İsrail'e tartışmalı ihale

1999'da Milli Savunma Bakanlığı'nın açtığı "Yüksek irtifa keşif podu" LOROP ihalesini, İsrail El-Op konsorsiyumu kazandı. İhale şartlarına göre 2001'de takılması gereken podlar El-Op firmasına avans ödenmesine rağmen 2004'e kadar takılamadı. Hava Kuvvetleri Komutanlığı, 2004'de konan ürünü de teknik şartnameye uygun olmadığını belirterek reddetti.

Yeniden ihaleye girdi

MSB'nin ihalesi başarısız olunca Savunma Sanayii Müsteşarlığı Kasım 2006'da ikinci ihaleyi ASELSAN üzerinden açtı. İngiliz Thales UK firması, deneme uçuşu zamanında yapılmadığı gerekçesiyle başarısız sayıldı. Amerikan firması ise teknik kapasite ve fiyat açısından olumlu puan aldı. İsrail Elbit de önceki ihalede reddedilen ürünle yeniden ihaleye katıldı. Eski başarısız olan ihalede podlardan sadece elektrooptik gözetleme yeteneği istenmişti. İkinci ihalede aynı elektrooptik yeteneğin üzerine Yapay Açıklıklı Radar adı verilen SAR radar yeteneği de istendi.

Yine kazandı

SSİK, geçen aralık ayında Başbakan Tayyip Erdoğan, Genelkurmay Başkanı Orgeneral İlker Başbuğ ve Milli Savunma Bakanı Vecdi Gönül'ün katılımıyla toplandı. Amerikan ve İsrail firmasının çekiştiği ihalede kazanan, aynı ürünle aynı İsrail firması oldu.

SSİK değil firma açıkladı

SSİK'nin 10 maddelik kararlar duyurusunda bu ihaleyle ilgili bilgi yer almadı. Elbit firması, Türkiye'den 141 milyon dolarlık ihaleyi kazandığını hissedarlarına medya aracılığıyla duyurdu. Bu duyuruda firmanın, bir önceki ihalede yükümlülüğünü yerine getirmediği için ceza alan İsrail'li El-op konsorsiyumunun alt firması olduğu ortaya çıktı.

İhale neden başarısız oldu

İsrail firmasının ilk ihalede şartnameyi yerine getirememesine kendine göre açıklık getiren İsrail tarafı Hava Kuvvetleri'nin ihale şartnamesinde sonradan değişiklik yaptığını savundu. İsminin açıklanmaması şartıyla Hürriyet'e konuşan bir yetkili Hava kuvvetlerinin başarısız olan keşif podu ihalesini RF-4E uçağına takmak üzere açtığını ama sonradan F-16 uçaklarını da kapsar şekilde genişlettiğini savundu. Bu savunmaya karşılık Hava Kuvvetlerinin ikinci ihaleyi de sadece RF-4E uçakları için açması dikkat çekti.

İki açıklama arasında 24 milyon dolar fark

SSİK tarafından açıklanmayan ihale sonucu SSM - ASELSAN arasında sözleşme imzalanınca ASELSAN hissederlarına da duyuruldu. ASELSAN tarafından yapılan açıklamada ihale miktarı hakkında Elbit tarafından duyurulandan daha farklı bir rakama yer verildi. Açıklamada ASELSAN'ın RF-4E Uçaklarına Sensör Tedarik ve Entegrasyonu projesi SSM ile 165 milyon dolarlık iş yapacağı ve teslimatın 2011 yılında başlayacağı kaydedildi.

KUTU /LOROP Nedir?

LOROP, savaş uçaklarının kanatlarına monte edilen fotoğraf makinesi ve görüntüleri istihbarat merkezine gönderen elektronik sistemin tamamına verilen isim. Fotoğraf makinasına takılı güçlü teleobjektifle uzak mesafedeki hedeflerin dijital fotoğrafları çekilir ve elektronik veri hattı ile görüntü yerdeki kıymetlendirme merkezine gönderir. Sistem ile hedefler daha kolay ve hızlı bir şekilde tespit edilir.

İlk ihalede ne sorun çıkmıştı

Pod tarafından elde edilen görüntü anında yer istasyonuna ulaştırılamadığı ve ulaşan görüntüdeki titreme giderilemediği için Hava Kuvvetleri podu kabul etmemişti.

SAR nedir

İngilizce Synthetic-aperture Radar yani Yapay Açıklıklı Radar kelimelerinden üretilen SAR çok uzak mesafelerden çok küçük hedeflerin dahi hareketlerini tespit edebilen bir radar türüne verilir. Türkiye Barış Kartalı projesi adı verilen HİK projesinde de bu yeteneğe ulaşmayı hedeflemektedir.