İşte Amerika’nın yeni başdiplomatı

“Ben bir enternasyonalistim. Askerlerimizin dünyaya sadece Birleşmiş Milletler direktifiyle dağıtıldığını görmek isterim.”2004’te George W. Bush’a karşı yarışırken, Irak Savaşı’nı başlatan Cumhuriyetçi Başkan’ın dış politika çizgisini eleştirirken aynen bunları söylemişti John Kerry.  Tam 27 yılla ülkenin en uzun süre görev yapan 10. Senatörü unvanını kazanan ABD’nin yeni Dışişleri Bakanı’nın uluslararası ilişkiler vizyonu, 8 sene önceki kampanyasında işte buydu.

TAM BİR MAVİ KANLI

69 yaşındaki Kerry, anne tarafından Amerika’nın en zengin ailelerinden Forbes’lara mensup. Baba tarafı ise Yeni Kıta’ya 1905’te göçmüş, Yahudilikten Katolikliğe geçen Avrupalı bir aile. Büyük büyükdedesi Amerikan Temsilciler Meclisi Başkanlığı yapmış bir mavi kanlı.

GİZEMLİ ÜYELİ

 Yale’de politika okuyor. Ve burada, yıllar sonra başkanlık yarışına gireceği Bush gibi gizemli öğrenci kulübü Kafatası ve Kemikler Cemiyeti’ne kabul ediliyor. İyi bir hatip. Vietnam Savaşı’nı eleştirdiği konuşmalarla parlıyor yıldızı. 1966’da üniversiteden mezun olduğu yıl ise gönüllü olup Vietnam’a savaşmaya gidiyor. 1970’de dönüyor. Tekrar Vietnam Savaşı karşıtı örgütlere katılıyor. Amerikan Senatosu’nda savaş karşıtı ifade veren ilk Vietnam Gazisi oluyor.

İLK KARISI DAYANAMADI

1970’de evlendiği ilk karısından iki kızı var. Kerry şimdi Heinz ketçaplarının varisi, bir helikopter kazasında ölen Cumhuriyetçi senatör John Heinz’ın karısı Teresa Heinz ile evli. Uzun süre Kerry soyadını kullanmayan ve 2004’te Kerry’nin başkan adaylığına kadar kayıtlı bir Cumhuriyetçi olmaya devam eden Teresa Heinz’ın serveti 1.2 milyar dolar. 1995’te evlenmeden önce evlilik öncesi anlaşma imzalıyorlar. Ama Boston’dan Georgetown’a Amerika’nın 10’a yakın şehrinde sahip oldukları, her biri 5-10 milyon dolar olan malikanelerde yaşıyorlar.

Rice çekilince yolu açıldı

2008’deki başkanlık kampanyasında Hillary Clinton’a karşı Obama’ya erken destek verdi. Hatta Dışişleri için adı 2008’de de gündeme gelmişti. Obama’nın hep gölge kabinesinde çalıştı.  Libya’da olaylar başladığında uçuşa yasak bölge uygulamasını ilk isteyenlerden biri oldu. Usame Bin Ladin operasyonundan sonra gerilen ABD-Pakistan ilişkilerinde de Pakistanlıları ikna eden yine oydu. Pakistan’da iki kişiyi öldüren Amerikan ajanını da o kurtardı. Avantajı, partizan değil. Senato’da Cumhuriyetçilerle anlaşabilen nadir Demokratlar’dan. ABD’nin BM Temsilcisi Susan Rice,  Dışişleri Bakanlığı’na aday adayı gösterilmişti. Ancak Libya’da Büyükelçi’nin öldüğü olayları ‘spontane’ gelişmeler diye tanımladığı için  Rice, Dışişleri adaylığından çekilmek zorunda kalınca Kerry’nin günü geldi. Tıpkı Obama’nın söylediği gibi. Kerry aslında hayatı boyunca bu role hazırlanmıştı. Ve sonunda istediğine kavuştu.

Türk-Amerikan ilişkilerine nasıl yansır

Soner Çağaptay (Washington Enstitüsü):  Kerry’nin ABD Dışişleri Bakanı olması Türk-Amerikan ilişkileri açısından ‘son derece hayırlı. Kerry, Demokrat Parti’nin Türkiye’ye genel olarak daha sempatiyle bakan kanadını temsil ediyor. Yeni dönemde Beyaz Saray ile Dışişleri Bakanlığı arasında çok daha fazla uyum ve anlayış birliğinin görülecek. ‘Bence Türk-Amerikan ilişkilerindeki gidişat, Obama-Clinton dönemine göre çok çok daha iyi olacak.
Henri Barkey (Lehigh Üniversitesi): Kerry’nin Dışişleri Bakanlığı döneminde ABD’nin Ortadoğu ve Türkiye politikasında değişim görüleceğini sanmıyorum. Kerry, Clinton kadar güçlü ve iyi bir siyasetçi değil. Ortadoğu’ya yaklaşımda bir değişim gelecekse bunun Obama’dan gelmesi lazım. Kerry orada yardımcı olabilir.
Ömer Taşpınar (Brookings Entitüsü): Kerry, Türkiye’yi Senato’daki birçok başka senatörden çok daha iyi biliyor. Ancak Suriye odaklı olarak konuşacak olursak, Kerry’nin dışişleri bakanı olması, Suriye endeksinde Türkiye-Amerikan ilişkilerine yeni bir dinamik getirmeyecektir. mAA