İstihkak davası nedir, nasıl ve nerede açılır?

İstihkak davası, mülkiyeti çekişmeli olan taşınır ya da taşınmaz malın kime ait olduğunun tespit edilebilmesi için açılmış olan bir davadır. İstihkak davası, yapısı bakımından ivedilikle görülen bir dava çeşididir.

İstihkak Davası Nedir?

İstihkak davası, mülkiyeti çekişmeli olarak gerçekleşen taşınır ve taşınmaz malın kime ait olduğunun tespit edilmesi için açılmış olan bir davadır. İstihak davası, basit yargılama usulüne tabidir. İstihkak iddiası ortaya koyan kişilerin bu iddialarını haciz işlemini gerçekleştiren icra dairesine yapmaları sonucunda süreç işlemeye başlar.

İstihkak Davası Nasıl ve Nerede Açılır?

İstihkak Davası, İstihkak davası bakımından uyuşmazlığı çözmekle görevli mahkeme icra mahkemeleridir. Yetkili mahkeme, icra takibinin yapıldığı yer mahkemesi ya da uyuşmazlığa konu olan hacizli malın bulunduğu yer mahkemesi olarak belirtilir. Eğer uyuşmazlığa konu hacizli mal taşınmaz mal statüsünde bulunuyorsa HMK’da yer alan yetki kuralları içinde istihkak davası taşınmazın bulunduğu yerin mahkemesinde dava açılması gerekir.

İstihkak Davası Açma Şartları

İstihkak davasının açılacağı haller arasında; hacizde istihkak, malın elden çıkması durumunda istihkak ve mirasta istihkak davaları yer alıyor. Malik olunan bir malın elden rıza dışında çıkarılması durumda istihkak davası açılabilir. Malın dolaysız olarak zilyetliğini kaybeden bir kişinin dolaysız zilyetliğini tekrar sağlamak için açtığı dava türüdür. Malın elinde bulunduğunu bildiğiniz kişiden, mülkiyet hakkını almak için istihkak davası açılabilirsiniz. Bu davanın asıl amacı dolaysız zilyetliği ele geçirmektir. Bunun başka bir türü de miras nedeni ile istihkak davası açılmasıdır. Türk Medeni Kanunun 637. maddesi ve devamında bulunur. Miras nedeni ile istihkak, tereke malını elinde bulunduran kişiden alınması için açılmış olan davadır.

İstihkak Süresi ve Zamanaşımı

Davanın ne zaman açılacağı ve dava süresinin hangi tarihten başlayacağı gibi konularda uygulama olarak genellikle çok karıştırılıyor. Bu nedenle de İcra ve İflas Kanunu detaylı bir şekilde okumak gerekiyor. Süre başlangıç tarihine dikkat edilerek açılması gerekir. Mahkeme tarafından icra takibinin devam etmesi ve ertelenmesi yönünde verilen kararın tebliğ ya da tefhimden itibaren 3. kişi, 7 gün içinde aynı icra mahkemesinde dava açması gerekir. Dava açmadığı takdirde kişi, istihkak iddiasından vazgeçmiş sayılır.

İcra ve İflas Kanunu’nun 96. maddesinin 9. fıkrasına göre, haczedilen eşyalar hakkında istihkak iddiasında bulunmuş olma imkanı verilmemiş ve malın satımı gerçekleşerek alacaklıya verilmemişse 3. kişinin haczi öğrendiği tarihten itibaren 7 gün içinde istihkak davasını açabilir. Burada en önemli olan konu ise, malın satılıp bedelinin alacaklıya verilmemesine kadar geçen süredir. Aksi takdirde icra takibi sona erer ve bu nedenle de 3. kişi istihkak iddiasında bulma hakkını kaybeder. Borçlu, istihkak iddiasına itiraz etmediği sürece bu davada davalı olarak yer alır. Haciz nedeni ile açılan istihkak davalarının görülmesinde görevli olan mahkeme, icra mahkemeleridir. Yer yönünden yetkili mahkeme ise, icra takibinin yapılacağı yer ya da genel yetkili mahkeme davalının yerleşim yeridir.

İstihak davası, maktu yani sabit değil de nispi harca tabidir. Nispi harç ise, dava değeri üzerinden hesaplanan bir diğer harç türüdür. Yargıtay’ın kararlarında, istihkak davalarına konu olan çeşitli dava değeri, hacizli malın değerinden daha az olması durumunda alacak miktarı üzerinden ilam harcı ve nispi kararın ¼’ü kadarını peşin alır.