‘İşyeriniz bir evse bunlara dikkat edin…’
Güncelleme Tarihi:
İşyeri ve ofisler ‘yeni normal’de korona önlemleriyle çalışır hale geldi. Peki ya işyeriniz bir evse? Ev hizmetlerinde çalışanlar ve ev sahipleri nelere dikkat etmeli? Antikor testlerinin ne olduğunu artık hepimiz öğrendik de nerede ve nasıl yaptırabileceğinizi biliyor musunuz? Stres temelli hastalıklar bağışıklığı düşürdüğü için COVID-19’a da kapı açıyor. Korunma yöntemleri neler? İşte yanıtlar.
Ayşegül TOKMAKÇI soruyor:
Çalışan, emekli bir hanımım. Şimdiye kadar ev işlerine zaman ayıramamıştım. Korona nedeniyle dışarıdan gelen temizlik elemanını kesmek zorunda kaldım. Ütü, çamaşır, genel temizlik, mutfak işlerini üç aydır üstlendim ama hem çalışanlara istihdam sağlamak, hem de rahatlamak için ev içi yardımcıları ne zaman, hangi koşullarda işe başlatabiliriz?
PROF. DR. MEHMET CEYHAN (Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Bilim Dalı Başkanı):
Temizlik çalışanları ile ev sahiplerinin karşılıklı, normal dışarıda karşılaştığımız kişiler kadar birbirlerine virüs taşıma riskimiz var. Çalışanlar iş gereği sabah gelip akşam gidecek ve uzun süre evde kalacaklar. Bu süre boyunca hem çalışan hem ev sahibi sosyal mesafeye dikkat etmeli ve maske takmalı. Temizlik ağır bir iş; dolayısıyla çalışanın sürekli maske takamaması söz konusu olduğunda kişiler birbirlerine yaklaşmamalıdır. İşler bittikten sonra da virüsün ortadan kalkması için işlem yapılmalı. Deterjanlar, virüs öldürmede etkili. İş bittikten sonra kapı kolları ve merdiven tırabzanları gibi çok sık ellenen yerler yeniden temizlenerek risk minimuma indirilebilir. Yoksa aynı ortamda havanın kirlenmesi söz konusu değil. Virüs, en çok 4-6 saat içinde canlılığı yitiriyor.
ANTİKOR TESTİNİ NEREDE YAPTIRABİLİRİM? 
Hastalığı geçirip geçirmediğimi merak ediyorum. Bunun için de bir antikor testi yaptırmak istiyorum. Antikor testi nerede ve nasıl yaptırılabiliyor? Testi yaptırmak için herhangi bir şart var mı?
PROF. DR. İSMAİL BALIK (Ankara Üniversitesi Enfeksiyon Hastalıkları Bölümü Öğretim Üyesi):
Bu testi yaptırmak için bir şart yok. Kamu hastanelerinde genel kural olarak, hasta kendisi herhangi bir testi yaptırabilmek için önce bir doktora başvurması gerekiyor. Özel hastane ve özel laboratuvarda ise kendi talepleri ile yaptırabilirler. Antikor testleri kabaca iki tiptedir diyebiliriz; hızlı testler (basit test, kart test), parmaktan alınan bir iki damla kan ile yapılabilirler ve birkaç dakika içinde sonuç verirler. Bir de ELISA gibi daha komplike olan, cihaz gerektiren ve ancak hastanede (ya da özel) laboratuvarda yapılabilen, kol damarından alınan kandan yapılan antikor testleri vardır. Bu testlerin doğruluk (duyarlılık ve özgüllüğü) oranı hızlı testlere göre daha yüksektir. Aynı anda çok sayıda kişinin testi yapılabilir. Duyarlılığı yüksek olanları piyasaya çıktıkça, yakında yaygınlaşacak
ve her isteyen yaptırabilecektir.
STRES TEMELLİ HASTALIKLARA DİKKAT!
Sema Gönül DENİZER soruyor:
65 yaş üzerine getirilen kısıtlamalar bedenen ve moralman sıkıntı yarattı. Medeni ülkelerde uygulandığı gibi kendimizi ve toplumu riske atmaktan çekiniriz. Yaşlıların bakımının meşakkatli olduğunu biliyoruz ama kas ve kemiklerimizde rahatsızlıklar başladı. Stresle ortaya çıkan rahatsızlıklarla ilgili ne yapabiliriz?
PROF. DR. DERYA ULUDÜZ (Cerrahpaşa Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi):
Geçirdiğimiz bu zor günlerde yaşadığımız stres, bağışıklık sistemimizi zayıflatarak bazı hastalıklarımızı da gün yüzüne çıkardı gerçekten. Özellikle uzayan belirsizlik, evde kalma zorunluluğu, ev işlerinde yardımcıların gelememesi nedeniyle her şeyi kendileri yapmak zorunda kalan 65 yaş üstü kişilerde en sık duyduğum rahatsızlık da zona oldu. Üzüntülü duygular ve çaresizlik düşünceleri vücudu direkt etkiliyor. Stres altındaki vücudun kortizol düzeyleri artıyor ve bu da bağışıklık sistemini yavaş yavaş çökerterek vücudu hastalıklara fazlasıyla müsait bir hale getiriyor. Zona halk arasında ‘gece yanığı’ olarak da bilinir. Belli bir bölgeyi etkileyen döküntülerle kemer ya da bant şeklinde bir görüntü oluşturan kabarcıklar şeklindedir. Buna yol açan, sinir köklerine yerleşen bir virüs olduğundan zona ağrıları da oldukça şiddetli olabilir. Bu dönemde zonaya yakalanmak ne kadar stres altında olduğunuzun ve bağışıklık sisteminizin zayıfladığının göstergesidir. Stres temelli hastalıklara yakalanmamak için evde bulunduğunuz sürece düzenli uyumaya çalışın, sağlıklı beslenin. Sizi sakinleştirecek meditasyon benzeri aktiviteler yapın. Zira stres temelli hastalıkların bağışıklık sisteminizi de etkilemesi nedeniyle COVİD-19’a da yakalanma riskinizi artırabildiğini unutmayın.
SİZ SORUN HOCALAR YANITLASIN
Alanında uzman, çok değerli hocalardan oluşan Hürriyet Bilim Kurulu, her gün koronavirüs ve salgınla ilgili sorularınıza cevap veriyor. hurriyetbilim@hurriyet.com.tr adresine veya 0 530 054 44 84 numaralı WhatsApp hattına isim ve soyisminizi yazarak sorularınızı yollayabilirsiniz.