Japonlar bıçak sırtında
Güncelleme Tarihi:
Çeviri: Şebnem Türker
Oluşturulma Tarihi: Eylül 22, 2001 12:42
Japon teknoloji devleri tarihlerinin en kötü dönemini yaşıyor. Masrafları düşürmek için binlerce çalışanı işten çıkarıyorlar, bazı işlere tamamen son verip, bazı fabrikalarını birleştiriyorlar. Uzmanların görüşü bu uygulamaların çok fayda getirmeyeceği yönünde. ‘Masrafları düşürene kadar yönetimlerini düzeltsinler’ diyorlar. Haftalık ekonomi dergisi BusinessWeek Japon devlerinin 'vahim' durumunu araştırdı.
Koji Nishigaki 2.5 yıl önce Japonya'nın ne büyük chip ve bilgisayar üreticisi Nec Corp.'un genel müdürlüğüne geldi. Şirket hantal bir yapıya sahipti ve pazar payını kaybediyordu.
Nishigaki etkili önlemler alması gerektiğini biliyordu. Japon standartlarına göre yaptı da...
Önce işgücünü yüzde 10 azalttı, 15 bin kişi işten çıkarıldı. Daha etkin yönetim için kár getirmeyen bazı işlere son verdi, Japonya'da çok da rastlanmayan 'şeffaf karar alma' şeklini hayata geçirdi.
Ancak istediği başarıyı bir türlü yakalayamıyordu. Nishigaki maliyetleri kısmak için yeni yollar aramaya koyuldu. İki yıl önce Japonya'daki ekonomik yavaşlamanın sonuçlarıyla savaşırken, önüne çıkan son engel teknoloji sektöründe yaşanan durgunluk oldu. Nishigaki, kendini Nec'in satılmayan çip yığınlarının üstünde otururken buldu. Yorumu kısa ve netti: ‘‘Teknolojideki durgunluk o kadar güçlü ki, bizi yeniden yapınlanmaya zorluyor.‘‘
Nishigaki geçtiğimiz temmuzda yeni önlem paketini açtı. Ardından Toshiba ve Fujitsu kendi yeniden yapılanma planlarını açıkladılar. Onlar da Nec gibi talep daralmasının acısını çekiyorlardı.
Bu tür dev şirketlerin kriz stratejisine bakıldığında genelde bir alanda uğradıkları zararı diğer alandaki kazançlarıyla dengeledikleri görülüyor. Ancak, çipte, bilgisayarda, cep telefonlarında ve telekomünikasyon ürünlerinde yaşanan aşırı talep daralması devleri fena halde sarstı. Nec, Toshiba ve Fujitsu'nun bu mali yıl zarar açıklamaları bekleniyor.
Şimdi sorulan soru, yeniden yapılanma planlarının ne kadar ileri gidebileceği. Nishigaki'nin son planı yarı iletken ürünlerin operasyon giderlerinde yüzde 7 azalma gerçekleştirmek. Bu oran gelecek Mart ayına kadar, iki bin 500'ü Japonya'da yer alan dört bin kişinin işten atılması ve bazı fabrikaların birleştirilmesi anlamına geliyor.
Uzmanlar sorunu 'yanlış yönetimde' görüyorlar. Japon elektronik şirketlerinin kendilerini yönetmektense maliyet düşürmeye gittiklerini söylüyorlar. Bain & Co danışmanlık şirketi başkan yardımcısı Michael Garstka ‘‘Genel müdürler kendilerine, 'kazanmak için hangi iş alanına yatırım yapmalıyım, hangi alandan tamamen çekilmeliyim' sorularını sormalılar‘‘ diyor.
Çip sektörünün durumuna bakıldığında Japon yöneticilerin 'çaresizliği' açıkça görülüyor. Çip fiyatları geçen yıla oranla yüzde 90 düştü. Japon çip üreticileri yüzde 70 kapasiteyle üretim yapıyorlar. Teknik personel Çinli meslekdaşlarından 30 kat daha fazla kazanıyor. Japon teknoloji firmaları Kore ve Tayvan'ın rekabetinden etkilenmemek için, üretimi Çin ve Güneydoğu Asya'ya kaydırıyor.
Ülkedeki işsizlik oranı ABD'nin üzerinde ve yüzde 5. Nec, Fujitsu ve Toshiba'nın binlerce kişiyi çıkarmasıyla bu oran daha da artacak. Merrill Lynch danışmanlarından Hitoshi Shin ‘‘Bu durum diğer sektörlere de dağılabilecek yeniden yapılanma dalgasının başlangıcı‘‘ diyor.
Şu anda tüm gözler Nec'in Genel Müdürü Nishigaki üzerinde. Uzmanlara göre, Bilgi Teknolojileri (IT) sektöründe hiçbir şirket yeni çağa ayak uydurmak için ondan daha fazla çaba göstermedi.
