Ä°zmitli'lerin Tökeli Ä°mre sevgisi
Güncelleme Tarihi:
Orhan UZUN/Ä°ZMÄ°T (Kocaeli), (DHA)
Oluşturulma Tarihi: Aralık 17, 2008 14:42
AVUSTURYA'ya karşı amansız savaşlar yapan ve daha sonra Osmanlı İmparatorluğu’na sığınarak geldiği İzmit’te ölen Macar Kralı Tökeli İmre (Thököly İmre) ve eşi İliona Zrinyi için, yaşadığı köy olan İzmit Karatepe’de anıt yaptırıldı.
Türkiye ile Macaristan arasındaki tarihi bağlar açısından çok önemli bir isim olan Tökeli İmre ve eşinin, 1701 yılında Osmanlı’ya sığınıp İzmit’e geldiği ve 13 Eylül 1705 tarihinde de öldüğü biliyor. Ölümünün ardından, şu anda kapatılan ve parka dönüştürülen eski Seka Kağıt Fabrdikası’nın bulunduğu alana gömülen Tökeli İmre’nin mezarı, 1906 yılında Macariskan’ın Kesmark kentine götürülmüştü.
Daha önce ilk defin yeri olan Seka Park alanında, Macaristan’ın Türkiye Büyükelçisinin de katılımıyla anı evi de açılan, ayrıca onunla ilgili bazı hatıra eşyalarının da sergilendiği Tökeli İmre için burada anma etkinlikleri de gerçekleştiriliyor. Macaristan’dan gelen birçok turist ve bu anı evini ziyaret ediyor.
Türk-Macar dostluğunun simge isimlerinden biri haline gelen Tökeli İmre ve eşi İlona Zrinyi için bu kez onların yaşamış oldukları Karatepe Köyü’nde anıt yaptırıldı. Her ikisinin kabartmalarının da yeraltığı anıtın açılışında Macaristan-Türkiye Dostluk Derneği Başkanı Prof. Istvan Vasary, Türkiye Marcaristan Dostluk Derneği Başkanı Ertunç Baykal ile kamu kuruluşu temlsilcileri ve köylüler hazır bulundu.
TÖKELÄ° Ä°MRE KÄ°MDÄ°RÂ
Tökeli İmre 1657’de Kesmark’da doğdu. Avusturya yönetimindeki Protestan Macarların şefiydi. Protestanlar Avusturya İmparatoru’nun Katolik mezhebine geçmeleri için yaptığı teklifi kabul etmedi ve başlarında Tökeli İmre olduğu halde imparatora karşı ayaklandılar.
Tökeli İmre, Sadrazam Köprülü Fazıl Ahmed Paşa’ya başvurarak, Osmanlı himayesine girmek istediğini bildirdi. Avusturya ile barışı bozmak istemeyen Sadrazam olumlu cevap vermedi. Buna rağmen savaşa devam eden Tökeli İmre, yukarı Macaristan’ı ele geçirdi. Fakat taraftarlarından çoğu kendisini terk edince Fazıl Ahmed Paşa’ya yaptığı teklifi, 1681 yılında Kara Mustafa Paşa’ya tekrarladı ve ona hediyeler göndererek yakınlık kurdu. Tökeli İmre’ye Orta Macaristan kralı ünvanı verildi. Türklerden aldığı kuvvetlerle bir çok Avusturya kalesini ele geçirdi. Ancak İkinci Viyana bozgunundan sonra önceden aldığı kaleleri kaybetti.
1688 yılında teslim oldu ve Viyana’ya götürüldü. Serbest kaldıktan sonra Osmanlı ordusunda görev aldı. Türk ve Tatar kuvvetlerinin başında Transilvanya’ya girdi ve Germen Ordusu’nu yenilgiye uğrattı. Bu başarısından dolayı Tökeli İmre’ye Transilvanya prensliği verildi. Zenta yenilgisinden sonra 1701’de İzmit’e çekildi. Karlofça barış görüşmelerinde Avusturyalılar, Tökeli İmre’nin kendilerine teslim edilmesini istedilerse de Osmanlı Devleti bunu kabul etmedi. Tökeli İmre 1705 yılında İzmit’te öldü.
Daha önce ilk defin yeri olan Seka Park alanında, Macaristan’ın Türkiye Büyükelçisinin de katılımıyla anı evi de açılan, ayrıca onunla ilgili bazı hatıra eşyalarının da sergilendiği Tökeli İmre için burada anma etkinlikleri de gerçekleştiriliyor. Macaristan’dan gelen birçok turist ve bu anı evini ziyaret ediyor.
Türk-Macar dostluğunun simge isimlerinden biri haline gelen Tökeli İmre ve eşi İlona Zrinyi için bu kez onların yaşamış oldukları Karatepe Köyü’nde anıt yaptırıldı. Her ikisinin kabartmalarının da yeraltığı anıtın açılışında Macaristan-Türkiye Dostluk Derneği Başkanı Prof. Istvan Vasary, Türkiye Marcaristan Dostluk Derneği Başkanı Ertunç Baykal ile kamu kuruluşu temlsilcileri ve köylüler hazır bulundu.
TÖKELÄ° Ä°MRE KÄ°MDÄ°RÂ
Tökeli İmre 1657’de Kesmark’da doğdu. Avusturya yönetimindeki Protestan Macarların şefiydi. Protestanlar Avusturya İmparatoru’nun Katolik mezhebine geçmeleri için yaptığı teklifi kabul etmedi ve başlarında Tökeli İmre olduğu halde imparatora karşı ayaklandılar.
Tökeli İmre, Sadrazam Köprülü Fazıl Ahmed Paşa’ya başvurarak, Osmanlı himayesine girmek istediğini bildirdi. Avusturya ile barışı bozmak istemeyen Sadrazam olumlu cevap vermedi. Buna rağmen savaşa devam eden Tökeli İmre, yukarı Macaristan’ı ele geçirdi. Fakat taraftarlarından çoğu kendisini terk edince Fazıl Ahmed Paşa’ya yaptığı teklifi, 1681 yılında Kara Mustafa Paşa’ya tekrarladı ve ona hediyeler göndererek yakınlık kurdu. Tökeli İmre’ye Orta Macaristan kralı ünvanı verildi. Türklerden aldığı kuvvetlerle bir çok Avusturya kalesini ele geçirdi. Ancak İkinci Viyana bozgunundan sonra önceden aldığı kaleleri kaybetti.
1688 yılında teslim oldu ve Viyana’ya götürüldü. Serbest kaldıktan sonra Osmanlı ordusunda görev aldı. Türk ve Tatar kuvvetlerinin başında Transilvanya’ya girdi ve Germen Ordusu’nu yenilgiye uğrattı. Bu başarısından dolayı Tökeli İmre’ye Transilvanya prensliği verildi. Zenta yenilgisinden sonra 1701’de İzmit’e çekildi. Karlofça barış görüşmelerinde Avusturyalılar, Tökeli İmre’nin kendilerine teslim edilmesini istedilerse de Osmanlı Devleti bunu kabul etmedi. Tökeli İmre 1705 yılında İzmit’te öldü.