İzmir'i kitap gibi okuyun

İzmir Büyükşehir Belediyesi bir kent kitaplığı oluşturmak için kolları sıvadı. ‘‘İzmir Büyükşehir Belediyesi Kent Kitaplığı’’ adı altında yayımlanan kitaplar İzmirseverleri fazlasıyla mutlu edecek kadar nitelikli. İzmir Kitapları; İzmir mutfağından İzmir'in hacıları, seyyahları ve misyonerlerine, İzmirli ressamlardan İzmir'in otellerine kadar geniş bir çizgide İzmir'i anlatıyor.

‘‘İzmir bir Türk kentinin bütün dış görünümüne, yani ona egemen olan minarelere, selvili büyük mezarlıklara, dar ve kirli sokaklara sahip olmakla birlikte, gerçekte töreleriyle de halkıyla da Türkiye'ye ait değildir; o, kozmopolit bir kent, bir pazar meydanıdır (...) Doğu'nun bu büyük tezgahı, Akdeniz'e çıkışı olan bütün uluslar tarafından işgal edilmiştir. Fransız, İtalyan, İngiliz, Avusturya, Yunan, İspanyol ve Rus gemileri birbirlerine Marina kıyısında randevu verirler. Frenk Sokağı'nda bütün ülkelerin tezgahlarına rastlanır; İran'ın zenginlikleriyle yüklü develer, Kervanlar Köprüsü'nde Avrupalı gezginlerle karşılaşırlar; bir Fransız otelinin yanında bir han, bir caminin yanında bir kilise, tapınağın yakınında bir havra vardır. Avrupa purolarının dumanı, nargilenin üzerinde yanan kokulara karışır. O bütün ulusların harman olduğu, karıştığı, her dilin konuşulduğu, her türlü giysinin yan yana olduğu büyük bir kervansaraydır.’’

Forbin Kontu Charles Reynaud, Olaf Yaranga'nın yazdığı ve Gürhan Tümer'in Türkçeleştirdiği ‘‘19. Yüzyılın İlk yarısında Fransız Gezginlerin Anlatımında İzmir’’ adlı kitapta İzmir'i böyle anlatıyor. Bu kitap İzmir Büyük Şehir Belediyesi Kent Kitaplığı dizisinden çıktı. Dizinin diğer kitapları arasındaysa Ekrem Akurgal'ın ‘‘Ege Batı Uygarlığının Doğduğu Yer’’, Mümtaz Sağlam'ın ‘‘İzmirli Ressamlar Ansiklopedisi’’, Mübahat S. Kütükoğlu'nun ‘‘15. ve 16. Asırlarda İzmir Kazasının Sosyal ve İktisadi Yapısı’’ ve ‘‘İzmir Tarihinden Kesitler’’, Uluslararası Amerikan Koleji Araştırma Komitesi'nin ‘‘İzmir'deki Bazı Sosyal Koşullar Hakkında Bir Araştırma İzmir 1921’’, M. Şakir Örs'ün ‘‘İzmir Sesler Yüzler Sokaklar’’, Karl von Scherzer'in ‘‘İzmir 1873’’, Cevat Sami ve Hüseyin Hüsnü'nün ‘‘İzmir 1905’’, ‘‘1927-1928 İzmir Fotoğraf Albümü’’, A. Nedim Atilla'nın ‘‘Tarihten Günümüze İzmir Mutfağı’’, İlhan Pınar'ın ‘‘Hacılar, Seyyahlar, Misyonerler ve İzmir 1608-1918’’ ve Emel Kayın'ın ‘‘İzmir Oteller Tarihi’’ yer alıyor.

