İşte cevaplar 6

SORU
Benim merak etdigim konu daha once hic var olmamıs yada var olduguna ınanılıp ıspatlanamamıs bır maddenın bu deney sonucunda ortaya cıkdıgında nasıl tepkıler verecegı nekadar kontrol altında tutulabılecegı sonuclarının en kotu ihtimalde neler olabilecegini nasıl hesapladıkları.Nihayetinde daha once uzerınde hıc deney yapılamamıs bır madde bu hersey kagıt uzerınde.
CEVAP
Deney var olmayan bir maddenin değil,  var olduğu şimdiye kadar elde edilen bilgiler bağlamında öngörülen bir parçacığın deneysel olarak var olup olmadığını kanıtlamaktır. HİGGS maddenin en küçük birimini veren STANDART MODELİN varlığını speküle ettiği bir parçacıktır. Model maddesel  evrenin 18 parçacıktan oluştuğunu iddia eder, şimdiye değin modelin varlığını speküle ettiği  18 parçacığın 17'si deneysel olarak keşfedilmiştir. Maddenin,  18 parçacığın çeşitli birlikteliklerinden oluştuğunu bunun 17 tanesinin modelin söylediği gibi var olduğu kesinlik kazandığına göre 18 parçacığın yani HİGGS' DE modelin öngördüğü gibi var olmalıdır. BU 18 parçacığın 17 tanesi kağıt üzerinde değil laboratuarlarda yüksek enerji deneylerinde deneysel olarak gözlenmiştir.

SORU
Tam olarak deneyin amacı nedir ? Deneyin insanlığa ne gibi faydası olacak ?
CEVAP
Deneyin amacı ilk soruda açıklanmıştır.

SORU
Sayın HOCAM, 1-CERN'nin iki aşamalı deneyinde, Hadron çarpıştırıcısı çalışmaya başladı. Bundan sonra Protonların çarpıştırıcıda döndürülmesine devam edilecek. Bu ilk deneme çalışmasında nasıl bir sonuca varıldı. 2-Bu ülkede Bilimsel çalışmaları takip eden insanlarda vardır. Bu tür Bilimsel çalışmaları gazeteler 1-2 gün yazıp sonra birden kesiyor. CERN deneyide aynen böyle oldu. Gazeteler bu deneyle ilgili haberleri kesiti. Size bir köşe açtıkları için Hürriyete teşekürler. Saygılar sunarım.
CEVAP
10 Eylül'de yapılan denemede proton demetleri düşük enerjilerde 27 km uzunluğundaki dairesel yörüngede hareket ettirilmişlerdir. Denemenin amacı elektromıknatısların proton demetlerini tasarlanan yörüngede tutup tutamadığını kontrol etmektir. Deneme başarılı olmuş demet dairesel yörüngede tutulmuştur. Sorunuzda belirttiğiniz gibi, Ülkemiz kamuoyu bilime mesafeli durmaktadır. Sizin gibi gençlerin bilimsel konulara gösterecekleri ilgi, toplumu yönetenlere, yani siyaset insanlarına ve toplumu yönlendirenler, yani medyaya, mesaj verecektir. Gençlerin bilme ilgisi ülkemizin geleceğidir. Bilimde belli bir düzeyin üstüne çıkamayan ulusların 21'inci yüzyılda siyasi bütünlüklerini koruyabilmeleri dahi mümkün olmayacaktır.

SORU
Yapılan deneyin amacı nedir? Allah'ın varlığını ispatlamak mı yoksa herşeyin kendi kendine tesdüfler sonucu oluştuğu yalanının altını doldurmak mı?
CEVAP
Bu deneyin tanrının var olduğunu veya var olmadığını kanıtlamak ile ilgisi yoktur.

