İran Dışişleri Bakanı CNN Türk'te: Türkiye ile İran'ın terörle mücadelede de ciddi ve ortak çabaları var

Ali Bagheri: Bismillahirrahmanirrahim. Ben de sizin aracılığınızla değerli Türk halkı ile bir araya gelmekten büyük memnuniyet duyuyorum.

Büşra Arslantaş: Sayın Bakan Vekili, 19 Mayıs'ta yaşanan elim hadiseden dolayı öncelikle bir kez daha başsağlığı dileklerimizi iletmek isteriz. Bu olay sonrası dışişleri bakanlığı koltuğuna oturdunuz ki yabancı olduğunuz bir alan değil. Tıpkı aile üyeleriniz gibi siz de İran siyasetinde kritik görevler üstlenmiştiniz daha önce de. Bugün de Gazze gündemli olağanüstü D-8 Dışişleri Bakanları Konseyi Toplantısı için Türkiye'desiniz. Nedir bu toplantının önemi sizce? Gazze'de akan kan nasıl durdurulabilir? Türkiye'nin İsrail ve destekçileri üzerindeki baskısı ve katliamın durmasına yönelik çabaları için ne söylemek istersiniz? Türkiye ile ortak adımlar gündemde mi?

Ali Bagheri: Sizin de değindiğiniz gibi Gazze meselesi günümüz dünyasının en önemli meselesi haline geldi. Siyonistlerin Gazze'de işlediği suçları ve uyguladığı soykırım günümüzün en acı gerçeklerinden biridir. Siyonistlerin Gazze'de işlediği suçları ve uyguladığı soykırımı durdurmak için tüm hükümetlerin çaba göstermesi gerekmektedir. İslam ülkeleri ve özellikle gelişmekte olan 8 İslam ülkesinin bu hassas dönemde çok ağır sorumlulukları vardır. Gelişmekte olan 8 İslam ülkesinin dışişleri bakanları toplantısı ve Siyonistlerin işlediği suçları ve soykırımına karşı en etkili girişimde bulunmaları ve mazlum Gazze halkına yardım etmeleri hususundaki ciddi iradelerinin bir göstergesidir. Bize göre İslam ülkelerinin yapabileceği en etkili girişim Siyonizm ile irtibatı olan İslam ülkelerinin bir an önce bu rejimle siyasi ve ekonomik iş birliklerini sonlandırma ve bu rejimle her türlü ithalat ve ihracatı boykot etmek olacaktır. Bugün Gazze'de çeşitli insan hakları ihlallerinin sergilendiği görüyoruz. İnsan haklarının savunucusu olduğunu iddia eden batılılar başta ABD ve Avrupa ülkeleri olmak üzere Gazze'de işlenen suçları ve uygulanan soykırıma karşı kabul edilemeyecek bir tutum sergilediler. Onlar Siyonist rejimin işlediği suç ve soykırıma karşı herhangi bir fiili eylemde bulunmamakla birlikte ne yazık ki onun masum ve evsiz barksız bırakılmış Gazze halkını katletmesini desteklediler. En ufak insan hakları ihlali olsa bütün uluslararası kapasiteyi kullanan batılılar başta ABD ve bazı Avrupa ülkeleri, bugün Gazze'de insan hakları ihlali ötesinde işlenen insan neslinin yok edilmesi suçuna karşı ölümcül bir sessizliğe kapılmış ve hatta ne yazık ki bu suçun işlenmesinde Siyonizm rejimini desteklemektedirler. Dolayısıyla bugün İstanbul'da düzenlenen zirvenin görevlerinden biri de batılı ülkelere Siyonist rejimin suçları ve soykırımına verdikleri desteği durdurmaları hususunda baskıyı artırmak olacaktır.

Büşra Arslantaş: Şimdi gözler Lübnan sınırında malumunuz. İsrail Lübnan'daki Hizbullah'a karşı büyük bir saldırıya hazırlandığını söylüyor. Endişeli misiniz? Birkaç gün önce Hizbullah yetkilileri ile görüştünüz. Nedir plan? İran Hizbullah'a nasıl bir destek veriyor ve verecek? İsrail Lübnan'a saldırıyı başlatırsa İran müdahil olacak mı?

