İstihdamda kurallar değişti

TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda çalışma hayatına esneklik getiren yeni düzenlemeler kabul edildi. Yapılan düzenlemelerle, 2019 yılı Ocak ayı ile 2020 yılı Nisan ayı arasında işini kaybetmiş olanlarla, kayıt dışı istihdam edilenler için yasadan sonra yeni bir imkân sağlanacak. Kayıt dışı çalıştırılanlar, işvereni tarafından sigortalı olarak işe alınırsa, sigortasız çalıştığı süre için işverene hiçbir cezai yaptırım uygulanmayacak. Ayrıca kayıtlı olduktan sonra, işverene günlük 44 lira prim desteği verilecek. 2019 Ocak-2020 Nisan döneminde işten çıkarılanlar da son işverenine başvurur ve işe kabul edilirse, işverenleri için prim desteği geçerli olacak. İşveren işe aldığı çalışanı ücretsiz izne de gönderebilecek. AK Parti Giresun Milletvekili Cemal Öztürk, “Kayıt dışı 3.5 milyon civarında vatandaşımızın olduğu, 4 milyon kişinin de işsiz olduğu tahmin ediliyor. Toplam 7.5 milyon kişi var, ki bu maddeyle yüzde 25 gibi bir rakamının gelebileceği öngörüsü var. Yaklaşık 1 milyon 700 bin civarında vatandaşımız oluyor. Bu durumda, aylık 2 milyar ve üç aylık 5.5-6 milyar civarında bir gelir bekleniyor” bilgisini verdi.

KIDEM TAZMİNATI

Komisyonda 25 yaş altı ve 50 yaş üstü için iki yıla kadar süreli sözleşme yoluyla istihdam yolu da açıldı. Komisyon başkanı AK Parti Mersin Milletvekili Lütfi Elvan, “O iki yıllık süreye yönelik olarak kıdem tazminatı ödenmemesi ancak kıdem tazminatı dışındaki diğer tazminatların ödenmesi anlamına geliyor. Bu, özellikle istihdamı teşvik etmeye yönelik olarak getirilen bir düzenleme” dedi. Türk-İş Hukuk Müşaviri Ferhan Tuncel, düzenlemenin 3.5 milyon kişiyi etkileyeceğini belirtirken, “Kısmi çalışmayla birlikte düşündüğümüzde bayağı büyük bir nüfus bu işten etkilenecek. Bu maddeyle sendikacılık açısından, üye kaydedilemeyecek; bu kapsamda çalışan kişiler kıdem tazminatlarını alamayacaklar; bununla bağlantılı olarak da belki belirli süreli çalışsalar idi iş arama izinleri olacaktı, ihbar tazminatları olacaktı, onları alamayacak” ifadelerini kullandı.

DİSK Toplu Sözleşmeler Daire Müdürü Engin Sezgin ise, “Bu maddede bir işçi için iki yıl sınırı yok, o işyeri için iki yıl sınırı var. Türkiye’de uygulanma biçimiyle taşeronun nasıl uygulandığını biz hepimiz biliyoruz. Bir iş yerinde 10 ayrı firma oluşturuyor aynı işveren ve işçileri o firmadan o firmaya, o firma dan o firmaya... Dolayısıyla, bu maddenin bizim çalışma hayatımıza yansıması ciddi anlamda bir felakettir, fecaattir” diye konuştu. AK Parti Giresun Milletvekili Öztürk ise eleştirilere “Sözleşme çift taraflı bir işlemdir. Hiç kimseyi belirli süreli sözleşme yapmaya zorlamıyoruz, öyle bir şey yok olamaz. Kaldı ki bu Türkiye’ye mahsus bir iş de değil” yanıtını verdi.

GENÇ ÇALIŞANA SİGORTA YOK

Bir diğer maddeye göre de, 25 yaş altında olan ve on günden az çalışanların uzun vadeli sigorta kolları ödenmesi yükümlülüğü ortadan kalkacak. AK Parti Giresun Milletvekili Öztürk, “25 yaş altında kayıtlı çalışan 3 milyon 449 bin 394 kişi, kayıt dışı çalışan 1 milyon 754 bin. 25 yaş altı kayıt dışı çalışanların yüzde 50’sinin kısmi istihdam olarak kayıt altına gireceğini tahmin ediyoruz ki bu, 877 bin kişi. Kayıtlı çalışanların yüzde 25’inin de kısmi istihdama geçeceği varsayılıyor. Toplam maliyeti aylık 382 milyon 614 bin 890 lira” bilgisini verdi. MHP Konya Milletvekili Mustafa Kalaycı ise, “Maddenin düzenlenmesinde çelişkiler var. Şöyle ki: On günden az çalış, bir aylık malullük, yaşlılık primini öde; ödemezsen hizmetini de saymıyorum yani böyle bir dayatma. Normalde, sosyal güvenlik hakkı anayasal bir haktır. Ben, senin hizmetini, bu parayı ödemezsen saymıyorum demenin doğru olmadığını düşünüyorum” diye konuştu. DİSK Temsilcisi Engin Sezgin ise, “Bu maddeyle bir kürek daha toprak atılıyor. (Gençlerin) Çalışma hakkıyla ilgili her türlü güvenceden yoksun bırakıldığı gibi bir de sosyal güvenlik hakkı elinden alınıyor” diye konuştu.

10 MİLYAR TL’LİK TEŞVİK

- Kadın, genç ve mesleki yeterlilik belgesi olanların istihdam edilmesi halinde verilen teşvik 2023 yılı sonuna kadar uzatılabilecek. Yılda 250 bin kişi yararlanacak ve yıllık maliyeti 2 milyar TL olacak.
- İlave istihdam teşvikinin süresi de uzayacak. Yıllık 800 bin kişi yararlanacak ve maliyeti 10 milyar lira olacak.
- Normalleşme desteği için de 1.2 milyon kişi için aylık ortalama 1 milyar lira destek sağlanacak.
- İlave istihdamda Gelir Vergisi stopaj teşviki ve damga vergisi desteği de uzatılacak. 2019-2020 döneminde bu çerçevede 1.5 milyar TL’lik bir rakam terkin edildi.