Ä°stanbul'dan kaçan kaçana

Türkiye'nin en büyük kenti olan İstanbul, devlet memurları için 'kaçış merkezi''ne dönüştü. Geçim sıkıntısına deprem korkusunun da eklenmesiyle birlikte devlet, İstanbul'da çalıştıracak memur bulmakta zorlanmaya başladı.

GeçmiÅŸte memurlar için cazibe kenti olan ve birçok kamu kuruluÅŸunda ihtiyacın çok üzerinde personel istihdam edilen Ä°stanbul, son yıllarda bu özelliÄŸini yitirdi.Â

Ev kiralarının yüksekliği, ulaşım sorunu ve beraberinde getirdiği parasal yük, diğer zorunlu ihtiyaçların pahalı olması ile memur için yaşaması zor il haline gelen İstanbul, depremin de etkisiyle çok daha olumsuz bir çalışma mekanına dönüştü.

Daha önce bu ile tayin için torpil yapanlar, son dönemde bu ilden kaçmak için aracı kullanır hale geldi. Sonuçta da yıllardır Hakkari, Siirt ve Ağrı gibi merkezlerde yaşanan memur açığı, İstanbul için de ciddi bir sorun olarak ortaya çıktı.

MEVCUT KADROLAR DA BOÅž

Devletin resmi verilerine göre, Ankara'da 214 bin 621, İzmir'de 101 bin 492 memur kadrosunun bulunduğu günümüzde, İstanbul'a tahsis edilen kadro sayısı 199 bin 151.
Nüfusu ve dolayısıyla hizmet götürülecek alanları hızla artan İstanbul'un ihtiyaç duyduğu memur sayısı ise 300 bine yaklaşıyor.

Ancak ihtiyaç bir yana devlet, şu anki memur kadrolarını bile  doldurmakta zorlanıyor. İstanbul'da halen 40 bin dolayındaki memur kadrosunun boş olduğu belirtiliyor.

Devlet Personel Başkanlığı'na göre, İstanbul'un da aralarında bulunduğu taşrada 1 milyon 751 bin 390 memur kadrosu bulunuyor. Bunların 339 bin 296'sı ise boş duruyor.

Ä°stanbul'da memur açığının getirdiÄŸi sıkıntı her alanda yaÅŸanıyor.Ä°stanbul Emniyetinde sivil memurlar dahil 31 bin 832 kiÅŸi çalışıyor.Â

Emniyet Genel Müdürlüğü'ne göre, tüm Türkiye'de olduğu gibi bu sayı, İstanbul için de mevcudun 2 katı düzeyinde olması gerekiyor. Batılı ülkelerde her 200 kişiye 1 polis, bizde ise ortalama 450 kişiye 1 polis düşüyor.

SAÄžLIKTA SORUN BÃœYÃœK

Personel sorununun en çok hissedildiği bir başka alanı ise sağlık hizmetleri oluşturuyor.
SaÄŸlık Bakanlığı'na baÄŸlı saÄŸlık kuruluÅŸlarının yeterli hizmeti verebilmesi için bu kentte 48 bin 500 saÄŸlık personeline ihtiyaç duyuluyor. Ancak eleman sayısı 17 binde kalıyor.Â
Sağlık Bakanlığı'nın halen İstanbul'da 32 devlet ve eğitim hastanesi, 300 sağlık ocağı, 18 semt polikliniği ile hizmet verdiğini belirten İl Sağlık Müdürü Osman Karaaslan, ''Önemli bir personel açığımız var'' diyerek, mevcut durumu şöyle anlattı:

''Ebe, hemÅŸire, saÄŸlık personeli, çevre saÄŸlığı teknisyeni, yardımcı hizmetli, ÅŸoför, memur sıkıntısı had safhada.  EÄŸitim hastanelerinde eczacı yok. Röntgen teknisyeni, anestezi teknisyeni, diÅŸ protez teknisyeni yok.  12 milyon nüfuslu bir ÅŸehirde ortalama bin 100 çevre saÄŸlığı teknisyesi olması lazım. Ama 144 tane var. Olması gereken saÄŸlık memuru sayısı bin 250. Çalışan 450.Â

Beş  yıldır emekli olanlarla, İstanbul'dan bir şekilde gidenlerin yerine personel ataması yapılmadı. Sorun Maliye Bakanlığı ile de ilgili.''

Halk sağlığı ve koruyucu sağlık hizmetlerinde en etkin hizmetin sağlık ocakları kanalıyla verilebildiğine de dikkat çeken Karaaslan, şöyle devam etti:

''Ama bunu yapmak için sizin 30 bin-50 bin nüfusa 1 sağlık ocağınız olacak. O sağlık ocağınızda da bir standart bulunacak. Şu kadar hemşire, şu kadar doktor, şu kadar ebe, şu kadar memur. O kişiler ev ev dolaşarak hizmet yapacak. İşin ideali bu. Ancak biz ne yapıyoruz, İstanbul'da 600 bin nüfusa bir sağlık ocağı. Şimdi Fatih'de 300 bine düştü. 2. Sağlık Ocağını da yeni açtık. Benim elimde yeterli personel yoksa ne yapabilirim?''