Ali Bagheri: Biz İran İslam Cumhuriyeti olarak her zaman Siyonistlerin tacizleri, suçları, işgal girişimlerine karşı direniş eksenini destekledik. Bundan sonra da desteklemeye devam edeceğiz. İşgalci Siyonistlerin karşısında mazlum Filistin halkını desteklemek her özgür insanın, her Müslüman bireyin ve her İslam devletinin görevidir. Birkaç yıl önceki tarihe bakacak olursanız Siyonistlerin Lübnan'ın güneyinden geri çekilmek zorunda kaldıkları 33 günlük savaştaki durumunu ve hezimetini göreceksiniz. Biz hiçbir zaman Siyonistlere Lübnan'ın güneyinden geri çekilmek zorunda kaldıkları 33 gün süren savaşta, direniş ekseninin karşısında uğradıkları ağır yenilgi ve hezimeti tekrar akıllarına getirmelerini tavsiye etmiyoruz. Şayet Siyonistler Gazze bataklığından Lübnan kuyusuna düşmek istiyorlarsa biz bunu onlara tavsiye etmiyoruz.

Büşra Arslantaş: Sayın Bakan Vekili, Gazze'deki bu katliam sürerken İran ile İsrail arasındaki tansiyonun doğrudan ne denli arttığına da tanıklık ettik. Özellikle nisan ayı dönüm noktalarından biriydi. Taraflar doğrudan birbirlerinin topraklarını vurdu. Ne anlama geliyor bu kırmızı çizginin aşılmış olması? İran o olaydan ne dersler çıkardı? Türkiye üzerinden yeni bir mesaj aldınız mı ya da ilettiniz mi ABD ya da İsrail'e?

Ali Bagheri: 'Gerçek Vaat Operasyonu' esasen Siyonist rejimin caydırıcılığının boş bir duvar olduğunu gözler önüne serdi. Siyonistlerin Şam'daki İran Büyükelçiliği'ne tacizi ve saldırısı İran'ın bölgenin güvenlik ve istikrarını korumak amacıyla kendi güç bileşenlerini etkin ve akıllıca kullanmasına sebep oldu. Bence Siyonistler şunu çok iyi biliyorlar ki bölge istikrarı ve güveni tehlikeye düştüğünde ve onlar bölgeyi istikrarsızlaştırmaya teşebbüs ettiklerinde İran gücünü onları caydırmak ve yerinde oturtmak için etkin ve akıllı bir şekilde kullanacaktır. 'Gerçek Vaat Operasyonu' ile onlar sadece sahada değil diplomasi alanında da İran'a karşı yenilgiye uğradılar. Öyle ki hatta uluslararası bir komisyonun bile İran'ın meşru yasal girişimine karşı bildiri yayımlanmasını sağlayamadılar. Bu da şunu gösteriyor ki İran'ın güç bileşenlerinin güçlendiği konusundaki donanım yeteneğini geliştirmekle birlikte uluslararası arenadaki diplomasi pratiğini de oldukça artırmış ve İran'ın sahada ve diplomasi alanındaki gücünü eş zamanlı konumlaması kendisine başarı ve bölgeye güç sağlamıştır.

Büşra Arslantaş: Sayın Bakan Vekili, yıllarca ve en kritik dönemde İran'ın nükleer başmüzakerecisi olarak görev yaptınız. Bu son yaşananlar İran'ın nükleer çalışmalarının hedefinde ve hızında herhangi bir değişiklik kararına yol açtı mı?

Ali Bagheri: İran nükleer programını Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı, Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Antlaşması ve kendi ulusal programlarına göre düzenliyor. İran nükleer program ve faaliyetlerini tamamen yasal ve Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı denetimi altında gerçekleşmektedir.

Büşra Arslantaş: Sayın Bakan Vekili, son olarak İsrail'in Suriye'de düzenlediği saldırı sonucu Devrim Muhafızları Ordusu komutanlarından Said Abyar hayatını kaybetti. ABD ve İsrail saldırıları sonucu can veren İranlı üst düzey isimlerden sadece biri Said Abyar. Kasım Süleymani suikastında da olduğu gibi bu saldırılar ve sonucundaki can kayıpları karşısında İran’ın yeterli tepkiyi göstermediğini düşünenlere yanıtınız nedir?

Ali Bagheri: 'Gerçek Vaat Operasyonu' şunu gösterdi ki İran zamanı geldiğinde kendi güç bileşenlerini saldırganı cezalandırmak için kullanıyor. Hiçbir saldırı cezasız kalamaz. Siyonistler de bunu bekleyeceklerdir.

