İyi kalpli dört çocuk... Görme engelli arkadaşlarına ‘akıllı baston’ yaptılar

Geçirdiği bir hastalık nedeniyle 10 yaşında görme duyusunu kaybeden Kübra Çakır, 6 yıldır hayatına ona yoldaşlık eden bastonuyla devam ediyor. Sabancı 50. Yıl Anadolu Lisesi 10’uncu sınıf öğrencisi olan Kübra, bastonunu kullanırken arkadaşlarına çarpmaktan endişe ettiği için okuldaki vaktinin çoğunu sınıfda oturarak geçiriyor, teneffüslere dahi çıkmıyordu. Bu durum okuldaki arkadaşlarının dikkatini çekmişti. Okulun 10 ve 12’nci sınıflarındaki dört öğrenci, Kübra için bir ‘akıllı baston’ geliştirmeye karar verdi. Öğrenciler, okulun fizik öğretmenleri Ayşe Güldalı ve Nuray Sarıkaya’nın desteğiyle geçtiğimiz yıl bu baston üzerine çalışmaya koyuldu.

SESLİ UYARILAR VERİYOR
Bastonun, ultrasonik sensörler sayesinde sesli uyarı verdiğini dile getiren fizik öğretmenleri Güldalı ve Sarıkaya, projeyi şöyle anlattı: “Gövdesine yerleştirilen bu sensörler, bastonu sağa sola doğru hareket ettirmeye gerek kalmadan etraftaki engelleri önceden tespit ederek sesli uyarı veriyor. Bastonun ön tarafında iki, sağ ve solunda ise birer adet olmak üzere toplam 4 sensör bulunuyor. Bu sensörlerin her biri farklı şiddette ses çıkararak kullanıcıyı engellere karşı uyarıyor. Bu engeller insan, tümsek, merdiven, kaldırım ya da çevredeki herhangi bir nesne olabilir. Sensörler aynı arabalardaki park sensörleri gibi engele yaklaştıkça uyarı sesinin sıklığını artırarak bilgi veriyor ve bir metrelik mesafeye kadar engelleri algılayabiliyor. Bu mesafe daha da artırılabilir. Bastondaki bir diğer sensör ise zeminin nemiyle ilgi bilgi veriyor. Örneğin, kullanıcı sokağa çıktığında yerler ıslak ya da nemliyse onu farklı bir ses tonuyla uyarıyor. Böylece kullanıcının ayağının kaymasının da önüne geçilebiliyor.

GÜRÜLTÜLÜ ORTAMLARA KULAKLIK ÇÖZÜMÜ
Öğrenciler, bastonun bluetooth kulaklıkla da kullanılması üzerine projeyi geliştiriyor. Bu sayede baston, gürültülü ortamlarda da rahatlıkla kullanılabilecek. Diğer yandan akıllı baston, 3 saatlik şarjla ortalama 2 buçuk gün boyunca aktif bir şekilde çalışabiliyor. Projeyle önümüzdeki aralık ayında TEKNOFEST’e başvurarak yarışmaya katılmak istiyoruz.

SESLİ OLMASI ÇOK AVANTAJLI
Arkadaşlarının kendine yaptığı bastonu deneyimleyen Kübra ise şunları söyledi:
“Sesli ortamda bastonun kulaklıkla çalışması gerekiyor. Arkadaşlarım da şimdi bu özelliği geliştiriyor. Ancak bastonun gayet başarılı ve kullanışlı olduğunu söyleyebilirim. Titreşimli bastonlar da var ama onlar engel olsun olmasın her şeye uyarı veriyor. Örneğin, yolda minik bir taş parçası bile olsa onu görünce titremeye başlıyor. Bu sebeple titreşimli bastonlar pek kullanışlı değil. Arkadaşlarımın benim için geliştirdiği bu bastonda ise böyle bir problem yok. Ayrıca bastonun sesli olması da oldukça avantajlı.

KENDİMİ RADAR GİBİ HİSSEDİYORDUM
Normal bastonda her sese çok dikkat etmem gerekiyor. Sesli bastonda ise rahatlıkla yürüyebiliyorum çünkü herhangi bir engele karşı bana haber veriyor. Ayrıca normal bastonda kendimi radar gibi hissediyordum. Akıllı baston, benim gibi birçok görme engellinin hayatını kolaylaştıracak.

BENİ GÖRÜYORLARMIŞ
Projeyi hazırlarken arkadaşlarım benden fikir almadı, ben proje bittiğinde böyle bir baston geliştirdiklerini öğrendim. Çünkü bana sürpriz yapmak istemişler. Buna çok şaşırdım. Onlar gülümsememe sebep oldu. Okulda hiç umursanmadığımı düşünüyordum. Arkadaşlarımın bu projesi beni çok duygulandırdı. Demek ki dikkate alınıyormuşum ve beni görüyorlarmış.”