Ä°ÅŸte Sars gerçekleri

SARS NEDÄ°R?Â
 
Hastalığa, ''Koronavirüs'' grubu bir virüs yol açıyor. Koronavirüsler, hem insanlarda, hem de hayvanlarda sıradan soÄŸuk algınlıklarından, çok ÅŸiddetli mide-bağırsak hastalıklarına kadar çeÅŸitli rahatsızlıklara yol açıyor.  Bilim adamları, grip gibi SARS'ın da ilk olarak hayvanlardan insanlara geçtiÄŸine inanıyor. Ancak hastalığın kaynağı tam olarak henüz bilinmiyor.Â

NASIL BULAÅžIR?
Â
Hastalık büyük ihtimalle, insanların aÄŸzından, öksürme, hapşırma sonucu çıkan damlacıklar yoluyla veya yakından konuÅŸma sonucu bulaşıyor.Â
Bu nedenle SARS hastaları ile yakın temas halinde bulunan saÄŸlık görevlilerinin hastalığa yakalanma riskleri çok yüksek.Â
 
Sıradan soÄŸuk algınlıkları, grip gibi hastalıklara neden olan virüsler gibi SARS'a yol açan virüsün de örneÄŸin asansör, elektrik düğmeleri, masa yüzeyleri gibi, insanların ellerinin dokunduÄŸu alanlardan, baÅŸka insanlara geçebildiÄŸi sanılıyor.  Ancak virüsün insan vücudundan çıktıktan sonra böyle bir yüzeyde ne kadar süre yaÅŸayabildiÄŸi bilinmiyor.Â
Bilinmeyen, hakkında hiçbir ipucu olmayan bir baÅŸka nokta da, virüsün havada uçuÅŸan çok küçük parçacıklarda yaÅŸayıp da bu yolla bir insana ulaşıp ulaÅŸamayacağı. Verem mikrobu bu yolla insanlara bulaÅŸabiliyor.  Bu noktanın bilinmemesine karşın ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi (CDC) böyle bir ihtimale karşı önlem alıyor.Â
 
CDC ve Dünya SaÄŸlık Örgütü (DSÖ), SARS virüsü taşıyan hastaların, bu nedenle çevreye göre daha düşük basınçlı odalarda tutulmasını öneriyor. Böylece virüs havaya karışsa bile yayılamayıp düşük basınçlıbölgede kalıyor.  Virüs dışkıda tespit edildiÄŸi için, dışkı-ağız yoluyla yayılması ihtimali bulunuyor.Â
Bu nedenle kolera ve çocuk felci hastalıkları gibi kanalizasyonlardan bulaÅŸma olasılığı mevcut.Â

HASTALIK KİMLERİ ÖLDÜRÜYOR?
Â
BaÅŸlangıçta SARS'ın genç, saÄŸlıklı insanları etkilediÄŸi düşünüldü,ancak daha sonra herkesi etkisi altına alabildiÄŸi gözlendi. Uzmanlar, hem hastalığın erken evresinde olmasının, hem de hasta sayısının azlığının, bu konuda kesin sonuçlara varmayı imkansız hale getirdiÄŸini belirtiyorlar. Virüsü taşıyanlar arasında çok sayıda saÄŸlık görevlisi bulunuyor.Â
 
Hastalıktan ölümler hakkında kapsamlı veriler de bulunmuyor. ÖrneÄŸin baÅŸka bir hastalıktan hastanede yatarken SARS'a yakalanan saÄŸlıksız bir kiÅŸinin ölüm riskinin, saÄŸlıklıyken SARS'a yakalanan birinden daha yüksek olduÄŸu yolunda ipucu mevcut deÄŸil.Â

HASTALIKTAN ÖLÜM ORANI ARTIYOR MU?
Â
SARS'a yakalananlar arasında ölenlerin oranı baÅŸlangıçta yüzde 3 idi. Ancak bu oran daha sonra yüzde 5,9'a çıktı.  Buna karşın uzmanlar, buradan, virüsün giderek tehlikeli hale geldiÄŸi sonucunun çıkarılmaması gerektiÄŸini vurguluyorlar. Bazı uzmanlar, virüsün mutasyon (genetik deÄŸiÅŸim) geçirerek, daha dirençli ve daha tehlikeli ÅŸekillere dönüşebileceÄŸini belirtiyorlar.Â
Ancak bu konuda da hala yeterli veriler bulunmuyor.
Â
SARS'DAN NASIL KORUNABÄ°LÄ°RÄ°M?
Â
CDC hastalara, SARS hastalarının tedavi edildiÄŸi hastanelerden mümkün olduÄŸunca uzak durmalarını tavsiye ediyor.  SARS hastalarının bulunduÄŸu yerlerde yaÅŸayanlara, ellerini sık sıkyıkamalarını öneriyor.Â
 
