İsteyene kız isteyene erkek

Genetik müdahaleyle doğacak bebeklerin cinsiyeti tayin edilebiliyor. The New York Times Gazetesi'nin haberine göre ABD'de ilk kez ‘‘sperm ayıklama’’ yöntemiyle bebeklerin cinsiyeti tayin edilmeye başlandı. Böylece isteyen erkek, isteyen kız bebek sahibi oluyor.

İsteyene kız, isteyene erkek bebek. The New York Times Gazetesi'nin haberine göre ABD'de ilk kez genetik müdahale yöntemiyle spermler ayıklanarak bebeklerin cinsiyeti tayin edilmeye başlandı. Doktorlar, sperm ayıklama ve suni döllenme yoluyla kız isteyen aileler için, bugüne kadar 29 hamilelik gerçekleştirdiler. Bu hamileliklerden 11 kız çocuğunun dünyaya geldiği açıklandı.

Bebeğin cinsiyeti, döllenme sırasında annenin yumurtasında bulunan X kromozomuyla, babanın sperminde bulunan X ya da Y kromozomunun birleşmesi sonucu belirleniyor. XY çiftleşmesi olduğunda bebek erkek oluyor, XX çiftleşmesi olduğunda ise bebek kız doğuyor. Cinsiyet belirleme için çeşitli yöntemler geliştiren bilim adamları, Y kromozomlarının X kromozomlarından daha hızlı hareket ettiklerini varsayarak spermleri ayıklıyorlardı. Ancak bu yöntem fazla başarılı olmadı.

İLK BAŞARI

Amerikalı bilim adamları, ilk kez genetik ayıklama sayesinde bebeğin cinsiyetini tayin etmeyi başardılar. Bu yöntem ABD'nin Virginia eyaletinin Fairfax kentindeki Genetics & IVF Enstitüsü tarafından geliştirildi. Uzmanlara göre Y kromozomları, X kromozomlarına oranla yüzde 2.8 oranında daha az genetik materyal taşıyor. Bu farkı göz önünde bulunduran uzmanlar, lazerle DNA taraması yaparak yüzde 85'i X kromozumdan oluşan spermleri ayıklıyorlar. Erkek bebek için de yüzde 65'i Y kromozomundan oluşan spermler ayıklanıyor.

Sonra kız isteyen annenin yumurtası, X kromozomu taşıyan spermlerle, erkek bebek isteyen annenin yumurtası, Y kromozomu taşıyan spermle döllendiriliyor. Suni döllenme sonucunda elde edilen embriyo, annenin rahmine yerleştiriyor. Uzun yıllar çiftlik hayvanlarında denenen bu yöntem, bir süredir insanlar üzerinde uygulanmaya başladı.

Araştırma çerçevesinde toplam 29 kadın hamile kaldı. Anne adaylarından 14'ü kız, 15'i de erkek bebek bekliyordu. Erkek hamilelikleriyle ilgili araştırma sonuçları henüz açıklanmadı. Ancak kız bebeğe hamile kalmaları hedeflenen annelerden 9'u, ikisi ikiz 11 sağlıklı kız bebek dünyaya getirdi.

DOĞAYA MÜDAHALE

Çocuğunun cinsiyetini tayin etmek isteyen aileler için günümüze kadar çeşitli yöntemler denendi. Ancak Los Angeles'taki California Üniversitesi'nden Dr. Alan DeCherney'in belirttiği gibi, hiçbiri başarılı olmadı. Yeni teknikle ilgili araştırmayı yürüten Dr. Edward Fugger, bu teknikle 400'ün üzerinde hayvan dünyaya geldiğini ve hiçbirinde doğumla ilgili rahatsızlıklara rastlanmadığını bildirdi.

John Hopkins Üniversitesi'nden Dr Barry Zirkin ise, spermin DNA taramasıyla ayıklanıp lazerle parçalara ayrıldığı bu yeni yöntemi şüpheyle karşılıyor. Bir uzman da konuyla ilgili olarak ‘‘Birçok insan bunun tabiata müdahale olarak görecektir’’ diye yorumda bulunuyor.

Cinsiyet nasıl belirleniyor

Bebeğin cinsiyeti döllenme sırasında annenin yumurtasında bulunan X kromozomuyla babanın sperminde bulunan X ya da Y kromozomlarının çiftleşmesi sonucu belirleniyor.

Cinsiyeti belirleyen babanın kromozomu. XY çiftleşmesi olursa bebek erkek, XX çiftleşmesi bebek kız oluyor.

Yeni yöntemde babanın spermleri, genetik müdahale sayesinde X ve Y kromozomlarına ayrılıyor. Y kromozomlarının en önemli özelliği, X kromozomlarından yüzde 2.8 oranında daha az genetik materyal taşımaları.

Bu özelliği göz önünde bulunduran uzmanlar, lazerle DNA taraması yaparak spermleri ayıklıyorlar. Ereksiyon sonuçu boşalan tam 200 milyon sperm taranıyor. Kız bebek için yüzde 85'i X kromozomu hücreleriden oluşan spermler, erkek bebekler içinse yüzde 65'i Y kromozomlarından oluşan spermler ayıklanıyor.

Sonra bu spermlerle anneden alınan yumurta dölleniyor. Suni döllenme yoluyla elde edilen embriyo annenin rahmine yerleştiriliyor.