Büşra Arslantaş: Sayın Bakan Vekili, Cumhurbaşkanı Reisi ve beraberindekilerin hayatını kaybettiği elim hadiseyi İran 'kaza' olarak tanımladı. Soruşturma ne aşamada? Aklınızda soru işaretleri var mı? Pek çok kişi 'Nasıl olur da o havada bu önemli isimler bir arada o helikoptere bindirildi?' diye soruyor. Yanıtınız nedir?

Ali Bagheri: Sizin de bildiğiniz gibi bu elim olaydan sonra genelkurmay başkanlığı tarafından uzman teknik bir heyet bu olayı ve kazayı araştırmak üzere görevlendirildi. Bu heyet tarafından 2 rapor kamuoyuna sunulmuştur ve araştırma halihazırda devam etmektedir.

Büşra Arslantaş: Sayın Bakan Vekili, olay sonrası İran’ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney 'Ülkenin işlerinde aksama olmayacak' dedi. Şimdi de seçim hazırlıkları devam ediyor. Son yıllarda yaşanan onca olaydan sonra seçime katılım oranı konusunda bir öngörünüz var mı? Nedir geleceğe dair beklentiniz, ülkenizin akıbeti ve uluslararası arenadaki profiline dair?

Ali Bagheri: İran İslam Cumhuriyeti'nin 45 yıllık tecrübesi şunu göstermiştir ki bu gibi elim olaylarla karşılaştığımızda her zaman ülkemizdeki milli dayanışma ve birlik daha da güçlenmiştir. 43 yıl önce İran Cumhurbaşkanı ve Başbakanı aynı anda bir toplantı esnasında halihazırda Batılı ülkelerde gezip yaşayan terörist grubu tarafından şehit edildi. Gelgelelim ki bu olaydan hemen sonra İran halkı bir siyasi yetişkinlik olgunluk göstererek olaylara sahip çıktı ve Ayetullah Hamaney hemen cumhurbaşkanı seçildi ve ülkenin yönetimini ele aldı. Önümüzdeki seçim de aynı şekilde İran halkı tarafından kahramanca ve akıllıca bir fırsata çevrilerek, dünyaya gücünü gösterecektir İran halkı.

Büşra Arslantaş: Sayın Bakan Vekili, Türkiye ile uzun yıllara dayanan köklü ilişkileri de sormak istiyorum. 6 Şubat depremlerinde İran Türkiye'nin yardımına koştu ve bu 19 Mayıs'taki elim hadisede Türkiye'nin İran'ın yardımına koştuğunu gördük. Ne durumda sizce şu an ikili ilişkiler? Hangi alanlarda gelişme potansiyeli var? Ve özellikle ikili ilişkilerde terörle mücadelenin çok önemli bir gündem maddesi olduğunu biliyoruz. Ankara Tahran'dan İran-Irak arasındaki sınır geçişlerine ilişkin önlem almasını talep ediyor uzun zamandır. Hatta Cumhurbaşkanı Erdoğan merhum Reisi'yle 24 Ocak'ta düzenlediği ortak basın toplantısında, 'PKK/PYD/YPG ve PJAK'a karşı işbirliğini güçlendirme' kararlılığını aktarmıştı. Reisi de basın toplantısında, 'İran terörle mücadelede tereddüt etmemektedir' mesajını vermişti. İran hangi somut adımları atacak terörle mücadele açısından?

Ali Bagheri: İran ve Türkiye arasındaki bağların kökleri tarihe dayanıyor. Iki ülke halkları, kültürü ve tarihindeki ortak bağlar o kadar çok ki aralarında ihtilaf bulmak için büyüteçle aramak gerekiyor. İran ve Türkiye arasındaki iş birliği alanları çok çeşitlidir. İran ve Türkiye siyasi olgunluğa sahip iki ülke olarak farklı düşündükleri konuları da diyalogla çözmeye çalışıyorlar. İran ve Türkiye arasındaki etkileşim, dayanışma ve bağlar, aynı zamanda bölge güvenliğinin de garantisidir. Öyle düşünüyorum ki İran ile Türkiye arasındaki ekonomik iş birliğinin kapasitesi mevcut olanın çok daha üzerinde olabilir. İki ülke arasında kullanılmayan ekonomik ve ticari kapasiteler çok fazladır. İki ülke ekonomik işbirliklerinin kapasitesini artırmak için ciddi ve etkili programları var. Birkaç gün önce İran ve Türkiye arasında Karma Ekonomik Komisyon toplantısının düzenlenmesi öngörülmüştü. Fakat Cumhurbaşkanı Reisi ve Bakan Abdullahiyan'ın şahadeti sebebiyle bu toplantı ertelendi. İran ve Türkiye arasındaki ilişkileri geliştirme iradesi ortak bir iradedir. Bu çerçevede iki ülkenin terörle mücadelede de ciddi ve ortak çabaları var. Terörizm dış güçler ve başta ABD'nin dış politikasının bir aracıdır. Amerikalı üst düzey yetkililer zaten DAEŞ'i kendilerinin icat ettiğini itiraf etmişlerdi. Dolayısıyla İran ve Türkiye terörle mücadelede hem çok tecrübeye sahipler hem de terörizmle mücadele ciddi çaba ve programları var. İran ve Türkiye ilişkilerinin geleceği aydınlıktır.