SORU
Sevgili hocam bu deneyde büyük patlamanın bütün anları mı yapılıyor yoksa patlamadan sonrakı sartlar mı ortaya koyuluyor cunku kaınat olusurken sıfır hacımden basladıgı yanı yoktan var olma sartının oldugu soylenıyor yoksa patlamadan sonrakı anlarmı ortaya konmaya calısılıyor bir sorum daha olacak mesela deney basarılı olamadı bu teorı toptan copemı atılıcak yanı deney belkı gereklı enerji saglanamadgından basarılı olamayabılır.Cevap verırsenız sevınırım iyi günler.
CEVAP
Sizi kutlarım çok güzel bir soru. Patlama öncesi, yani bu gün gözlemlediğimiz tüm evren, bir atomun içine enerji formunda sıkışmış iken, sitemin tabi olduğu fizik kanunları bilinmemektedir. Hacım sıfır değildir. Bilimsel terminolojide buna fiziksel singülarite denir. Evren bu aşamada kararlılığını koruyamaz ve kozmik tohum çatlayarak enerji zamanı ve uzayı meydana getirir. Deney bu döneminin resmini çekmek istemektedir. Teorinin yani standart  teorinin veya evrimsel kozmolojinin çöpe atılması gibi bir şey söz konusu değildir. Her iki kuramda insanlık tarihinin en değerli buluşlarındandır

SORU
Bu cern deneyindeki çarpışma nerede olacak ve herkesinde söylediği gibi deprem fay hatlarını etkiliyor mu? çarpışma esnasında meydana gelecak olan karadelikler ne gibi sorun çıkarır.en çok merak ettiğimde bu deney sizce gerçekten işe yarar mı yoksa herkesi boşuna mı heyecanlandırıyorlar
CEVAP
Dünyanın en seçkin bilim insanları bir arya gelmiş, hükümetlerinden 8-9 milyar dolar gibi tüm zamanların en pahalı deneyini yapmak istediklerini söylemiş ve kabul ettirmiş, deney işe yaramayacak olsa bu insanlar paralarını boşa harcarlar mı? Deprem ile bir ilgisi yoktur. Mimi karadelikler oluşacak fakat çok kısa süre içinde yok olacaklardır.

SORU
Oluşabilecek karadeliklerin boyutunun küçük olması diğer şeyleri içine çekmesine engel mi ? Tüm karadelikler etkisine giren herşeyi içine çekmiyor mu ? Yoksa Karadeliğin içine çekebileceği madde miktarı kendi boyutuyla mı orantılı ?
YANIT
Oluşacak mini karadelikler her hangi bir gravitasyon alanı gösteremeden yok olacaklardır. Dolayısıyla kendi boyutunda dahi bir enerjiyi içine çekemeyecektir.

SORU
İhtimal belki yoktur ama deney kontrolden çıkarsa ne olur?
CEVAP
Deneyin kontrolden çıkması  söz konusu değildir.

SORU
Merhaba, 10 Eylul'de sadece protonlar hizlandirilmaya baslandi ama henuz bir carpisma olmadi,bu carpismanin yavas yavas artirilarak yapilacagi soylenmisti.Benim merak ettigim; 1)Herhangi bir carpisma denemesi yapildi mi? 2)Yapilmadiysa carpisma yapilana kadar protonlar hizlandirilmaya devam mi edecek? 3)2 gun gecti deneyin hangi asamada oldugunu merak ediyorum? Yanitlariniz icin cok tesekkurler...Tugba Kahraman
CEVAP
Çarpışma henüz gerçekleştirilmedi sadece protonların yörünge üzerinde kalıp kalamayacakları kontrol edildi. Proton demetleri sadece deney yapılacağı zaman hızlandırılır,

SORU
Bu deneyin sonucunda ne olacak yani dünyanın dengesi bozulmaz mı?
CEVAP
Hayır. Bu güzel dünyamıza deney hiçbir şey yapmayacak,  anacak gezegenimizi  yaşanmayacak hale küresel  ısınma ve siyasi anlaşmazlıklar getirecek

SORU
Sayın Yalçın merhaba.ben bu deney ıle ılgılı kötü bir feleaketin başımıza geleceğinden kesinlikle kormuyorum ve buna inanmıyorum.sadece merak ettıgım konu zamanda yolculuk yapabilme ne denli doğrudur?akıl ve mantık dışı birşey!!bunu acıklarsanız cok memnun olurum.tesekkur ederım.
CEVAP
Einstein denklemleri zamanda yolculuğu dışlamazlar.,yani bu denklemlere göre zamanda yolculuk olasılığı sıfır değildir.Esasında güneşe her baktığımızda güneşin 8 dakika önceki halinin görürüz yani çok  zamanda yolculuk yapmış oluruz.Ancak bu deney zamanda yolculuk amacına yönelik değildir.