Çeviri: Şebnem TÜRKER
Eski düşmanlar iyi dost oldu
Nishigaki, Japon rakibi Hitachi ile ortaklık anlaşmasına yaparak bir ilki gerçekleştirdi. Geçtiğimiz Ağustos'ta bir diğer rakibi Matsushita Electric Industrial Co. (Panasonic) ile video ve cep telefonu için yazılım geliştirmek amacıyla birleşmeye gitti. Bu birliktelikler Nishigaki'nin hedeflediği 'katma değer yaratan işleri geliştirebilmek için' kaynak oluşturdu. Nec artık basit çipler yerine, cep telefonu, araba ve oyun makinaları için çip üretmeye başlayacak. Bu durum mikro bilgisayar, cep telefonu ve network hizmetleri için de yeni buluşları zorlayacak.
Fujitsu ve Toshiba, Nec'ten çok daha kötü durumdalar. Fujitsu Başkanı Naoyuki Akikusa şirketini IBM seviyesinde global bir yazılım ve servis sağlayıcısına dönüştürmeyi umuyor. Ancak bu hedefin önünde bir engel var: Fujitsu Japonya'da yaptığı yoğun yatırıma rağmen Avrupa ve Amerika'daki pazar payını korumak için çok daha az yatırım yaptı. Her şeye rağmen Başkan Akikusa şirketin 4 ana birimini (donanım, çip, yazılım ve hizmet) kapatmaya da yanaşmıyor.
Bir yıl önce Toshiba'nın başına geçen Tadashi Okamura, 'toptan işten çıkarma' konusundaki açıklamalarıyla gazete manşetlerine çıkmıştı. Okamura, Toshiba'nın çip ve bilgisayar satışlarındaki düşüş nedeniyle zor günler yaşayacağını anlatmakta başarısız oldu. Merrill Lynch danışmanlarından Hitoshi Shin, ‘‘Bu zayıf bir yeniden yapılanmadır. Yalnızca maliyetleri kısarak kara geçeceklerini düşünüyorlarsa yanılıyorlar‘‘ dedi. Japon elektronik devlerinin tek çaresi 'temelden yapılanma' gibi görünüyor.
DEVLERİN ÖNLEM PAKETLERİ
NEC
İki bin 500'ü Japonya'dan olmak üzere dört bin kişiyi işten çıkaracak.
2004'e kadar çip piyasasından tamamen çekilecek.
Mobil network ve üretim bandı yatırımları artıyor. Bilgisayar ve gösterge birimlerinin bu büyümeye ayak uydurmasını sağlayacak.
TOSHIBA
2004 Mart'ına kadar 17 bini Japonya'dan olmak üzere 18 bin kişiyi çıkaracak (işgücünün yüzde 10'u).
Tedarik masraflarını yüzde 20 azaltacak. Halen altı bin 750 olan tedarikçi sayısını yarıya indirecek.
Para kaybettiren çip operasyonlarına son verecek.
FUJITSU
2001 Mart'ına kadar beş bini Japonya'dan olmak üzere 16 bin 400 kişiyi işten çıkaracak.
Yerel 12 çip fabrikasını birleştirip dokuza düşürecek. Japonya'daki parça fabrikalarını güçlendirecek.
Donanım işlerine odaklamak yerine, yazılım ve hizmet konularına yönelecek.
Nishigaki etkili önlemler alması gerektiğini biliyordu. Japon standartlarına göre yaptı da...
Önce işgücünü yüzde 10 azalttı, 15 bin kişi işten çıkarıldı. Daha etkin yönetim için kár getirmeyen bazı işlere son verdi, Japonya'da çok da rastlanmayan 'şeffaf karar alma' şeklini hayata geçirdi.
Ancak istediği başarıyı bir türlü yakalayamıyordu. Nishigaki maliyetleri kısmak için yeni yollar aramaya koyuldu. İki yıl önce Japonya'daki ekonomik yavaşlamanın sonuçlarıyla savaşırken, önüne çıkan son engel teknoloji sektöründe yaşanan durgunluk oldu. Nishigaki, kendini Nec'in satılmayan çip yığınlarının üstünde otururken buldu. Yorumu kısa ve netti: ‘‘Teknolojideki durgunluk o kadar güçlü ki, bizi yeniden yapınlanmaya zorluyor.‘‘
Nishigaki geçtiğimiz temmuzda yeni önlem paketini açtı. Ardından Toshiba ve Fujitsu kendi yeniden yapılanma planlarını açıkladılar. Onlar da Nec gibi talep daralmasının acısını çekiyorlardı.
Bu tür dev şirketlerin kriz stratejisine bakıldığında genelde bir alanda uğradıkları zararı diğer alandaki kazançlarıyla dengeledikleri görülüyor. Ancak, çipte, bilgisayarda, cep telefonlarında ve telekomünikasyon ürünlerinde yaşanan aşırı talep daralması devleri fena halde sarstı. Nec, Toshiba ve Fujitsu'nun bu mali yıl zarar açıklamaları bekleniyor.
Şimdi sorulan soru, yeniden yapılanma planlarının ne kadar ileri gidebileceği. Nishigaki'nin son planı yarı iletken ürünlerin operasyon giderlerinde yüzde 7 azalma gerçekleştirmek. Bu oran gelecek Mart ayına kadar, iki bin 500'ü Japonya'da yer alan dört bin kişinin işten atılması ve bazı fabrikaların birleştirilmesi anlamına geliyor.
