İstanbul'da fare savaşı

Süperstar Ajda Pekkan'ın ayağını bir farenin ısırmasıyla alevlenen ‘‘Fareliköy İstanbul’’ tartışması, sağlık sorunlarıyla birlikte etkin ilaçlamayı da gündeme getirdi. İstanbul'da özellikle fabrikalar, depolar, süpermarketler ve kapıcı-kalorifer dairelerinde farelerin cirit attığını belirten ilaçlama şirketleri, son günlerde talep patlaması yaşandığını söylediler.

EN İYİSİ KEDİ

Fare savaşında, bilinen en iyi yöntem kediler. Kediler olmasa, faralerin dünyayı istila etmesi an meselesi. Bu tehlike Ortaçağda Avrupa'da yaşandı. Kilise, 17'nci Yüzyıl'da kedileri büyücülükle ve şeytanın yardımcısı olmakla suçlayınca, Avrupa'da büyük bir çevre felaketine neden oldu. Binlerce kedinin öldürüldüğü eski kıtada hızla üreyen fareler, yüzünden veba salgını başladı.

Bugün İngiltere'de, farelerle mücadelede modern yöntemlerin yanı sıra, kediler vazgeçilmez unsur. Kamu binalarının farelerden korunması için devlet, yaklaşık 10 bin kediye bakıyor. İstanbul'da da farelerle doğal mücadeleyi, yüzüne bile bakmadığımız, çöplükleri karıştırdığı için, zaman zaman şikayetçi olduğumuz kediler sürdürüyor. Şunu hiç unutmamak gerekir ki kedi nüfusu azalırsa, fareler hızla üreyecek. Bu yüzden, fareyle mücadelede kediler en sevimli ve en ucuz yöntem.

FARE ÇİFTLİKLERİ

Artan gecekondulaşma, altyapı yetersizlikleri, açıktan akan lağım suları ve ıslah edilmeyen dereler, İstanbul'u böcek ve fare istilasına uğrattı. Kanalizasyon sistemlerinin yetersizliği, gıda üreticilerinin hijyen koşullarına uymaması, gelişigüzel sokak ortasına bırakılan çöpler ve çöp bidonlarının kırık döküklüğü, fareler için ‘‘üretim çiftliklerine’’ dönüşüyor.

Cantem ilaçlama şirketi yöneticisi Kadir Candan son günlerde fare ilaçlamalarında talep artışı yaşandığını belirterek özellikle dere yakınlarındaki semtlerden, fabrikalardan ve depolardan yoğun talep aldıklarını söyledi. Fareyle mücadelede 10'a yakın yöntem uygulandığını, esas olarak 3 türlü ilaçlama yaptıklarını anlatan Candan, 100 metrekareyi 12 milyon liradan ilaçladıklarını belirtti. İlaçlama yapılmadan önce fare tesbiti yapılıyor. Nerede yuvalandıkları, hangi tür oldukları belirleniyor. Buna göre ilaçlama yöntemi seçiliyor. Farelerin çok hoşuna giden yiyecek olarak üretilen granül zehir, ilaçlanacak yerin belli bölgelerine konuluyor. Bu yiyeceği koyarken insan kokusunun sinmemesine özen gösterilmesi gerekiyor. Çünkü fare insan eli değen ve kokusu sinen gıdaları yemiyor. .

FARE HARİTASI

İstanbul'un ‘‘Fare Haritası’’nı çıkaran ilaçlama şirketlerine göre faresi en bol bölge, bir zamanlar dericilerin bulunduğu Kazlıçeşme'ydi. Ancak dericilerin taşınması ve sürekli ilaçlama nedeniyle Kazlıçeşme'de fare artık iyice azaldı. Kağıthane Deresi ve çevresi ise İstanbul'un en fareli semti. Yenibosna, Bahçelievler, Kasımpaşa gibi semtlerdeki çöp aktarma istasyonlarını çevrelerinde de fareler koloniler kuruyor. Apartmanlarda ise özellikle kalorifer daireleri fare zengini.

21 günde doğuruyor

İstanbul Üniversitesi Veteriner Fakültesi Pataloji Anabilim Dalı Araştırma Görevlisi Dr. İbrahim Fırat, farelerin kuduz ve tetanos taşıyıcısı olabileceklerini, bunun için ısırılanların aşı olmasında yarar bulunduğunu söyledi. Dr. Fırat, şunları söyledi:

‘‘Bu hayvanların gebelik dönemleri 21 gündür ve bir batında 6-8 tane doğururlar. Bu da sayılarının fazla artmasına neden olur. Altyapı yetersizliği, kanalizasyon sistemleri, farelerin üremesinde etkendir. Gelişmiş kanalizasyon sitemlerinde bunlarla mücadele daha kolay olur, rahatlıkla ilaçlama yapılabilir. İlkel sistemlerde ise ulaşmak güçtür. Daha modern altyapı teşkilatı kurulursa, artışın önüne geçilir.’’ Şehirlerde gecekondu kesimlerinde farelerin rahatlıkla kendilerine yer edindiğini ve çoğaldıklarını da vurgulayan Dr. Fırat, ‘‘Tabiatta, özelikle kırsal kesimde yaygındır. Tarlalarda bitki köklerini, evlerde ise yiyecek artıklarını yiyerek beslenirler’’ diye konuştu.

İthal kapan geldi

İstanbul'un gündemine oturan fareler için ithal kapanlar devrede. Silivri'deki Maxi Alışveriş Merkezi'nde satışa sunulan Alman malı kapanlar, farelere aman vermiyor. Yakalanacak farenin iriliğine göre çeşitli büyüklüklerde olan kapanların fiyatları 465 bin lira ile 3 milyon 800 bin lira arasında değişiyor. Maxi alışveriş merkezi yetkilileri, ithal fare kapanlarına büyük rağbet olduğunu belirterek ‘‘Özellikle Ajda Hanım'ın ısırılmasından sonra satışlarda patlama yaşanıyor’’ dediler.