İtalyan Hastanesi yenilendi

İşletmesini Vehbi Koç Vakfı Amerikan Hastanesi'nin devraldığı 123 yıllık İtalyan Hastanesi bugün İtalya Dışişleri Bakanı'nın da katıldığı bir törenle açılıyor.

Biz yeni bir yüzyılla birlikte, yeni bir binyıla giriyoruz. O ise geçen yüzyıldan günümüze kaldı. Tam 123 yıllık bir hastane binası. Beyoğlu'nda, Tophane sırtlarındaki Defterdar Yokuşu üzerinde, Boğaz'a bakan bir tarih. Bugün, en yeni haliyle Vehbi Koç Vakfı Amerikan Hastanesi tarafından hizmete açılıyor; ilk faaliyete geçme tarihi ise 12 Mayıs 1876, ama mazisi bundan da öncesine gidiyor.

Önce uzak tarih... 1810'lu yıllar. İtalya'nın Sardunya bölgesindeki Cenova Cumhuriyeti'nin Osmanlı İmparatorluğu ile yaptığı deniz ticareti, İstanbul'u İtalyan gemilerinin bir iskelesi haline getirmiştir. Bu arada Galata'da denizcilerin tedavi edilmesi amacıyla küçük bir İtalyan Hastanesi açılır. Bir hekim ile Saint Vincent de Paul tarikatına bağlı birkaç rahibenin görev yaptığı ahşap, mütevazı bir binadır bu. Hastane 1856'da Sardunya'dan cerrah Agostino Salvatori'nin tayin edilmesiyle, yine Galata'da Saint Pierre Kilisesi yanındaki bir binaya taşınarak genişletilir.

Önceleri Sardunya Hükümeti Hastanesi (I'Hopital du Gourvernement de Sardaigne) ya da Sardunya Hastanesi (Hopital Sarde) adlarını taşıyan bina, 17 Mart 1861'de İtalyan Birliği'nin sağlanmasından sonra İtalyan Krallığı Hastanesi (Regio Ospedale İtaliano) adını alır.

Kralın yaptırdığı bina

İtalyan Birliği'nin sağlanması, Osmanlı İmparatorluğu'ndaki İtalyan kolonisinin genişlemesini sağlar. Doğal olarak hasta sayısı da artınca bu binada da hizmet vermek zorlaşır. İtalya Hükümeti, Abdülaziz zamanında (1876-1909) İstanbul'a Ivrealı İmmacolata Concezione rahibelerini göndermiştir. Başrahibe Luigia Canegrati öncülüğünde İstanbul'a gelen rahibeler, hastane idaresini üstlenmiş ancak bu kez de binanın yetersizliği gündeme gelmiştir. İtalyan Büyükelçiliği, yeni bir hastane binası yapmak üzere Cihangir'de bir arsa satın alır.

Kral 2. Vittorio Emanuele tarafından yaptırılan hastanenin mimarları Giorgio Domenico ve Ercole Stampa adlı iki Levanten kardeştir. Tüberküloz Pavyonu ve Rahibelerevi 1906'da İtalyan mimar Fasanotti tarafından, ana yapıya eklenen cerrahi binası ise 1936'da Torinolu mühendis Carlo Buscaglione tarafından hazırlanan projelere göre yapılmıştır. Ana bina, cerrahi binasının yapımından önceki ilk haliyle 24x22 m. ölçülerinde bir tabana oturan üç katlı bir yapıdır. Çevreden bakılınca prizmatik gibi algılanır ancak gerçekte arka cephesinde bir boşluğu olan U biçiminde bir plana sahiptir. İstanbul Ansiklopedisi'ne binayla ilgili yazı yazan Cengiz Can'a göre, 1936'da eklenen bölüm, cephe mimarisi açısından stil birliği içinde tasarlanmış olsa da, ana yapının özgün etkisini zedelemiştir.

Rusya’dan kaçanlar

Neyse biz yine başa dönelim. 1876'da faaliyete geçen bugünkü bina, 1898'de elden geçirilir ve bulaşıcı hastalıklara karşı özel bir tecrit pavyonuna kavuşur, ayrıca dezenfektasyon etütleri, yeni cihaz ve aletlere de... Ancak araya 1. Dünya Savaşı girer. Bina Alman askerleri tarafından işgal edilince, rahibeler memleketlerine gitmek zorunda kalırlar. 1918'de döndüklerinde neredeyse bir enkaz devralırlar. Üstelik en kısa zamanda hastanenin açılması gerekmektedir; çünkü Rusya'dan kaçıp İstanbul'a gelen İtalyanlar ve Ruslar hasta sayısının artmasına sebep olmuştur. Dr. Zeri'nin yönetiminde rahibelerin özverili çalışmaları sonucu hastane yeniden hasta kabulüne başlar ama yine de yetersizdir. Yukarıda belirtildiği gibi, hastane 1936'da genişler.

O artık kanser merkezi

Ve daha yakın tarih... Hastane son yenilenmeden önce 70 yataklı bir tedavi kurumudur. Hemşirelik hizmetleri hálá 11 rahibe tarafından yönetilmektedir. Acil hasta kabul etmez ama genel cerrahi, dahiliye, kadın-doğum, çocuk, kulak-burun-boğaz, deri, göz ve sinir hastalıkları, üroloji, radyoloji, anestezi ve reanimasyon servisleri vardır. Ayrıca, son yılların kopmuş parmak ve eller üzerine en başarılı ameliyatları yapan merkeziyle ünlenir.

Ve bugün... Vehbi Koç Vakfı Amerikan Hastanesi 1 Nisan 1998 tarihinden itibaren hastaneyi İtalyan Konsolosluğu'ndan kiralar ve işletmeyi üstlenir. Bugün en yeni haliyle açılacak olan binaya, İtalyan Hastanesi Giovanni Alberto Agnelli Binası adı verilir. Ağırlıklı olarak kanser hastalarına hizmet verecek olan hastaneye adını veren, Koç Holding'in ortağı Fiat'ın veliahtı olan ancak yakın zamanda genç yaşta kanserden ölen kişidir. Belli ki Koç Holding, vakıftaki İtalyan fonu, bu fondan hastanenin dokuz milyon dolara malolan yenilenmesine yapılan katkı ve Agnelli ailesiyle yakınlığından dolayı böyle bir jest yapmayı uygun görmüştür.

İtalyanlar açılışa geliyor

İtalya Dışişleri Bakanı Lamberto Dini ile Giovanni Alberto Agnelli'nin eşi Avery Howe'un da katılması beklenen açılış töreniyle bugün yeniden hizmete girecek olan tarihi hastanede bundan böyle hizmet verecek birimler şunlar: radyasyon onkolojisi, medikal onkoloji, ağrı tedavi, fizik tedavi, rehabilitasyon, özürlü araba simülatör üniteleri, evde bakım hizmetleri ve onkoloji yatak hasta servisi...