Ä°ÅŸ Güvencesi Yasası Meclis'ten geçti

Kamuoyunda günlerdir tartışma konusu olan Ä°ÅŸ Kanunu ile sendikalar kanununda deÄŸiÅŸiklik öngören Ä°ÅŸ Güvencesi Yasa Tasarısı, TBMM Genel Kurulu'nda kabul edildi. Yasa, 15 Mart 2003 tarihinden itibaren yürürlüğe girecek.Ä°ÅŸ Kanunu ile Sendikalar Kanununu ve Basından Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkındaki Kanun'da DeÄŸiÅŸiklik yapan tasarı da, TBMM Genel Kurulu'nda kabul edildi. Sendika üyeliÄŸi veya çalışma saatleri dışında sendikal faaliyetlere katılmak, iÅŸyeri sendika temsilciliÄŸi veya işçi temsilciliÄŸi yapmak, mevzuattan veya sözleÅŸmeden doÄŸan haklarını takip için iÅŸveren aleyhine idari veya adli makamlara baÅŸvurmak, iÅŸ akdinin feshi için geçerli neden sayılmayacak. Irk, renk, cinsiyet, medeni hal, aile yükümlülükleri, hamilelik, din, siyasi görüş, etnik veya sosyal köken nedeniyle iÅŸ akitleri feshedilemeyecek.  Ä°ÅŸveren, fesih bildirimini yazılı olarak yapmak ve fesih sebebini açık ve kesin bir ÅŸekilde belirtmek zorunda olacak. Ä°ÅŸveren bakımından beklenmeyecek haller hariç olmak üzere, hakkındaki iddialara karşı savunması alınmadan bir işçinin hizmet akdi, o işçinin davranışı veya verimi ile ilgili nedenlerle feshedilemeyecek.  Hizmet akdi feshedilen işçi, fesih bildiriminde sebep gösterilmediÄŸi veya gösterilen sebebin geçerli olmadığı iddiası ile fesih bildiriminin tebliÄŸi tarihinden itibaren bir ay içinde iÅŸ mahkemesine dava açabilecek. Feshin geçerli bir sebebe dayandığını ispat yükümlülüğü iÅŸverene ait olacak. Dava iki ay içinde sonuçlandırılacak, mahkemece verilen kararın temyizi halinde Yargıtay bir ay içinde kesin olarak karar verecek.  Ä°ÅŸverence geçerli sebep gösterilmediÄŸi veya gösterilen sebebin geçerli olmadığı mahkemece tespit edilerek feshin geçersizliÄŸine kararverildiÄŸinde, iÅŸveren işçiyi bir ay içinde iÅŸe baÅŸlatmak zorunda olacak. İşçiyi baÅŸvurusu üzerine bir ay içinde iÅŸe baÅŸlatmayan iÅŸveren, işçiye en az 6 ay en çok bir yıllık ücreti tutarında tazminatödemekle yükümlü olacak. Mahkeme feshin geçersizliÄŸine karar verdiÄŸinde, işçinin iÅŸe baÅŸlatılmaması halinde ödenecek tazminat miktarını da belirleyecek.       İŞÇİ ÇIKARMANIN SEBEPLERİ    Yasa uyarınca, iÅŸveren ekonomik, teknolojik, yapısal ve benzeri iÅŸletme, iÅŸyeri ve iÅŸin gerekleri sonucu topluca veya bir ay içinde toplam en az 10 işçinin iÅŸ akdini feshetmek istediÄŸinde, bunu en az 30 gün önceden bir yazı ile iÅŸyeri sendika temsilcilerine veya işçi temsilcilerine, ilgili bölge müdürlüğüne ve Türkiye Ä°ÅŸ Kurumu'na bildirecek.  Bu bildirimde işçi çıkarmaların sebepleri, çıkarılacak işçi sayısı, iÅŸe son verme iÅŸlemlerinin ne kadarlık bir zaman diliminde gerçekleÅŸeceÄŸine iliÅŸkin bilgilerin bulunması zorunlu olacak. Bildirimden sonra temsilcilerle iÅŸveren arasında yapılacak görüşmelerde, toplu işçi çıkarmanın önlenmesi ya da çıkarılacak işçi sayısının azaltılması konuları ele alınacak.  