Işınlanma gerçek oluyor

Aynı anda iki yerde birden olmak ister miydiniz? Ya da uzay gemisi Atılgan’ın mürettabatı gibi ışınlanmak? Yo hayır bu hafta size bir bilimkurgu öyküsü anlatmıyoruz. Bilim, maddelerin ‘yer deÄŸiÅŸtirebileceÄŸi’ni birkaç yıl önceki bir fizik deneyinde görünce, ÅŸimdi hızla bir ‘yer deÄŸiÅŸtirme projesi’ni gerçekleÅŸtirmeye koyuldu.Projenin adı ‘Claytronik’. Claytronik, farklı bir mekanda maddelerin (belki bir doktorun!) üç boyutlu görüntülerini gerçekmiÅŸ gibi gösterebilecek...Işınlanmanın veya bir maddeye yer deÄŸiÅŸtirtmenin bilimsel adı teleportasyon. Ne yazık ki, günümüz insanı için ışınlanmak henüz hayal. Ancak iki bilim insanı Seth Goldstein ve Todd Mowry’ın araÅŸtırmalarının önümüzdeki yılların ilgi odağı haline geleceÄŸi de kesin. Ne yapıyor bu iki araÅŸtırmacı?Bilgisayar bilimcisi bu ikili, insanların 3 boyutlu fiziksel görüntülerini çoÄŸaltacak akıllı bir ürün geliÅŸtirmeye çalışıyor.EÄŸer her ÅŸey yolunda giderse bir internet baÄŸlantısı ile kendinizi bir baÅŸka mekana yansıtabilecek ve bir tutam ‘akıllı nano toz’ ile kopyanızı birleÅŸtirebileceksiniz.Goldstein ve Mowry’nin projeleri henüz daha bebeklik aÅŸamasında. Birbirleri ile kablosuz baÄŸlanan nano bilgisayarlardan oluÅŸan bu yeni ürün, anlık bir zaman dilimi içinde, muzdan insana kadar her türlü cisim ve varlığın bir kopyasını oluÅŸturabilecek. Claytronics adı verilen bu projede atomun tek partikülleri de ‘claytronik atom’ ya da kısaca ‘catom’ diye tanımlanıyor. Gelin biraz izah etmeyle çalışalım...ÖrneÄŸin evinizdeki bir tutam catom, doktorunuzun 3 boyutlu ÅŸeklini odanın içine getirebilir ve doktorunuz nabzınızı ölçebilir. Bu arada gerçek doktor kendi muayenehanesinde kameranın önünde oturuyor ve sizin claytronik bileÄŸinizi tutuyor... Evinizdeki doktorun muayenesi bittikten sonra görüntüsü ayrışıyor, arkasında bir sürü kristal bırakarak... Belki de bu kristal zerrecikler sonra bir hareketli heykele ya da bir sandalyeye dönüşecek.CLAYTRONÄ°K CEP TELEFONUEvet fiziksel olayları böyle uç noktalarda anlayabilmek, biraz bilim kurgusal düş gücü gerektiriyor. Bir masal gibi geliyor bize, çünkü örneÄŸin cebinizde taşıdığınız ‘claytronik cep telefonu’ gereksinim duyduÄŸunuz her ÅŸeyi dönüştürebilir olacak.Projenin baÅŸarılı olması halinde telekonferans fiziksel bir boyut kazanacak ve tüm katılımcılar claytronik ÅŸekilde görüntülenmiÅŸ olacak; cerrahlar claytronik olarak büyütülmüş iç organlar üzerinde çalışarak son derece hassas bir ÅŸekilde robotik tele-cerrahi gerçekleÅŸtirebilecekler.Şüphesiz bilim dünyası, tüm bu anlattıklarımızın henüz çok uzağında. Ancak bilim insanları claytronik dediÄŸimiz projeyi yaÅŸama geçirmek için yazılım ve donanımlar üzerinde çalışmaya baÅŸladılar. Ãœstelik dünyanın en büyük bilgisayar çipi üreticisi Intel’in de ilgisini çekmeyi baÅŸardılar ve bu dev ÅŸirket projenin sponsorlarından biri oldu. ABD Ulusal Bilim Vakfı ve Ä°leri Savunma Projeleri AraÅŸtırma Ajansı da projeye katkıda bulunuyor.BaÅŸta da belirttiÄŸimiz gibi projenin adı claytronik, ancak isim olarak, ‘sentetik gerçek’ ya da ‘programlanabilir madde’ gibi öneriler de söz konusu.CATOMLARIN HAREKETÄ°Pittsburg’da Carnegie Mellon Ãœniversitesi‘nde bilgisayar bilimcisi Seth Goldstein ve Mowry, proje ile 3 yıl önce ilgilenmeye baÅŸladılar. Goldstein bundan önce nanoteknoloji ile ilgilenirken, Mowry, iki boyutlu telekonferans sistemlerinin geliÅŸtirilmesi üzerine çalışıyordu.