Islahat Fermanı Nedir? Islahat Fermanı Tarihi, Maddeleri, Özellikleri Ve Padişahı Hakkında Bilgi

Islahat Fermanı, Osmanlı İmparatorluğu'nun çöküş döneminde devleti yıkım sürecinden kurtarmak için yayınlanan, önemli tarihi sonuçları olan bir fermandır. 

 Islahat Fermanı Nedir?

 Islahat fermanı veya Islahat Hatt-ı Hümayunu; siyasi kuruluşlar, kişi hakları, yeni kurumların kurulması hususlarında yapılması planlanan köklü değişiklikler ve yenilikler için Sultan Abdülmecid zamanında yayımlanan bir fermandır. Islahat fermanı, Osmanlı İmparatorluğu sınırları içinde yaşayan Müslüman olmayanlara verilen haklar bakımından büyük bir öneme haizdir. Islahat fermanının, Tanzimat fermanından farkı asıl hitap ettiği kesimin gayrimüslim ve yabancı azınlıklar olmasıdır.

 Islahat fermanı, kaynağını ve ortaya çıkış sebebini yabancı devletlerden almaktadır. Bu fermanın esasları Fransa'nın ısrarı ile Avusturya, İngiltere, Fransa tarafından belirlenmiştir.

 Islahat Fermanı Tarihi

 Islahat Fermanı, Bab-ı Ali tarafından ilan edilmiştir. Islahat fermanının ilan tarihi ise, Kırım savaşının ateşkesinden 18 gün sonraya denk gelmektedir. Islahat fermanı, 18 Şubat 1856'da Sultan Abdülmecid döneminde ilan edilmiştir.

 Islahat Fermanı Maddeleri

 - Gayrimüslimlere devlet görevine girme, askerlik yapma, askeri okullara girme konularında Müslümanlarla aynı haklar tanınacaktır.

 - Vergi konusunda eşitlik sağlanacak, iltizam yönetimi ve cizye vergisi kaldırılacaktır.

 - Tüm dini gruplara din ve ibadet özgürlüğü sağlanacaktır.

 - Gayrimüslimlerin ibadethane, okul, mezarlık gibi yapıları tamir etmelerine, yenilerini inşa etmelerine izin verilecektir.

 - Halka açık ve adil yargılanma sağlanacaktır.

 - İşkence, kötü muamele yasaklanacak, hapishane ve ceza şartları iyileştirilecektir.

 - Gayrimüslimler, eyalet meclislerine seçilebilecektir. Ayrıca gayrimüslimlerin kendi işlerini görebilmeleri için cemaat meclisleri oluşturulacaktır.

 Islahat Fermanının Özellikleri

 1- Islahat fermanının en önemli özelliklerinden biri; kanun önünde eşitliktir.

 2- Osmanlı Vatandaşlarının canının, malının ve ırzının korunması güvence altına alınmıştır.

 3- Vergilerin eşitlik içinde herkesin gelirine göre toplanması ve iltizam usulünün kaldırılması.

 4- Mahkemelerin açık olması, ticaret, ceza ve hukuk davaları için karma mahkemelerin kurulması.

 5- Devlet memurluklarına, askeri görev ve okullara Müslüman olmayan Osmanlı Vatandaşlarının alınması.

 6- Din ve mezhep özgürlüklerinin tanınması, patrikhanelerin ıslah edilmesi.

 7- Resmi yazı ve yazışmalarda Hristiyanlar için hakaret edici söz ve deyimlerin kullanılmaması.

 8- İşkence, dayak, angaryanın kaldırılması.

 9- Hristiyanların, il meclislerine üye olabilmesi.

 10- Herkesin banka ve şirket gibi kuruluşları kurabilmesi.

 11- Rüşvet ve adam kayırmanın kaldırılması.

 12- Mahkemelerin açık yapılması, herkesin dinine göre yemin etmesi, hapishanelerin ıslahı ve kanunların Hristiyan dillerine de çevrilmesi.

 Tüm bu sayılan özellikler, Islahat fermanının getirdiği düzenleme ve yeniliklerin içinde yer almaktadır.

 Dönemin Padişahı Hakkında Bilgi

 Islahat fermanının, ilan edildiği dönemde Osmanlı İmparatorluğu'nun padişahı, Sultan Abdülmecid'dir. Sultan Abdülmecid, 25 Nisan 1823 tarihinde doğmuştur. Babasının isteği doğrultusunda bir eğitim ve terbiye görmüştür. Bu sebeple ıslahatçı bir fikir yapısına sahiptir. Babasının ölümü üzerine 17 yaşında tahta oturmuştur. Devletin ilerleyişi için Avrupai bir yaşam tarzının yaygınlaşmasını istemiştir. Saltanatı döneminde ilan ettiği Gülhane-i Hattı Hümayun sebebi ile Tanzimat dönemi padişahı olarak nam salmıştır. Batılı yazarların, takdir ve sevgi ile andıkları padişahlardan biridir.

 Sultan Abdülmecid; adil, yenilikçi, ıslahatçı bir karaktere sahiptir. 25 Haziran 1861'de vefat etmiştir. Sultan Abdülmecid döneminde; Londra Konferansı toplamış, Tanzimat fermanı ve Islahat fermanları ilan edilmiştir. Kırım Savaşı da yine onun döneminde vuku bulmuştur. Birçok önemli tarihi olaya Sultan Abdülmecid dönemi şahitlik etmektedir.