Yasa, tarım ve orman iÅŸyerlerinde çalışan işçilerin de 1475 sayılıİş Kanunu kapsamına alınmasını öngörüyor. Tarımdan sayılan iÅŸlerde çalışanların çalışma koÅŸullarına iliÅŸkin düzenlemeler, hizmet akdi, ücret, iÅŸin düzenlenmesi ile ilgili hususlar, 6 ay içinde çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenecek.  Ä°ÅŸyeri sendika temsilcisinin hizmet akdinin sadece temsilcilik faaliyetlerinden dolayı feshedilmesi halinde, en az bir yıllık ücreti tutarında tazminata hükmedilecek. Ä°ÅŸveren, yazılı rızası olmadıkça iÅŸyeri temsilcisinin çalıştığı iÅŸyerini deÄŸiÅŸtiremeyecek veya iÅŸinde esaslı bir tarzda deÄŸiÅŸiklik yapamayacak.  Sendika üyeliÄŸi veya sendikal faaliyetler nedeniyle hizmet akitleri feshedilen işçilere en az bir yıllık ücretleri tutarında tazminat ödenecek.  Bu kanunun uygulama alanı dışında kalan işçilerin sendika üyeliÄŸi ve sendikal faaliyetlerden dolayı hizmet akdinin feshi iddiası ile açacağı davalarda ispat yükümlülüğü yine iÅŸvene ait olacak.  Yasayla getirilen güvencelerden kıyas yolu ile basın çalışanları da yararlanacak. Ayrıca verilen önergenin kabulü ile basın sektöründe çalışanlara Ä°ÅŸ Kanunu'nun toplu işçi çıkarmayı düzenleyen 24. maddesinin de kıyasen uygulanması hükmü getirildi. Buna göre basın sektöründe toplu iÅŸten çıkarmalar da (en az 10 işçi) ancak belirli kurallar çerçevesinde yapılabilecek.   Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Nejat Arseven'in hükümet adına  verdiÄŸi bir önergenin benimsenmesi ile de tarım sektöründeki iÅŸyerlerinde Ä°ÅŸ Kanunu hükümlerinin uygulanabilmesi en az 50 işçi çalıştırma kriteri getirildi. Buna göre, 50 ve daha fazla işçi çalıştıran yerlerde Ä°ÅŸ Kanunu hükümleri geçerli olacak, daha az sayıdaişçi çalıştıran iÅŸyerlerinde ise uygulanmayacak. Önergenin gerekçesinde, tarım sektöründe genellikle çok küçük ölçekli iÅŸletmelerin bulunması nedeniyle tarım iÅŸyerlerinin tamamında iÅŸ kanunu hükümlerinin uygulanmasının getireceÄŸi güçlükler dikkate alınarak 50 işçi çalıştırma kriteri getirildiÄŸi belirtildi.Bu arada yasanın adı da deÄŸiÅŸtirilerek Basın MesleÄŸinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkındaki Kanun ibaresi de yasanın baÅŸlığına eklendi. Yasa, 15 Mart 2003 tarihinden itibaren yürürlüğe girecek.  Ä°ÅžVERENLER İŞÇİLERÄ°N AKÄ°TLERÄ°NÄ° ANCAK GEÇERLÄ° BÄ°R NEDENLE FESHEDEBÄ°LECEKLERÄ°ÅŸveren, fesih bildirimini yazılı olarak yapmak ve fesih sebebini açık ve kesin bir ÅŸekilde belirtmek zorunda olacak. Ä°ÅŸveren bakımındanbeklenmeyecek haller hariç olmak üzere, hakkındaki iddialara karşı savunması alınmadan bir işçinin hizmet akdi, o işçinin davranışı veya verimi ile ilgili nedenlerle feshedilemeyecek.  