Japonların son projesi arzın merkezine seyahat

Japonların hazırladığı Chikyu gemisi, Pasifik ortasında deniz yatağından bir delik açacak, sondaj sistemiyle yer kabuÄŸunu geçip üstmantodan örnekler toplayacak. Arzın merkezinde hayat olduÄŸuna burada ısıya dayanıklı bakterilerin yaÅŸadığına inanıyor bilim adamları. Bir baÅŸka hedef de, depremlerin oluÅŸumu hakkında bilgiyi arttırmak, mümkünse alarm sistemini iyileÅŸtirmek.Aslında proje, ABD, Avrupa BirliÄŸi ve Japonya’nın birlikte yürüttüğü Entegre Okyanus Sondaj Programı adlı uluslararası çalışmanın bir parçası. Japonlar, dünyanın merkezini keÅŸfetmek için çok büyük bir gemi yaptılar. Nagazaki Limanı’nda hazırlanan ‘Chikyu’ (Japonca yeryüzü anlamına geliyor) adlı geminin uzunluÄŸu Titanic’in üçte biri kadar. Gemi, petrol endüstrisinde kullanılan sondaj teknolojisinden faydalanarak donatılıyor. Amaç, deniz yatağının altındaki yer kabuÄŸunu, New York’un ünlü gökdeleni Empire State Building’in 25 katı uzunluÄŸunda bir sondaj borusuyla delerek dünyanın ‘manto’ denilen iç bölgesinden örnekler toplamak. Åžu ana kadar deniz yatağından aÅŸağıya doÄŸru açılabilmiÅŸ en derin delik sadece 2 bin 111 metre. Chikyu gemisi ise, deniz yatağından aÅŸağıya doÄŸru 7 bin metrelik bir delik açmayı planlıyor. BUNUN MARS’TA HAYATI ARAMAKTAN FARKI YOKBu seyahatin baÅŸlangıç noktası, Pasifik Okyanusu olacak. Çünkü yar kabuÄŸunun en ince olduÄŸu yerler, okyanusların derin bölgeleri. GerilmiÅŸ bir kumaÅŸa benzeyen yer kabuÄŸu, ortada inceleniyor, üstü karayla kaplı yerlerde kalınlaşıyor.Arzın merkezine seyahat ancak önümüzdeki yıl baÅŸlayacak. ‘Chikyu’ gemisinin açacağı deliÄŸin tam üzerinde durabilmesi, sondaj sırasında bir petrol yatağına veya aşırı ısınmış bir kayaya çarpıp zarar görmemesi için çeÅŸitli önlemler alınacak.Chikyu gemisinin asıl amacı, yeryüzünün üstmanto denilen, aşırı sıcak akışkan bölümünden örnekler toplamak. Japon bilim adamları bu iÅŸte geç bile kalındığını söylüyorlar: ‘İnsanlar yeryüzünü anlayabilmek için aydan bile kaya toplayıp getirdiler, ama yeryüzünün en büyük bölümünü oluÅŸturan mantodan elimizde henüz hiçbir örnek yok.’TEMÄ°ZLÄ°K TOZLARINDA KULLANILAN ENZÄ°MLERTabii bütün bu çaba, sadece insanların merakını tatmin etmekle kalmayacak, günlük hayatımızda bile yararlı olabilecek sonuçlara ulaÅŸabilecek. Yokohama Derin Yeryüzü AraÅŸtırmaları Merkezi Müdürü Asahiko Taira ‘Üstmantoda yaÅŸayan bakteriler bulacağımızı düşünüyoruz. Orada hayat olduÄŸuna inanıyoruz. Mars’ta hayat aramak gibi bir ÅŸey bu’ diyor. Çünkü, yeryüzünün diplerindeki sıcak bölgelerde yaÅŸayabilen ısıya dayanıklı bakterilerin, yer üstüne çıkarıldığınıda çok iÅŸe yarayabileceÄŸi düşünülüyor. Nitekim, Japonların daha önce düzenlediÄŸi sondaj çalışmaları sırasında bazı böcekler bulundu; bunlardan izole edilen ısıya dayanıklı enzimler baÅŸarıyla temizlik tozlarında kullanıldı.DEPREM MEKANÄ°ZMASI DAHA Ä°YÄ° ANLAÅžILACAKSondajın asıl önemli amacı ise, depremler konusundaki bilgimizin arttırılması. Mantoyla yer kabuÄŸunun birleÅŸtiÄŸi ve ‘deprem yuvası’ denilen bölgeler hakkındaki bilgi artacak, bu da sismik olayları anlamamızda yardımcı olacak. Japon bilim adamlarının asıl isteÄŸi ise, bu bilgilerden yola çıkarak deprem için uyarıcı sistemlerin geliÅŸtirilmesi. Ekipten Dr. Shinichi Kuramoto, The Guardian Gazetesi’ne yaptığı açıklamada şöyle diyor: ‘Yeryüzünün tarihini öğrendikçe deprem sıklığını da ölçebiliyor ama gelecekte ne zaman olacaklarını henüz bilemiyoruz. Mekanizmanın nasıl iÅŸlediÄŸini öğrenmek için örnekler alacağız.’ Ekip, açtıkları deliÄŸe sensorlar yerleÅŸtirerek yeryüzünün kilometrelerce altında oluÅŸan olayları izleyebileceklerini umut ediyor. Amaç, muhtemel bir sismik olayı oluÅŸmasından birkaç saat hatta birkaç gün önce fark edebilmek. Åžu andaki alarm sistemleri, büyük bir depremi ancak birkaç dakika önceden haber verebiliyor.Â