Ayrıca 2000 yılının nisan ayından itibaren yılda üç kez okurla buluşan İzmir Kent Kültürü Dergisi de bu kapsamda yayımlanmaya başladı. Söz İzmir kitaplarından açılmışken diğer yayınevlerinin de son günlerde İzmir kitapları çıkardığını belirtelim. İletişim Yayınları'ndan çıkan Konstantin Oikonomos ve Bonaventure F. Slaars'ın yazdığı ‘‘Destanlar Çağından 19. Yüzyıla İzmir’’ bunlardan biri.

TARİH VE KÜLTÜR BİLİNCİ

İzmir Kent Kitaplığı Yayın Koordinatörü Ali Sabuktay İzmir Kent Kitaplığı'nın nasıl doğduğunu anlatıyor:

‘‘İzmir'in tarihsel-kültürel mirasını günümüze aktarmayı öngören sistematik bir yayın etkinliği fikri takibi iki yıl önce İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin yeni yönetiminin göreve gelmesiyle tartışmaya başlandı.

Bu konunun hayata geçirilmesini İzmir Büyükşehir Belediyesi Yayıncılık ve Tanıtım Hizmetleri A.Ş üstlendi ve öncelikle İzmir Kent Kültürü'ne ilişkin çeşitli disiplinleri kapsayan kitaplardan oluşan bir yayın dizisi planlandı. Bu çerçevede geçtiğimiz ağustos ayından bu yana on beş adet kitap ve İzmir Kent Kültürü Dergisi'nin üç sayısı yayımlandı.

ESKİ BELGELER BASILIYOR

Dergi, kent kültürünü seçkinci bir tarzda değil geniş anlamda ele alan, her sayısında bir dosya konusuna ağırlık veren, ortak kitap niteliğinde disiplinlerarası bir yayın. Her sayıdaki dosya konuları yayımlanacak yazılar ve görsel malzeme, tasarım anlayışı İzmir yayıncılık çalışanlarından dört kişilik bir yayın kurulu tarafından belirleniyor. Grafik uygulama kendi olanaklarımızla gerçekleşiyor.

Kent Kitaplığı dizisinde yayımlanan kitapların bir kısmı İzmir Yayıncılık'a başvuran dosyaların değerlendirilmesiyle özellikle eski belgelerin-kitapların yeniden basılması ya da yabancı dildeki eserlerin Türkçe'ye çevrilmesiyle, diğer bir kısmıysa editöryal çalışmayla elde ediliyor. Kitapların seçiminde de dergidekine benzer kıstaslar sözkonusu. Hem bağlam hem eserin niteliği hem de grafik yaratıcılık anlamında bir çizgiyi korumayı amaçlıyoruz. Kitapların yayımlanmasından da aynı yayın kurulu sorumlu. Ortalama baskı sayısı 1500 civarında ve ticari kanallar kullanılarak dağıtılıyor. Önümüzdeki aralık ayına kadar 15 kitap ve iki sayı dergi yayımlamayı planladık. Böylece birbuçuk yıldan az bir sürede otuz kitap ve beş dergi yayımlamış olacağız.

RESİMLİ KARŞIYAKA TARİHİ

Ayrıca yayın etkinliğine, resimli İzmir Tarihi Sergileri adıyla andığımız ve ilkini Resimli Karşıyaka Tarihi olarak düzenlediğimiz, tarih ve kültür bilincini yaygınlaştıran sokak sergileriyle desteklemeyi hedeflediğimizi de belirtmeliyiz. Diğer bir yakın dönemli projemizse kitaplar ve dergilerden bölümlerin de yer alacağı internet ortamında Türkçe-İngilizce düzenlenen ve Resimli İzmir Tarihi.

Bugüne kadar birçok belediyenin yayıncılık etkinliği olmuştur. İzmir Büyükşehir Belediyesi Kent Kitaplığı'nı onlardan farklı kılanın, yukarıda açıkladığımız perspektiften de anlaşılacağı gibi kültür ve yayıncılığı özerk bir alan olarak tarif edip o alanın ihtiyaçlarına uygun bir etkinlik sürdürmesi olarak özetleyebiliriz.’’