İsrail kozunu oynadı, şimdi sıra Araplarda
Güncelleme Tarihi:
İsrail Pazar akşamı sona eren yerleşim inşaatı moratoryumunu sürdürmeme kararı aldı ancak Filistinliler barış görüşmelerini terk etme tehdidini yinelemedi. Bu da görüşmelerin devamı için gösterilen akıl almaz çabaların devamına fırsat yarattı.
Açıkça İsrail’in moratoryumu sürdürmesini isteyen Başkan Barack Obama için İsrail’in kararı dünyanın en çözülmez sorunlarından birini çözme çabalarına vurulan yeni bir darbe oldu.
ABD’li yetkililer Pazar günü her iki tarafı da tatmin edebilecek bir çözüm bulabilmek için ellerinden geleni yaptı. İsrail tarafı taviz vermeyi kesinlikle reddederken, Filistinliler masadan kalkma kararını Filistin Yönetimi Devlet Başkanı Mahmud Abbas Arap liderlerle görüşmelerini tamamlayana kadar erteledi.
İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu, 10 aylık moratoryumun sona ermesinden birkaç dakika sonra bir açıklama yayımlayarak Abbas’ı “iki halk arasında tarihi bir barış anlaşması yapmak adına başladığımız iyi ve samimi görüşmelere devam etmeye” çağırdı. Ancak Netanyahu yerleşimlerin durdurulmasından kesinlikle bahsetmedi. Yerleşimler engeli İsraillilerle Filistinliler arasında iki yıldır yapılan ilk yüz yüze görüşmelere gölge düşürdü.
Öte yandan Batı Şeria’da yerleşimciler temsili temel atma törenleriyle ve yüzlerce mavi-beyaz balonu gökyüzüne salarak kutlamalar yaptı.
İsrailli yetkililer Netanyahu’nun kendisini moratoryumu 10 ayın ötesine uzatmama sözünü tutmak zorunda hissettiğini belirtti. Başbakan aynı zamanda Batı Şeria’da inşaatların yasaklanmasına şiddetle karşı çıkan sağcı koalisyon tarafından da köşeye sıkıştırılmış durumda.
İsrail’in Washington Büyükelçisi Michael Oren,” Bu bir ‘dudaklarımı oku’ durumu. Bu adım sadece İsraillilerin değil Filistinlilerin de kredibilitesini artırıyor. Bir insanın sözüne sadık olduğunun ortaya konması ilerleme için çok önemli bir adım” dedi.
Obama Yönetimi’nden yapılan açıklamada ise görüşmelerin devamlılığı için diplomatik çabaların sürdürüleceği belirtilirken Yahudi yerleşimlerinin durumuyla ilgili ABD’nin tavrının altı çizildi. Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Philip Crowley, “Yerleşim inşaatları konusunda politikamız değişmedi” dedi.
Asıl mesele Filistinlilerin müzakerelere devam edip etmeyeceğiydi. Son günlerde atılan diplomatik adımların büyük bir kısmı Abbas’ı bu yönde bir yol bulmaya ikna etmeyi amaçlıyordu. Obama Yönetimi’nin Ortadoğu Özel Temsilcisi George Mitchell, Pazar günü New York’ta Filistin tarafının baş müzakerecisi Saib Erekat’la görüştü. Arab ise Arap ülkelerinde yayımlanan El Hayat gazetesine eğer İsrail moratoryumu uzatmazsa bir sonraki adımının Filistin Kurtuluş Örgütü ve Arap Birliği liderleriyle görüşmek olacağını söyledi.
Bu açıklamalar Abbas’ın görüşmeleri sonlandırmayacağı yorumlarına neden oldu ancak Arap liderlerin son gelişmelere nasıl tepki göstereceği belli değil. Bir Filistin sözcüsü Nebil Ebu Rudeyineh, Abbas’ın Arap Birliği’yle önümüzdeki hafta bir görüşme yapılmasını ve Arapların ortak tavrının belirlenmesini talep ettiğini söyledi.
Öte yandan Beyaz Saray yetkilileri moratoryumun uzatılmamasının kendilerinde yarattığı hayal kırıklığını ya da bu adımın barış süreci üzerinde yaratacağı sonuçlardan duydukları korkuyu gizlemedi. Durumun hassasiyeti dolayısıyla adının açıklanmasını istemeyen bir yetkili, “Bir boşlukla karşı karşıya olduğumuzu biliyorduk. Moratoryumun sona ermesiyle bir kırılma yaşandı. Önümüzdeki günlerde üzerinde düşünülmesi gereken sorun bu boşluğu kapatmak için nasıl bir çözüm üretileceğidir” dedi.
Netanyahu da Pazar günü farklı siyasi görüşlerden yerleşimcilerin “itidal ve sorumluluk” göstermesini yani provokasyondan uzak durmasını istedi. Ancak çeşitli yerleşim birimlerinde kutlamalar başladı.
Bir yerleşim birimindeki kutlamalara katılan Netanyahu’nun partisi Likud’dan bir milletvekili Danny Danon yaptığı konuşmada, “10 ay boyunca ikinci sınıf vatandaş muamelesi gördünüz. Bugün İsrail’in tüm topraklarında yeniden inşaata başladığımız gündür” dedi.
Yerleşimciler bölgesel konseyi başkanı Gerşon Mesika ise Obama’nın göbek adını kullanarak kendisinin ve diğer yerleşimcilerin Başkan’a duyduğu yabancılaşmanın altını çizdi. Mesika, “Bu noktada Hüseyin Obama’ya dönüp şunu söylemek istiyorum: İsrail toprakları, İsrail halkına aittir” dedi.
New York Times'da yayımlanan "Sides Work to Save Mideast Peace Talks as Freeze Expires" başlıklı haberden derlenmiştir.
Planet'i Facebook'ta takip etmek için:
http://www.facebook.com/#!/HurriyetPlanet
Planet'i Twitter'da takip etmek için:
http://twitter.com/HurriyetPlanet