SORU
Deneyde karadelik oluşursa nasıl oluşur?
CEVAP
www.hurriyet.com.tr/teknoloji  ekrarında yayınlanan mini karadelikler başlıklı makalede sorunuzun yanıtı verilmiştir.

SORU
Sayın hocam, bu deneyin sonuçları inanç sahibi müminler için ne ifade edecektir ? Allah inancını sarsıcı nitelikleri olabilir mi sizce? bora.
CEVAP
İnsan akli olduğu kadar inanan bir yaratıktır. İnanç sahibi olmak akli olmayı, akli olmak ise inanç sahibi olmayı dışlamaz. Bilimin ve inanç sistemlerinin varlık alanları farklıdır. Copernicus everenin merkezi dünya değil güneştir dediğinde,  Hıristiyan din adamları karşı çıkmıştır. Galileo 'Dünya dönüyor' dediği için engizisyon da yargılanmıştır. Copernicus ve Galileo'nun söylediklerinin doğa gerçeği olduğu görülmüş ve aradan 400 yıl geçtikten sonra Papalık Galileo'dan özür dilemiştir. Doğa kanunları deney, gözlem ve akıl ve mantık yolu ile bulunan ve doğrulukları süresiz sorgulanan kurallardır. Fizik kanunlarını bulmak Tanrının nasıl düşündüğünü anlamak demektir. Tanrı kelamını bu kanunlar ile tebliğ eder. Bir insan için önemli olan doğa kanunlarını anlamak veya anlamak için çaba göstermektir Aklın insan verili oluşunun nedeni budur. Deney tanrının evreni nasıl yarattığın anlamamız için, çok önemli bilgileri gözlerimizin önüne serecektir. Önemli olan onları görebilmektir.

SORU
Atom altı parçacıklarının ayrıştırılmasının uzun zamandan beri yapılabiliyor olduğunu biliyoruz.bu deney ile,çarpıştırma deneyi yapılmadan önce,mutlaka parçacıkların ışık hızına yakın seyirleri ayrıntıları ile gözlemlenecektir.bildiğim kadarı ile,daha önce gözlemlenen şey şu idi:parçacıklar hızlandıkça,zaman bazında,daha çabuk devinmeleri gerekirken,ışık hızına yaklaştıkça devinim süresi artıyor idi.bu doğrumudur,yani aynı şey bu deneyde de gözlemlenecek mi?ve bunun bilimsel açıklaması nedir?tşk
CEVAP
Proton kütlesi olan yani maddesel bir parçacıktır.Işık hızına yakın hızlarda hareket ederken kütlesi Einstein denklemlerine göre artacaktır.Bu artış kendisini parçacığın kinetik enerjisinde gösterecektir.Atom altı parçacıklarının ayrışması dediğiniz, karasız parçacıkların bozunması demektir.Örneğin serbest nötron kısa bir zaman içinde bozunarak  protona dönüşür.Bu dönüşümün parçacığın hız ile bir ilgisi yoktur.

SORU
İyi günler insanları bilgilendirdiniz için tşkr bu deneyin temel noktası dünyanın olşumumu eyer buysa dunyanın kaç elementten oldunu biliyorlarmı bu 1 peki daha sonra dünyanın oluşumunda güneşin etkisi ne ve bu deneyin sonucu iklim degişiklihi olabilirmi bilgileriniz için tşkr ii günler.
CEVAP
Deney dünyanın değil evrenin oluşumu ile ilgilidir. Evren oluştuktan sonra, galaksiler, galaksi kümeleri, tüm gök cisimleri ve bu arada güneş sistemi ve gezegenler, kozmolojik bir evrim süreci geçirerek oluşmuştur. Bu yapılanmaların zaman ekseni üzerinde nasıl oluştuklarını fizik ve evrimsel kozmoloji, hiç şüpheye yer vermeden açıklayabilmektedir. Maddesel evren kimyasal elementlerden oluşmaktadır. Dünyada maddesel olduğuna göre o da kimyasal elementlerden oluşur. Elementlerin oluşumunda güneşin bir etkisi yoktur. Güneşin kendiside, büyük oranda, hidrojen ve helyum gazlarından oluşmaktadır.

