İşte büyümeyi tartıştıran revizyonlar

Türkiye ekonomisinde geçen yılki büyüme beklenmedik bir şekilde yüzde 7.6 olarak gerçekleşirken gözler yılın ilk üç çeyreğiyle ilgili olarak daha önce açıklanan büyüme oranları önemli ölçüde değiştirilen tarım sektörüne çevrildi. Aslında "geleneksel olarak küçülme beklenen" tarım sektöründeki yüzde 5.6’lık büyüme yüzde 7.6’lık büyüme oranına 0.6 puanlık bir katkı yaptı. Birinçi çeyrek için sıfır olarak tahmin edilen gelişme hızı da yüzde 4.3’e çıkarıldı. İkinci çeyrekte yüzde 0.1 olan büyüme hızı da yüzde 8.2 olarak yeniden hesaplandı. Üçüncü dönemde sabit fiyatlarla yüzde 6.4 olarak tahmin edilen büyüme de yüzde 7.5 olarak revize edilmişti.

TARIM BAKANLIĞI SORUMLU

Büyüme hesaplamalarına kuşkuyla yaklaşılmasına yol açan bu gelişme, dokuz kuruluşun uzmanlarından oluşan ve Tarım Bakanlığı ilçe teşkilatlarından alınan verilere dayanılarak tarım üretimini tahmin eden, "Tarım Ürünleri Tahmin Komitesi"nin 2005 yılına ilişkin olarak üç kez yaptığı tahminlerdeki büyük farklılıktan kaynaklandı.
Komite, ağustos ayında toplam 85 milyon 871 bin ton olan ilk tahminini masımda yaptığı ikinci tahmin çalışmasında 87 milyon 659 bin tona, Mart 2006’da yaptığı üçüncüde ve son tahminde ise 89 milyon 37 bin 812 tona çıkardı.
Komitenin Ağustos 2005’te yaptığı birinci tahminle miktar olarak Kasım 2005’te yaptığı ikinci tahmin arasında yüzde 2.1 ve 23 Mart 2006’da yaptığı üçüncü tahmin arasında da yüzde 3.7’lik bir fark oluştu. Tarımsal üretim miktarının üçüncü tahminde ilk tahmine göre 3 milyon 166 bin ton arttığı belirlendi. Söz konusu artışın 1 milyon 787 bin 466 tonluk kısmı birinci tahminle ikincisi arasında 1 milyon 378 bin 533 tonluk kısmı da üçüncü tahminle ikincisi arasında gerçekleşti.

EN YÜKSEK ARTIŞ MEYVELERDE

Komite, ilk olarak 14.4 milyon ton olarak olarak tahmin ettiği meyve üretim miktarını yüzde 10.8’lik artışla üçüncü tahmininde 16 milyon 2.7 bin tona çıkardı. Meyve üretim miktarı birinci tahminle üçüncüsü arasında 1 milyon 560.7 bin tonluk artış gösterdi. Bunun 955.7 bin tonu birinci tahminle ikincisi, yaklaşık 605 bin tonu da ikincisiyle üçüncüsü arasındaki farktan kaynaklandı.

Armut, ayva, elma ve muşmula gibi yumuşak çekirdekli meyve üretimi birinci tahmine göre yüzde 1.3’lük artışla miktar olarak üçüncüsünde 3 milyon 46.3 bin tona ulaştı. Erik, iğde, kayısı, kızılcık, kiraz, şeftali, vişne, zerdali ve zeytin gibi taş çekirdekli meyve üretimine ilişkin üçüncü tahmin ise birincisine göre yüzde 24.4’lük artışla 2 milyon 599.5 bin tondan 3 milyon 260 bin tona çıktı. Taş çekirdekli meyveler üretiminde ilkine göre üçüncü tahmindeki 661 bin tonluk artışın 350 bin tonu zeytin ve 260 bin tonu da kayısı üretimindeki artıştan kaynaklandı.