Nezle, grip gibi hastalıklar el yoluyla bulaÅŸabiliyor. Bu nedenle benzer bir virüsün yol açtığı SARS'ın da bu yolla bulaÅŸma ihtimali bulunuyor. Bir kiÅŸinin eline SARS virüsü bulaÅŸtığında o kiÅŸi elini aÄŸzına, gözüne veya burnuna götürürse, virüsü kendine bulaÅŸtırma ihtimali bulunuyor.Â

Elleri su ve sabunla yıkamak yeterli. Ancak bunlar bulunamazsa alkol bazlı temizleyiciler de kullanılabilir. Hastalığın bulunduÄŸu bölgelerde ağız maskesi ile dolaÅŸmak tavsiye ediliyor. Özellikle ''N95'' tipi solunum maskeleri öneriliyor.Â
 
Maskelerin iyi takılmasına dikkat etmek gerekiyor. Hong-Kong ve baÅŸka yerlerde caddelerde insanların solunum maskesi yerine, ameliyat maskeleri taktıkları gözlenebiliyor. Bu maskelerin yararı çok az. Bunakarşın ameliyat maskesi takan bir kiÅŸi SARS hastası ise bunu baÅŸkalarına bulaÅŸtırma riski düşüyor.Â

Hastalığın bulunmadığı bölgelerde yaÅŸayan insanlar için ise risk oranı düşük. Uzmanlar, eÄŸer hastalığın bulunduÄŸu bölgelere seyahat ederseniz ve nezle-grip gibi bir hastalığınız baÅŸladıysa hemen bir doktora gitmenizi öneriyorlar. Â

HASTALIK DÜNYANIN NERELERİNDE GÖRÜLÜYOR?
Â
Hastalığın, Çin'in güneyindeki Guangdong bölgesinde baÅŸladığı sanılıyor. Ãœlkenin Pekin, Hong-Kong, Guangdong ve Shanxi bölgeleri, hastalığın bulunduÄŸu bölgeler olarak kabul ediliyor. Singapur, Vietnam, Kanada'nın Toronto kenti de hastalığın bulunduÄŸu bölgelerden.Â
Hastalığın Toronto'dan en az 5 ülkeye daha yayıldığı yolunda da belirtiler var.Â
Hastalık diÄŸer ülkelere, turistler aracılığıyla yayılıyor.  ABD'de de 39 şüpheli vaka bulunuyor. Bunların 2'si hariç tümü, SARS'ın görüldüğü ülkelerden seyahat edenler.Â

Doktorlar, hastalığın bilinmeyen yayılma ÅŸekilleri ihtimallerinin var olmasından endiÅŸe ediliyor. ÖrneÄŸin SARS hastalığına yakalanmış bir kiÅŸi ile hiçbir yakın teması olmamış birinin de hastalığa yakalanması olasılığı doktorları kaygılandırıyor.Â

SARS EN ÇOK UZAKDOĞU'DA CAN ALDI

Asya kıtası baÅŸta olmak üzere dünyayı etkisine alan ''Akut Solunum YetmezliÄŸi'' (SARS) hastalığı nedeniyle ölenlerin sayısı 280'e yükseldi.  SARS'dan ölenlerin ülkelere göre dağılımı şöyle:   Â

-Çin: 115Â
-Hong Kong : 116Â
-Singapur : 19
-Kanada: 19Â
-Vietnam :5Â
-Tayland: 2Â
-Malezya:2Â
-Filipinler:2Â
-Toplam: 280    Â
 
SARS vakalarının en çok görüldüğü ülkeler ve bu ülkelerdeki hasta sayısı ise şöyle:
-Çin: 2601Â
-Hong Kong: 1510
-Singapur: 192Â
-Kanada: 140 Â
-Toplam: 4443Â