İzmir'de tarihi alan ortada kaldı

Genç Türkiye’nin en önemli liman kenti olan İzmir’in makineli sanayi üretimine dayalı çok fonksiyonlu ilk fabrikasıydı Sümerbank İzmir Basma Fabrikası. Dönemin Sümerbank yönetimi 2. Dünya Savaşı sırasında Kayseri ve Nazilli’deki Sümerbank fabrikalarında çalışan işçiler askere alındığı için boş kalan makinaları değerlendirmek, üretimi İzmir’e kaydırmayı düşündüler. Ancak daha sonra bu fikirden vazgeçildi. İngilizlere 140 dokuma tezgahı sipariş edildi ve Meles Çayı’nın kenarına devasa bir fabrika yapıldı. Resmi açılışı 1953’te yapıldı. Özelleştirme İdaresi’ne devredilene kadar dokuma tezgahı sayısı 972’ye yükseldi. İşletmede olduğu yıllar boyunca tamı tamına 41 milyon metre kumaş dokudu. Adında basma vardı ama saten de üretti, döşemelik te, empirme de.

SÜMERBANK YOK OLDU GİTTİ / FOTO GALERİ

"KAÇAK KESİM YERİ OLDU"

2003 yılında eğitim hizmetlerinde kullanılmak üzere İzmir İl Özel İdaresi’ne devredildi. Cumhuriyet tarihinin ilk fabrikalarından olan fabrikanın kaderi özelleştirme ile değişti. Önce işçiler çekildi, sonra bekçiler. Kent merkezinde son kalan boş alanlardan biri olan ancak büyük bir kısmı sit olan Sümerbank Basma Fabrikası’nın devasa arazisine ne yapılacağı bir türlü karar verilemedi. Son beş yılda bir kısmına okul yapıldı. Okuldan arta kalan alana ise ilk önce Kültür ve Turizm Bakanlığı talip oldu, ardından İzmir Büyükşehir Belediyesi. Devlet kimin olacak diye tartışırken, tartışmaya hurdacılar asıl noktayı koydu. Korumasız kalan devasa alan hurdacılar tarafından adeta talan edildi. Kapısı bacası, çatıları para eden demir ne varsa hepsi hurdacılar tarafından söküldü. İçerisinde sit olan ağaçların bulunduğu güzelim arazi çöplük, kaçak kesim yeri oldu.

YIKILDIKTAN SONRA POLİS

Dev fabrikanın tüm gücünü sağlayan üç tirübinli buhar santrali de hurdacıların istilasından nasibini aldı. Önce duvarları oluşturan demirler ardından çatısı çalındı. Güçlükle ayakta duran buhar santrali dün gece daha fazla dayanamadı ve yerle bir oldu. Ne acıdır ki hurdacılar tarafından talan edilirken korumasız bırakılan alanın girişine buhar santrali yıkıldıktan sonra polis ekibi dikildi.

"4 YILDIR SÖYLÜYORDUK"

İzmir İl Genel Meclisi, geçtiğimiz ay Sümerbank arazisini 20 yıllığına İzmir Büyükşehir Belediyesi’ne tahsis eden bir karar aldı. İzmir Valiliği, “Mevzuata uygun değil” diye kararı geri geri gönderdi. Bunun üzerine Meclis üyeleri on gün önce alanda inceleme yaptılar ve binanın önünde hatıra fotoğrafı çektirdiler. Meclis Başkanı Serdar Değirmenci yıkılma haberini alır almaz alana gitti. Sümerbank arazisinin talan edildiğini 4 yıldır söylediklerini belirten Değirmenci, “Daha on gün önce önünde fotoğraf çektirdik. Türkiye’nin bir değeriydi, korunması gerekirdi ancak tartışmalar arasında yok oldu gitti. Bu arazinin bir şekilde değerlendirilmesi için çırpınıyoruz ancak duyan yok” dedi.

"CAN KAYBI YOK ONA ŞÜKREDİYORUZ"

İzmir İl Özel İdaresi Genel Sekreteri İrfan İçöz ise binanın tescilli olduğunu dile getirerek, “Tescilli bir bina olduğu için kurul ile görüşmemiz gerekiyor. Öncelikle tehdit yaratmaması için o yıkıntının kaldırılması gerekiyor. Eğer kurul yeniden yapılmasını isterse elimiz mahkum yapacağız” diye konuştu. Olayda can kaybı olmadığını sözlerine ekleyen İçöz, “Yıkıntının altında bir kamyonet kalmış, muhtemelen hurdacılara aitti. Can kaybı yok ona şükrediyoruz” dedi.