Portakal, mandalina, limon, greyfurt ve turunç gibi turunçgil üretiminin ise yüzde 13.3’lük artışla, üçüncü tahminde birincisine göre 345.4 bin tonluk artışla 2 milyon 933 milyon tona çıktığı belirlendi. Turunçgil üretimindeki artışın 195 bin tonunun portakal, 130 bin tonunun mandalina ve 20 bin tonunun da limon üretiminden geldiği belirlendi.
Antep fıstığı, badem, kestane, ceviz ve fındık gibi sert kabuklu meyveler üretim miktarına ilişkin tahmin birincisine göre üçüncüsünde yüzde 6.9 oranında artarak 781 bin tondan, 835 bin tona çıktı. Üzüm, çilek ve dut gibi üzümsü meyveler üretimi de birinci üretime göre üçüncü üretimde yüzde 5.9 oranında artarak 4 milyon 660.7 bin tona ulaştı.
Anason, kekik, kırmızı biber ve kimyon gibi tıbbi ve kokulu baharat üretim miktarı üçüncü tahminde birincisine göre yüzde 17.5 oranında artarak 75.2 bin tona çıktı. Çay üretimi ise birinci tahmine göre üçüncüsünde yüzde 19.2 oranında artarak 1 milyon tondan 1 milyon 192 bin tona çıktı.

HUBUBAT TAHMİNİ 2.7 MİLYON TON ARTTI

2005 yılı Ağustos ayında yapılan ilk tahminde 64 milyon 577.7 bin ton olarak tahmin edilen hububat üretimi ikincisinde 67 milyon 107.6 bin tona, üçüncü tahminde 67 milyon 361.4 bin tona yükseldi. Hububat üretim miktarının birincisine göre üçüncü tahminde yüzde 4.3 oranında, miktar olarak 2 milyon 783.7 bin tonluk artış gösterdiği belirlendi. Birinci döneme göre üçüncü dönemde buğday üretimi 500 bin tonluk artışla 21.5 milyon tona, arpa 500 bin tonluk artışla 9.5 milyon tona, çavdar üretimi ise 500 bin tonluk artışla 270 bin tona ulaştı.

BAKLİYAT ÜRÜNLERİ GERİLEDİ

Tarım Ürünleri Tahmin Komitesinin verilerine göre, Ağustos 2005’de 1 milyon 579.5 milyon ton olarak tahmin edilen bakliyat ürünleri üretim miktarı, ikincisinde 1 milyon 563.5 milyon tona, üçüncüsünde ise 1 milyon 576.4 bin tona düştü. Söz konusu iki tahmin döneminde nohut üretimi 10 bin, fasulye 15 bin ton, yeşil mercimek ise 5 bin ton geriledi.

Tütün ve şeker pancarı gibi endüstriyel bitkiler, yağlı tohumlar ve patates gibi yumru bitkileri kapsayan kapsayan diğer tarla ürünleri üretiminin ise birinci tahminde 23 milyon 314.5 milyon ton olan değeri üçüncü tahminde yüzde 0.7’lik artışla 23 milyon 479.9 milyon tona çıktı.

Birinci tahminde 140.7 bin ton olan tütün üretim tahmini üçüncüsünde 147.6 bin tona, 14 milyon 299 bin ton olan şeker pancarı üretimi 14 milyon 722.6 bin tona çıktı. Birinci tahminde 2 milyon 455 bin ton olan pamuk üretimi ise üçüncü tahminde 2 milyon 240 bin tona düştü.

Komitenin 25 milyon 528.8 ton olan sebze üretimine ilişkin birinci tahmini üçüncüsünde yüzde 3.7’lik artışla 26 milyon 472.2 bin tona çıktı. Lahana, marul, kereviz ve ıspanak gibi yaprağı yenen sebzeler üretimine ilişkin tahmin birincisine göre üçüncüde yüzde 0.9’luk artışla 1 milyon 808.8 bin tona, kavun, karpuz gibi meyvesi yenen sebze üretimi 20 milyon 14 bin tondan 20 milyon 788 bin tona, fasulye ve börülce gibi baklagıl sebzeleri 733 bin tondan 793.5 bin tona, sarmısak ve soğan gibi soğansı, yumru kök sebzeler üretimine ilişkin birincisinde 2 milyon 855.5 bin ton olan tahmin de üçüncüsünde 2 milyon 945.3 bin tona ulaştı.

RAKAM KARMAŞASI OLMAMASI İÇİN

TÜİK Başkanı Ömer Demir, GSMH rakamlarının açıklannasından sonra ANKA’nın sorularını yanıtlarken, TÜİK’in9 tarımda işletme bazında veri toplamadığını, milli gelir hesaplamalarında Tarım Ürünleri Tahmin Komitesi’nin verilerinin kullanıldığını bildirdi. Demir, komite’nin ilk tahminle ikinci tahmin arasındaki farklığın, üçüncü döneme ilişkin GSMH sonuçlarının açıklandığı dönemde ellerinde olduğunu ancak, rakam karmaşası yaratmamak için revizyonu son döneme ilişkin hesaplamalarla birlikte yaptıklarını bildirdi.