İskan politikası nedir? Osmanlı Devleti'nin iskan politikası amaçları

İnsanların belirli bir yerde yaşayarak, hayatlarını sürdürmeleri için oraya yerleşmelerine iskan denilir. Osmanlı Devleti, oldukça başarılı bir iskan politikası yürütmüştür.

İskan Politikası

Fethedilen topraklara, genellikle Osmanlıdaki Türkler yerleştirilmiş ve fethedilen topraklar, böylece Türkleştirilmeye çalışılmıştır. Ayrıca iskan politikası, devlete zarar veren insanların ve toplumun düzenini bozacak kişilerin sürgün edilmesini de sağlamıştır. Osmanlı'da sürgün edilen insanların sürgün bölgesi, genellikle Kıbrıs olmuştur.

İskan Politikası Nedir?

İskan; Türkçede yurt verme yahut yerleştirme gibi anlamların karşılığıdır. İskan politikası, Osmanlı Devleti döneminde fethedilen yerlerin Türkleşmesini sağlayabilmek için uygulanmış bir politikadır. İskan politikası, belli bir amaç ve sonuçlar doğrultusunda izlenmiştir.

İskan politikası, kavram olarak; "beşeri açıdan yerleşme" anlamına gelmektedir. Osmanlı Devleti döneminde uygulanmaya konulmuş, meşhur bir politikadır. Osmanlı Devleti'nin topraklarının genişlemesi sonucunda, gitgide yaygınlaşmıştır. Osmanlı Devleti, kazandıkları toprakların kalıcılığını iyice sağlamak için bu tür bir politikaya başvurmuş ve düzen içerisinde uygulanmasını sağlamıştır.

Osmanlı'da İskan Politikası

Osmanlı Devleti, iskan politikası ile; genellikle Rumeli’ye yerleştirme politikası uygulamıştır. İskan yapılan bölgelere, çoğunlukla Türkmen aşiretler yerleştirilmiştir. Bu suretle, bölgede; güven ve huzur sağlanmaya çalışılmıştır.

İskan politikası, çok uzun bir süre boyunca başarıyla uygulanmıştır. Fakat iskan politikası; ileri zamanlarda, istenilen neticeyi vermemeye başlamış ve Osmanlı Devleti'nin ekonomisine de zarar vermiştir. Ayrıca toprakların da kaybedilmesiyle, iskan politikası neticesinde yerleştirilen insanlar; yerleştirildikleri yerlerden geri dönmek zorunda kalmıştır.

Osmanlı Devleti'nin İskan Politikası Amaçları

Osmanlı Devleti, iskan politikasıyla; şunları amaçlamıştır:

- Fethedilen bölgelerin, ileriki zamanlarda kalıcı olmasını sağlamak.

- Yapılacak fetihlerin devam etmesini sağlamak.

- Ülkedeki Türkmenleri, yerleşik hayata geçirmek.

- Fethedilen her bir bölgenin İslamlaşmasını ve Türkleşmesini sağlamak.

- Fethedilen toprakların siyasi ve askeri yönden olduğu kadar; sosyal yönden de güvenliğini sağlamak.

- Fethedilen yerlerde sorun çıkarma ihtimali olan ailelerin, Anadolu’ya göç etmesini sağlayarak; karışıklık çıkma ihtimalini azaltmak.

- Anadolu’daki bölgelerde anlaşmazlığı olan her iki aileden birini seçerek yerleştirmek.

- Osmanlı Devleti'nde, Rumeli’ye göç edenlerin; Anadolu’ya tekrar geri dönmemelerini sağlamak.

- Daha düzenli ve yerleşik bir düzen oluşturmak.

Balkanlarda, birçok yere Türkler yerleştirilmiştir. Bugün baktığımız zaman özellikle de, Balkanlarda; Osmanlı dönemlerinde yerleşen pek çok Türk aile yaşamaktadır. Hâlen de bu gönül bağı devam etmektedir. Ancak, Osmanlı devletinin büyük toprak kaybına uğramasıyla; pek çok Türk, yurduna geri dönmüştür. Şu an hâlen bulunanlar da, Osmanlı döneminde yapılmış iskan politikasının sonucu yerleşenlerdir.

İskan politikasıyla, uzun yıllar boyunca amaca ulaşıldı. Devletin gerilemesi ve toprak kayıpları, zamanla; iskan politikasının bozulmasına yol açmıştır.