SSK'DA DA DURUM FARKSIZ

SSK'nın sağlık hizmetleri açısından da, farklı bir tablo yaşanmıyor.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Müsteşarı Fikri Şahin'in verdiği bilgiye göre, önceki yıllarda yapılan bir tespitte İstanbul'daSSK sağlık kuruluşlarında standart bir hizmetin verilebilmesi için, 25bin kişiye ihtiyaç duyuluyor. Ancak kadro sayısı 15 bin 500'de kalıyor. Üstelik bu kadroların 2 bin 400'ü de halen boş duruyor.

Devam eden yeni norm kadro tespit çalışmalarında 25 bin sayısının çok daha yükseleceği dikkate alındığında SSK'daki açmazın büyüklüğü de ortaya çıkıyor.

Bu arada Çalışma Bakanlığı'nın İstanbul Bölge Müdürlüğü'ndeki 134 memur kadrosunun da 77'si doldurulmayı bekliyor. Kadroların boş olması ve denetim eksikliği, İstanbul'un kaçak işçi cennetine dönüşmesinde önemli bir etken olarak görülüyor. Çalışma Bakanlığı Müsteşarı Şahin, ''SSK, Sağlıkta yüzde 40'a varan bir eksik kadroyla çalışıyor.

İstanbul'da sigortalı sayısı yüzde70 arttığı halde, sağlık hizmetindeki artış yüzde 2-3'de kaldı'' diyerek sorunun büyüklüğüne dikat çekiyor.

SORUNDAN ÖĞRENCİLER DE NASİBİNİ ALDI

İstanbul'un memur sorunundan çocuklar ve gençler de nasibini aldı. Milli Eğitim İl Müdürü Ömer Balıbey, bu kentteki öğretmen açığını 5 bin olarak veriyor. Bunun bin 200'ünü edebiyat öğretmeni, binini İngilizce, binini bilgisayar, 750'sini de sınıf öğretmeni açığı oluşturuyor.

Halen Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde 55 bin, özel okullarla birlikte 65 bin öğretmenin hizmet verdiği İstanbul'da norm kadronun adil bir şekilde uygulanmasının daha büyük bir sıkıntı yaşanmamasını sağladığını kaydeden Balıbey, ''Biz, kendi yağımızla kavruluyoruz. Kadıköy'ü, Kartal'ı isteyene (Oralar dolu, Pendik ve Sultanbeyli var), Avrupa yakasını isteyene (Bahçelievler dolu, Güngören, Bayrampaşa, Gaziosmanpaşa olabilir) diyoruz'' diye konuşuyor.

MALÄ°YE BÄ°LE MEMUR BULAMIYOR

Bütçenin ve memurların patronu Maliye Bakanlığı bile, İstanbul'da çalıştıracak memur bulmakta zorlanıyor.

Maliyecilere göre İstanbul ile Diyarbakır arasında çalışma şartları açısından bir fark bulunmuyor. Ankara ve Adana'da yüzde 82, İzmir'de 83, Antalya'da 84, Manisa'da 80 olan memur doluluk oranı, İstanbul'da yüzde 75, Diyarbakır'da ise yüzde 73'de kalıyor.
Maliye Bakanlığı'nın 14 bin 390 kadroya sahip olduğu İstanbul'da çalışan personel sayısı 10 bin 863, boş kadro sayısı da 3 bin 527 olarak belirleniyor.

Yazla birlikte yangın mevsimi de gelirken, son yıllarda orman yangınlarından en fazla etkilenen illerden biri İstanbul'da, Orman Bölge Müdürlüğü'nün bin 500 memur kadrosunun da 800'ü dolu, 700'ü de boş olarak duruyor.

TAZMÄ°NAT GÃœNDEMDE
İstanbul'daki memur açığı ciddi bir soruna dönüşürken, Maliye Bakanlığı yetkilileri de soruna nasıl çözüm getirileceği konusunu araştırıyor.

Yapılan ön değerlendirmelerde, Güneydoğu'daki Olağanüstü Hal Tazminatına benzer bir ödemenin, İstanbul için de uygulamaya konulabileceği gündeme geldi. Memurlara verilecek özel hizmet tazminatıyla, bu kentin memurlar için özendirici hale getirilebileceği üzerinde duruluyor.

Bir Maliye yetkilisi, ''İstanbul'da kadrolar boş ve biz bile  hizmetleri vekaletle götürüyoruz. Özel hizmet tazminatı en uygulanabilir yöntem. Ancak Ankara ve İzmir gibi diğer metropol illerin de, aynı taleplerle gelmesinden çekiniyoruz'' dedi.

İŞTE RAKAMLARLA İSTANBUL GERÇEĞİ

Bu arada üniversiteyi bitirip devlette normal bir memur olarak işebaşlayan bir devlet memuru, günümüzde 293 milyon 490 bin lira maaş alıyor. Bu kişi öğretmen olarak memuriyete atılıyorsa kendisine 404 milyon 80 bin lira maaş ödeniyor. 25 yıllık bir öğretmenin maaşı da 534 milyon 290 bin lirada kalıyor.

Devlet, diğer bazı memurlara da şu ücretleri ödüyor:
 Polis memuru 11/1: 565 milyon 110 bin lira.
 Doktor 8/3: 585 milyon 800 bin lira
 Hemşire 12/3: 362 milyon 820 bin lira.
 Teknisyen 12/2: 325 milyon 20 bin lira