İsrail’in çöldeki nükleer silahlarını 37 yıl önce Vanunu ifşa etti

Mordehay Vanunu, 1954’te Fas’ta doğdu. 9 yaşındayken ailesiyle İsrail’e göçtü. 1973’teki Yom Kippur Savaşı’nda İsrail ordusunda askerdi. Ordudaki zorunlu görevinin ardından üniversitede bir süre fizik eğitimi aldı. Ardından da 1976’da İsrail’in Dimona’daki nükleer santralinde “teknisyen” olarak çalışmaya başladı. Vanunu, Fransızların yardımıyla çöl civarında inşa edilen bu santralde 9 yıldan fazla çalıştı. Oradaki nükleer faaliyetleri detaylarıyla öğrenmişti. Bundan çok rahatsızdı. Nükleer silahların insanlığa karşı büyük bir tehdit olduğunu düşünüyordu. Silahlara dair belgeleri kopyaladı, fotoğraflar çekti. İnkâr edilemeyecek teknik detayları içeren özel bir dosya oluşturdu.

DÜNYA TURUNDA KARAR VERDİ

1986’da aniden işten çıkarıldı, santrale dair hiçbir bilgiyi kimseyle paylaşmayacağına dair resmi bir belge de imzalatıldı. Dünya turuna çıktı. Üniversitedeyken Filistinlilerle tanışmıştı. Onların hangi şartlar altında hayatta kalmaya çalıştıklarının farkındaydı. İsrail’in saldırgan politikalarından rahatsızdı. Musevi öğretilerinden de soğumaya başlamıştı. Hıristiyan oldu ama huzursuzluğu devam ediyordu. Aklında İsrail’in hiç de “barışçıl” ve “insancıl” bulmadığı gizli nükleer faaliyetlerini ifşa etmek vardı. Ona göre İsrail bu silahları kullanırsa, rakipleri de ona karşı kullanacak ve Yahudiler büyük bir tehdit altında olacaktı.

SUNDAY TİMES MANŞETE TAŞIDI

Zaman kaybetmeden 1986’da İngiliz Sunday Times gazetesiyle temasa geçti. Elindeki bilgi, belge ve fotoğrafları gazeteyle paylaştı. Gazete bu belgeleri nükleer uzmanlara inceletti. Sonuç ürkütücüydü. Uzmanlara göre İsrail; İngiltere, Fransa ve Çin ile aynı güçte silahlar üretebilecek kapasiteye sahipti. Bu tesiste şehirleri yok edebilecek güçte bombalar ve ABD’nin kıtalararası balistik füzeleriyle aynı güçte füzeler üretilebiliyordu. Haber 5 Ekim 1986’da manşetten yayınlandı. Bu ifşa İsrail’i şok etmişti. 

KADIN AJANLI BAL TUZAĞI

İsrail istihbaratı, Vanunu’nun nükleer sırları ifşa etmek üzere olduğunu öğrenmişti. Çünkü Vanunu’nun Sunday Times’tan önce temasa geçtiği gazetedekiler haberi yayınlamadığı gibi durumu da İsrail’e iletmiş, Mossad ajanları çoktan Vanunu’nun peşine düşmüştü. Operasyonu Londra’da yapamazlardı. “Bal Tuzağı” denilen yöntemle kadın bir ajan Vanunu ile temas kurdu, onunla sevgili oldu. Kadın ajan, Vanunu’yu Roma’ya gitmeye ikna etti. Roma’da sevgilisinin evi diye gittiği yerde ise onu İsrail ajanları bekliyordu. Uyuşturucuyla bayıltılıp İsrail’e kaçırıldı. 

18 YIL HAPİS

 Vanunu, İsrail’de “Vatana ihanet ve casusluk” suçlarından 18 yıl hapse mahkûm edildi. Cezaevinde de şartları ağırdı. Yıllarca hücrede kaldı. Birçok hakkı kısıtlandı, işkence düzeyinde baskılara maruz kaldı.

‘YENİ BİR HOLOKOST OLMASIN’ DİYE

 Vanunu, tahliye olduktan sonra BBC’ye konuştu. “Bugün olsa yine yapar mıydınız?” sorusuna şu cevabı verdi: “Kesinlikle! Çünkü yaptığım şey, tüm dünyayı gizlice yürütülen şeylerden haberdar etmekti. Ben kimseye İsrail’i yok edelim ya da Dimona’yı yok etmeli demedim. Ben sadece ‘Bakın İsrail nelere sahip, takdiri size bırakıyorum’ dedim. Benim fikrim nükleer silahlara sahip olmamamız gerektiğiydi. İhanet etmedim, yalnızca olan bitenden haberdar ettim. Hatta ben bunun İsrail’e ihanet etmek değil aksine İsrail’i yeni bir Holokost’tan kurtarmak olduğunu düşündüm. İsrail düşmanlarına karşı nükleer silah kullanırsa düşmanları da misillemede bulunur elbette. Bunu karşılıksız bırakmazlar ve savaş çıkar. İsrail’in gelecekte böylesi bir nükleer savaşa ya da kimyasal savaşa maruz kalmasını önlemenin tek yolu, İsrail’in nükleer silahlarını ifşa etmekti.”

BİR DAHA ÖZGÜR OLAMADI

2004’te tahliye olduktan sonra bile özgürlüğüne tam kavuşamadı. Sürekli polis gözetimindeki Vanunu’nun ülkeyi terk etmesi, yabancılarla temas kurması, sınır kapılarına, havaalanlarına ve limanlara 500 metreden fazla yaklaşması yasaklandı. Vanunu’nun geçen yıl bu yasakların kaldırılması için mahkemeye yaptığı başvuru reddedildi.