İzmir Foça’daki kara taş efsanesine kepçe

İzmir Foça’da halk arasında dilden dile anlatılan ünlü ‘kara taş efsanesi’ sona mı eriyor? Foça’nın gizemine uygun kara taş efsanesine göre, “Her kim ki, Foça’daki yeri bilinmeyen bu ‘kara taş’a basarsa, basireti bağlanır, Foça’ya tutkusu artar ve Foça’ya kuvvetli bir bağla bağlanırmış! Foça’ya yerleşmeyi ve daima Foça’da olmak istermiş! Başka yerde olsa bile, bir gün mutlaka Foça’ya geri dönermiş.” 19. yüzyılın sonlarında Foça caddeleri ve sokakları bazalttan büyük boy parke taşlarla döşendi. Siyah renkli bu taşlar, Foça’nın simgesi oldu. Kara taş efsanesinde geçen taş, bu döşeme taşlarından biriymiş; bu nedenle bu siyah renkli taşlar, Foça için çok önemli. Aynı zamanda bu büyük boyutlu kara renkli taşlar, Foça’nın kentsel dokusunun da ayrılmaz bir parçası.

MÜZE NEDEN MÜDAHALE ETMİYOR?

İşte bu efsane artık bitiyor. Foça Belediyesi 19. yüzyılda yapılan bu kara taş döşemeleri kaldırıyor. Belediye Başkanı Fatih Gürbüz sosyal medya hesabından taşların sökümü ile ilgili şu açıklamayı yaptı: “Zorlu yapısından dolayı engelli vatandaşlarımız için ayrıca sorun yaratan Reha Midilli Caddesi’nin yol gövdesi yenileniyor. Yürüyüş için de daha konforlu hale gelecek olan yolu; Foça taşı, Bergama kozak taşı ve yöremizdeki doğal granit taşları kullanarak yeniliyoruz. Çıkan taşları yine bölgemizde dekoratif amaçlı kullanmaya devam edeceğiz.” Ancak kara taş yolun tam ortasında ve kaldırımlar zaten düz granit taşla kaplı.

Ayrıca bu uygulama için İzmir 2 No’lu Koruma Kurulu’ndan izin alınmadı. Çünkü burası kentsel arkeolojik sit alanı. Koruma Kurulu belediyenin altyapı çalışması için izin aldığını, taşları değiştirmek için izninin olmadığını söylüyor. Bu durumda hem kazı başkanı hem de kurul üyesi olan İzmir Müze Müdürlüğü’nün uygulamaya müdahale ederek çalışmaları durdurması gerekiyor. Ancak Müze gözünün önünde bir tarihin yok edilmesine sessiz kalıyor. Geçmişi 5000 yıl öncesine dayanan Phokaia (Foça) antik kentinde tarihsel döşemelerin iş makineleriyle kaldırılması tarihi kent dokusunun yok edilmesi halkın da tepkisini çekti.