Uzmanlar sorunu 'yanlış yönetimde' görüyorlar. Japon elektronik şirketlerinin kendilerini yönetmektense maliyet düşürmeye gittiklerini söylüyorlar. Bain & Co danışmanlık şirketi başkan yardımcısı Michael Garstka ‘‘Genel müdürler kendilerine, 'kazanmak için hangi iş alanına yatırım yapmalıyım, hangi alandan tamamen çekilmeliyim' sorularını sormalılar‘‘ diyor.
Çip sektörünün durumuna bakıldığında Japon yöneticilerin 'çaresizliği' açıkça görülüyor. Çip fiyatları geçen yıla oranla yüzde 90 düştü. Japon çip üreticileri yüzde 70 kapasiteyle üretim yapıyorlar. Teknik personel Çinli meslekdaşlarından 30 kat daha fazla kazanıyor. Japon teknoloji firmaları Kore ve Tayvan'ın rekabetinden etkilenmemek için, üretimi Çin ve Güneydoğu Asya'ya kaydırıyor.
Ülkedeki işsizlik oranı ABD'nin üzerinde ve yüzde 5. Nec, Fujitsu ve Toshiba'nın binlerce kişiyi çıkarmasıyla bu oran daha da artacak. Merrill Lynch danışmanlarından Hitoshi Shin ‘‘Bu durum diğer sektörlere de dağılabilecek yeniden yapılanma dalgasının başlangıcı‘‘ diyor.
Şu anda tüm gözler Nec'in Genel Müdürü Nishigaki üzerinde. Uzmanlara göre, Bilgi Teknolojileri (IT) sektöründe hiçbir şirket yeni çağa ayak uydurmak için ondan daha fazla çaba göstermedi.
Çeviri: Şebnem TÜRKER
Eski düşmanlar iyi dost oldu
Nishigaki, Japon rakibi Hitachi ile ortaklık anlaşmasına yaparak bir ilki gerçekleştirdi. Geçtiğimiz Ağustos'ta bir diğer rakibi Matsushita Electric Industrial Co. (Panasonic) ile video ve cep telefonu için yazılım geliştirmek amacıyla birleşmeye gitti. Bu birliktelikler Nishigaki'nin hedeflediği 'katma değer yaratan işleri geliştirebilmek için' kaynak oluşturdu. Nec artık basit çipler yerine, cep telefonu, araba ve oyun makinaları için çip üretmeye başlayacak. Bu durum mikro bilgisayar, cep telefonu ve network hizmetleri için de yeni buluşları zorlayacak.
Fujitsu ve Toshiba, Nec'ten çok daha kötü durumdalar. Fujitsu Başkanı Naoyuki Akikusa şirketini IBM seviyesinde global bir yazılım ve servis sağlayıcısına dönüştürmeyi umuyor. Ancak bu hedefin önünde bir engel var: Fujitsu Japonya'da yaptığı yoğun yatırıma rağmen Avrupa ve Amerika'daki pazar payını korumak için çok daha az yatırım yaptı. Her şeye rağmen Başkan Akikusa şirketin 4 ana birimini (donanım, çip, yazılım ve hizmet) kapatmaya da yanaşmıyor.
Bir yıl önce Toshiba'nın başına geçen Tadashi Okamura, 'toptan işten çıkarma' konusundaki açıklamalarıyla gazete manşetlerine çıkmıştı. Okamura, Toshiba'nın çip ve bilgisayar satışlarındaki düşüş nedeniyle zor günler yaşayacağını anlatmakta başarısız oldu. Merrill Lynch danışmanlarından Hitoshi Shin, ‘‘Bu zayıf bir yeniden yapılanmadır. Yalnızca maliyetleri kısarak kara geçeceklerini düşünüyorlarsa yanılıyorlar‘‘ dedi. Japon elektronik devlerinin tek çaresi 'temelden yapılanma' gibi görünüyor.
DEVLERİN ÖNLEM PAKETLERİ
NEC
İki bin 500'ü Japonya'dan olmak üzere dört bin kişiyi işten çıkaracak.
2004'e kadar çip piyasasından tamamen çekilecek.
Mobil network ve üretim bandı yatırımları artıyor. Bilgisayar ve gösterge birimlerinin bu büyümeye ayak uydurmasını sağlayacak.
TOSHIBA
2004 Mart'ına kadar 17 bini Japonya'dan olmak üzere 18 bin kişiyi çıkaracak (işgücünün yüzde 10'u).
Tedarik masraflarını yüzde 20 azaltacak. Halen altı bin 750 olan tedarikçi sayısını yarıya indirecek.
Para kaybettiren çip operasyonlarına son verecek.
FUJITSU
2001 Mart'ına kadar beş bini Japonya'dan olmak üzere 16 bin 400 kişiyi işten çıkaracak.
Yerel 12 çip fabrikasını birleştirip dokuza düşürecek. Japonya'daki parça fabrikalarını güçlendirecek.
Donanım işlerine odaklamak yerine, yazılım ve hizmet konularına yönelecek.