İşte kayıp halka

Hubble uzay teleskopu, ilk kez ‘‘ortanca’’ kara delikleri keÅŸfetti. Bu üçüncü tip kara delik, evrenin sırlarını çözmeyi saÄŸlayacak önemdeki ‘‘kayıp halka’’ olarak görülüyor.Yeni tip kara delikler, Samanyolu ve Andromeda galaksilerindeki küremsi yıldız yığınları arasında saptandı. NASA uzmanları, ortanca kara deliklerin, galaksiler ve yıldız yığınlarının milyarlarca yıl önce nasıl oluÅŸtuklarını çok daha iyi anlama olanağı vereceÄŸini düşünüyorlar. Daha önce iki tip kara delik saptanmıştı. Biri ‘‘küçük’’ boyutlardaki yıldız kara deliÄŸi, diÄŸeri yıldızları yutan ‘‘dev kütleli’’ kara delik.GüneÅŸ'in 20 bin katıOrtanca kara delik, bu nedenle üçüncü tip olarak nitelendi. Bunlardan biri, Kanatlıat takımyıldızındaki M15 adlı yıldız yığınının ortasında bulundu. 32 bin ışık yılı mesafedeki deliÄŸin kütlesinin, GüneÅŸ'in 4 bin katı olduÄŸu sanılıyor. DiÄŸeri ise 2.2 milyon ışık yılı uzakta G1 adlı dev küremsi yığın içinde saptandı. Bu deliÄŸin kütlesinin ise GüneÅŸ'ten 20 bin kat fazla olduÄŸu tahmin ediliyor.Yıldızlardan önce vardıYıldız kara deliÄŸi denen kara deliklerin kütleleri GüneÅŸ'in 2-3 katı. Süper kütleli kara delikler ise GüneÅŸ'ten milyarlarca kat büyük olabiliyor. Küremsi yıldız yığınlarında yüz binlerce yıldız bulunduÄŸuna dikkati çeken uzmanlar, bu yığınların arasında kara delikler bulunmasının, bu deliklerin daha yıldız yığınları ortaya çıkmadan önce var olduklarını akla getirdiÄŸini belirttiler.Â