SORU
Tam olarak sunu bilmek isterim. Bu proje kac zamandir yururlukte? Boyle bir olusumun ulkemizde duyulmasi neden bu saatten sonra oldu? Yazilanlarin ne kadar dogrulugu var?
CEVAP
Proje tasarı olarak 1990'lı yıllardan beri vardır. Aynı tünelde elde daha önce yapılmakta olan elektron deneylerinden, yeni bilgi üretmenin sınırına gelinince, büyük proton hızlandırıcısı yapmak kararı alınmıştır. Yani proje oldukça eskidir. Ülkemiz yöneticilerin bu projelerden haberi vardır. Ancak Türk toplumu bilme çok mesafeli durmakta,  adeta bilimsel araştırmaları alaya almaktadır. Ne zaman böylesine bir araştırma gündeme gelse, bundan kendi yararına bir sonuç beklemektedir. Popüler kültür deneyi gündeme taşıyınca, hemen gazeteler ve TV kanalları, bilgi üretim bağlamında değil haber niteliği bağlamında deneyi sayfalarına ve ekranlarına taşımışlardır. Problem Türk Toplumunun bilimsel devrim kavramını özümseyememesindendir.

SORU
Bu deney sonucunda yeni enerji kaynakları bulunabilirmi?Sonuçları ne zaman alınır?
CEVAP
Deney yeni enerji kaynağı bulmak gibi bir amaç taşımamaktadır.

SORU
Merhaba higgs parcacığının bulunacağına inanıyormusunuz ve bulunmasının ne gibi güçler ortaya cıkaracağını düşünüyorsunuz. mesela zamanda yolculuk varlıklara yaşam kazandırma dünyadaki bazı fizik yasalarının değiştirilebilme olanağı gibi konular gündeme gelebilirmi?
CEVAP
Ben kişisel olarak HİGSS'in kendini göstereceğine inanıyorum. Zamanda yolculuk:Einstein denklemleri zamanda yolculuğu dışlamazlar.,yani bu denklemlere göre zamanda yolculuk olasılığı sıfır değildir.Esasında güneşe her baktığımızda güneşin 8 dakika önceki halinin görürüz yani çok  zamanda yolculuk yapmış oluruz.Ancak bu deney zamanda yolculuk amacına yönelik değildir.

SORU
Büyük patlama ve araştırma sonucunda ortaya çıkan sonuçda dini yönden şöyle söleyeyim evrenin oluşumu hakında detaylı bilgi alınırsa nasıl bir sonuç doğurur kafalar karışmazmı ?. veya böle bir sonuç çıkma ihtimali varmı? yani dinler bundan zarar görürmü ?
CEVAP
Bu deney dinler zarar görsün diye değil, her din tarafından kutsanan gerçeğin ne olduğunu anlamak için yapılmaktadır. Deneyde çalışan ve çeşitli inançlara sahip çok sayıda bilim insanın, kuvveti dini inançlara sahip olduğu bir gerçektir. Önemli olan din insanlarının deney sonuçlarını yorumlarken,  kutsal kitaplar ile çelişkiler yaratacağı şeklindeki endişeleridir. Din kitaplarda yaradılış ile ilgili anlatımların kutsal değerleri vardır ve saygı duyulur. Asırlardır insanlar bu söylemlere değer vermiş ve davranış normlarını bu kitaplara göre düzenlemiştir. Ancak iş doğa gerçeğini bulmaya gelince, aynı kültüre sahip insanlar bilimin buluşlarına da inanmışlardır. Üfürükçüye giderek nasıl tedavi olunmuyorsa, mucizelere inanmanın da entelektüel bir değeri olamaz.

SORU
Bu deney aslında amacı ne ve bu deneyin sonucu ne olacak?
CEVAP
Deneyin amaçları çeşitli sorulara verilen yanıtlarda açıklanmıştır