'ta bir güvenlik koridoru oluÅŸturması yönünde bir talimata imza attınız mı?Güvenlik koridoru deÄŸil de, harekát bir göç dalgasına yol açacak olursa yeniden Türkiye içinde yoÄŸun bir yerleÅŸim olmasın, sınır ötesinde iskán edilsinler, ihtiyaçları orada karşılansın, gerekli önlemler oralarda alınsın diye düşündük. Bu kapsamda bir karar aldık. Bu da çok insani nedenlerle alındı. SaÄŸlık sorunları nasıl karşılanır, güvenlik sorunları nasıl karşılanır gelecek olanların diye yaklaÅŸtık. Bunlar Türkiye'ye sızmadan bu ihtiyaçlar nasıl saÄŸlanabilir diye bir karar aldık. Bu durumda Türk Silahlı Kuvvetleri, Kuzey Irak'a girecek ama bir harekát niyetiyle deÄŸil güvenlik, saÄŸlık ve insani amaçlarla girecek. Bu talimatı baÅŸbakanlığımın son haftalarında imzaladım.Ä°stanbul’daki entelektüeller haritaya bile bakmıyorlarKıbrıs konusunda çok kaygılıyım. O rapor korkunç tuzaklarla dolu. Orada Türk varlığı diye bir ÅŸey kalmayacak. Öyle ayrı bir Türk yönetimi gibi bir ÅŸey söz konusu deÄŸil. Çok büyük ölçüde Rum resmen kuzeye gelecek, hem de Kuzey Kıbrıs’ın her tarafına yayılabilecek. Türkler eskisinden daha olumsuz bir duruma gelecek. Türkiye zaten Batı'dan çevrili, bir de güneyden çevrilmiÅŸ olacak Yunanistan tarafından. Bu, hem Kuzey Kıbrıs'ın, hem Türkiye'nin güvenliÄŸi açısından çok sakıncalı. Ä°stanbul'daki bazı entelektüeller galiba DoÄŸu Akdeniz haritasına bakmıyorlar. Haritaya bakıldığı vakit, Türkiye'nin güvenliÄŸi açısından Kuzey Kıbrıs'ın ne kadar önemli olduÄŸu görülür. Bakü-Ceyhan boru hattı iÅŸlemeye baÅŸladıktan sonra bu daha da belirgin hale gelecek. Bütün DoÄŸu Akdeniz'in güvenliÄŸi bakımından Türkiye'nin önemi çok daha artacak. Herhalde o bölgenin güvenliÄŸini Kıbrıs saÄŸlayamaz, Yunanistan da saÄŸlayamaz, ancak Türkiye saÄŸlayabilir. Ama bunun müttefiklerimiz farkında deÄŸil gibiler. Hem de Türkiye'de belli çevreler farkında deÄŸiller. Bir kere o raporun gönderiliÅŸ, veriliÅŸ ÅŸekli de çok çirkin. DenktaÅŸ'ın orada lider durumunda olduÄŸu, en etkili lider durumunda olduÄŸu belli. O hastayken heyetler geliyor, gidiyor. Olacak ÅŸey deÄŸil.ABD istek bildirdi ama müzakere etmedikABD yönetimi baÅŸbakanlığınız döneminde Irak'la ilgili olarak size somut talepler getirdi mi, üslerin kullanılması gibi?Talep getirmedi de, Irak'la ilgili olarak Türkiye'de duyabileceÄŸi ihtiyaçları belirtti. Limanlar, uçakların havaalanlarından yararlanmaları gibi konularda... Bunlar kaçınılmaz olarak Türkiye'de asker yığınağını gündeme getiriyordu. Bu konularda bir müzakere yapmadık. Bu ihtiyaçlarını ne zaman bildirdiler?Son iki üç ay içinde. Son aylarda diyelim.DışiÅŸleri Bakanınız Şükrü Gürel'in eylül ayında ABD'ye yaptığı gezi sonrasında mı?Ondan daha evvel geldi. Bu ihtiyaçları getirdiklerinde siz nasıl bir karşılık verdiniz?Biz inceleme aÅŸamasındaydık. Bunlar ne ölçüde karşılanabilir, ne ölçüde karşılanamaz gibi... Ne gibi tedbirler alınabilir, bunların incelenmesi, araÅŸtırılması aÅŸamasındaydık. Oturup müzakere etmedik.Â