Ä°ÅžTEN ATILAN İŞÇİ DAVA AÇABÄ°LECEK  Hizmet akdi feshedilen işçi, fesih bildiriminde sebep gösterilmediÄŸi veya gösterilen sebebin geçerli olmadığı iddiası ile fesih bildiriminin tebliÄŸi tarihinden itibaren bir ay içinde iÅŸ mahkemesine dava açabilecek. Feshin geçerli bir sebebe dayandığını ispat yükümlülüğü iÅŸverene ait olacak. Dava iki ay içinde sonuçlandırılacak, mahkemece verilen kararın temyizi halinde Yargıtay bir ay içinde kesin olarak karar verecek.  Ä°ÅŸverence geçerli sebep gösterilmediÄŸi veya gösterilen sebebin geçerli olmadığı mahkemece tespit edilerek feshin geçersizliÄŸine karar verildiÄŸinde, iÅŸveren işçiyi bir ay içinde iÅŸe baÅŸlatmak zorunda olacak. İşçiyi baÅŸvurusu üzerine bir ay içinde iÅŸe baÅŸlatmayan iÅŸveren, işçiye en az 6 ay en çok bir yıllık ücreti tutarında tazminatödemekle yükümlü olacak. Mahkeme feshin geçersizliÄŸine karar verdiÄŸinde, işçinin iÅŸe baÅŸlatılmaması halinde ödenecek tazminat miktarını da belirleyecek. Tasarının kabul edilen birinci maddesiyle, tarım ve orman iÅŸyerlerinde çalışan işçiler de Ä°ÅŸ Kanunu kapsamına alındı.      GÖRÜŞMELERTasarının birinci maddesi üzerinde söz alan SP Rize Milletvekili Mehmet BekaroÄŸlu, seçimin nelere kadir olduÄŸunun görüldüğünü belirterek, ''Ecevit ve sosyal demokratlar nihayet hipnoz durumundan çıktılar da kendilerine geldiler. Ä°ÅŸ güvencesini bugüne kadar niye çıkarmadınız demeyeceÄŸiz, doÄŸru bir ÅŸey olduÄŸu için destekleyeceÄŸiz'' dedi. Tasarının ikinci maddesi üzerinde konuÅŸan SP Ä°stanbul Milletvekili Mukadder BaÅŸeÄŸmez de demokrasinin olmadığı yerde işçi haklarının bir iÅŸe yaramayacağını söyledi. BaÅŸeÄŸmez, her gün, ''kamu kesiminden ÅŸu kadar işçi çıkarılacak'' diyen Kemal DerviÅŸ'in siyasi partilerce ''kanaranır gibi arandığını'' ileri sürdü. Öte yandan, BaÅŸbakan Bülent Ecevit, tasarı üzerindeki görüşmeleri,Genel Kurul'daki tek siyasi parti lideri olarak izlemeyi sürdürüyor. Genel Kurul çalışmalarına ara verildiÄŸinde bir süre Genel Kurul'dan ayrılan Ecevit, daha sonra Genel Kurul'a dönerek çalışmalara katıldı.     'OLAN BANA OLDU, BAKANLIK GÄ°TTÄ°'     TBMM Genel Kurulu'ndaki görüşmelerine saat 21.00'de baÅŸlayan iÅŸ Güvencesi Tasarısı'nın tamamlanması yaklaşık 6 saati buldu.Tasarının görüşmelerine BaÅŸbakan Bülent Ecevit de katılırken, DSP ve YTP'li milletvekilleri arasında yer yer tartışmalar yaÅŸandı. Görüşmeler işçi ve iÅŸveren temsilcileri tarafından da baÅŸtan sona izlendi. Tasarının yasalaÅŸmasından sonra işçi konfederasyonlarının yöneticileri ve sendikacılar BaÅŸbakan Bülent Ecevit'i kutladı. Bu arada tasarının hazırlayıcısı eski Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı YaÅŸar Okuyan da bazı milletvekilleri tarafından tebrik edildi. Okuyan, 'Bu arada olan bana oldu, bakanlık gitti. Bana da bir iÅŸ güvencesi yasası lazım' diye espri yaptı. Yasanın kabul edilmesinin ardından TBMM BaÅŸkanvekili Murat SökmenoÄŸlu, 13 AÄŸustos Salı günü toplanmak üzere birleÅŸimi kapattı.       Â