Åžekilleri ya da kiÅŸileri oluÅŸturan bu bireysel robotların her biri, ‘claytronik atom’ ya da catom. Catomların küre ÅŸeklinde ve hareket eden parçaları bulunmuyor. Elektromıknatıs ile kaplı bu catomlar kendilerini diÄŸer catomlara bu ÅŸekilde kenetliyorlar. Catomların yüzeylerinde ışığa duyarlı diodlar bulunması öngörülüyor, çünkü bu diodlar sayesinde renk deÄŸiÅŸimi olabiliyor ve robotlar görebiliyor. Åžimdi araÅŸtırmacılar bunun iki boyutlu versiyonunu geliÅŸtirmeye çalışıyorlar. Yeterli sayıda iki boyutlu catom ortaya çıktıktan sonra bu kez biçim deÄŸiÅŸtirme deneyleri baÅŸlayacak. Bunun ardından 100 tane ping pong topu büyüklüğünde ve üç boyutlu hareket eden robotlar yaratılacak.Goldstein, ‘Bir milimetre çapında catomlar üretmek zor, ama imkansız deÄŸil’ diyor. ‘AraÅŸtırmaların çoÄŸu, bu kadar fazla sayıda catomun nasıl kontrol altına alınacağı hususunda. Çünkü insan gibi geniÅŸ ve hareket eden bir varlık, en azından bir milyar catom demektir’ diyen Mowry, projeyi bir milyar bilgisayarlı bir internet ağına benzetiyor. ÅžEKÄ°L DEĞİŞTÄ°REN ROBOTLARPennsylvania Ãœniversitesi’nden araÅŸtırmacı Mark Yim, kendi kendine ÅŸekil deÄŸiÅŸtirebilen robot fikrini geliÅŸtirmeye çalışıyor. Bu fikrin arkasında yatan neden ÅŸu: Bir robot, görevine baÄŸlı olarak ÅŸekil deÄŸiÅŸtirebilecek. ÖrneÄŸin dar mekanlarda ya da bir borunun içinden geçilmesi gereken durumlarda robot, bir yılan gibi sürünebilirken, tırmanılması gereken alanlarda örümcek gibi ayakları uzayabilecek. Tüm bu araÅŸtırmaları zora sokan sorunlardan biri de, görüntülerin nasıl hareket edeceÄŸi... Carnegie Mellon Ãœniversitesi’nde robot teknolojileri uzmanı olarak görev yapan bir Türk bilim insanı da bulunuyor. Metin Sitti’nin projeye katkısı, catomların kenarlarının tropikal bir kertenkele olan gecko’nun mikroskopik tüylerini andıran ve saça benzeyen insan yapımı fiberler ile kaplanması. Sitti, saçların elektriÄŸi ileteceÄŸini ve catomlar arasında bir elektrik baÄŸlantısı görevini üstleneceÄŸini savunuyor.AMERÄ°KAN ORDUSU DA ARAÅžTIRIYORABD ordusunun, Uzay Yolu dizisiyle özdeÅŸleÅŸen ışınlama (tele-portasyon) tekniÄŸinin askeri uygulamalarını araÅŸtırdığı ortaya çıktı. Uzay Yolu dizisinde mürettebatı bir noktadan bir noktaya transfer etmek için kullanılan teleportasyon, gelecekte tankların ve askerlerin ışınlanmasında mı kullanılacak? Daha önce radara yakalanmayan uçak ve lazer teknolojilerini ABD ordusuna kazandıran Ohio’daki Wright-Patterson Ãœssü laboratuvarları ÅŸimdi ışınlama teknolojilerini araÅŸtırıyor. ABD Hava Kuvvetleri ışınlama teknolojilerinin geliÅŸtirilmesi için bu konuda uzmanlaÅŸan Warp Drive Metrics ÅŸirketi ile de bir anlaÅŸma yaptı. Åžirketin ordu için hazırladığı 78 sayfalık raporda, ‘Mevcut teknoloji insanları ve nesneleri ışınlamaktan uzaktır. Bu konuda kaydedilmesi gereken birçok geliÅŸme var’ deniliyor.Â