Büşra Arslantaş: Sayın Bakan Vekili, Türkiye'nin Irak ile son dönemde artan terörle mücadele alanındaki iş birliği için ne dersiniz? Terör örgütü PKK'ya karşı ortak operasyon gündemde malumunuz. İran bu iş birliğine ne diyor? 3 ülke birlikte mücadele verebilir mi terör örgütü PKK'ya karşı? Ve bununla birlikte Türkiye bölgenin terörden bir an önce arındırılmasını istikrar ve refah ortamının oluşturulmasını istiyor. İran'ın 'Kalkınma Yolu Projesi'ne yaklaşımı nasıl? Dahil olmayı düşünüyor ya da en azından bunu görüşüyor musunuz Ankara ve Bağdat ile?

Ali Bagheri: Bizim terörle mücadelede Irak ile de ikili iş birliğimiz var. Bizim başta Şanghay İş Birliği Örgütü ile olmak üzere terörizmle toplu mücadelede de çabalarımız mevcuttur. Dolayısıyla biz terörizme karşı bölgesel düzeyde çok taraflı iş birliğini de destekliyoruz. Diğer taraftan biz bölgenin kalkınmasına yardımcı olacak bölge ülkelerinin kalkınmasına yönelik her türlü planı olumlu ve kutsal görüyoruz. Dolayısıyla bölgede kalkınma planlarını geliştirmeye yönelik sinerji, bölge geleceği ve bölge halklarının gelişimi ve refahına yardımcı olacaktır.

Büşra Arslantaş: Sayın Bakan Vekili, Türkiye terör örgütünün Irak gibi Suriye'den de silinmesini istiyor hatta bu konuda Şam rejimi ile de iş birliğine açık olduğu mesajlarını defalarca verdi. Suriye'nin egemenliği ve toprak bütünlüğüne saygı duyulduğu belirtilse de Şam iş birliğine yanaşmıyor görünen o ki. Nasıl aşılabilir sizce Ankara ile Şam arasındaki normalleşme sürecindeki tıkanıklık? Son Suriye ziyaretinizde bu konuyu ele aldınız mı? Arka planda da olsa Ankara ile Şam arasında görüşmeler sürüyor mu siz ya da Rusya üzerinden?

Ali Bagheri: İran, Türkiye ve Rusya'nın katılımıyla sürdürülen Astana sürecine Suriye tarafının da birkaç kez katılımı oldu. Bu da tarafların Suriye ve Türkiye arasında ilerleyen etkileşim ve iş birliğinin gelişmesine yönelik iradelerinin bir göstergesidir. Biz siyasi bağlamda Suriye ve Türkiye arasında etkileşimi ve diyaloğu başlatacak her türlü girişimi memnuniyetle karşılıyor ve bu doğrultuda tüm imkanlarımızı seferber ediyoruz.

Büşra Arslantaş: Koridor deyince elbette akıllara Nahçivan Özerk Cumhuriyeti'ni Azerbaycan'ın diğer bölgelerine bağlayacak Zengezur Koridoru da geliyor. İran bu projeye ne diyor? Azerbaycan ile Ermenistan barış anlaşması müzakereleri kapsamında görüşüyor. İran'ın pozisyonu nedir?

Ali Bagheri: Bir önceki sorunuzun cevabında da söylediğim gibi biz bölge kalkınmasına yardımcı olacak her türlü girişimi destekliyoruz fakat buna karşın bölge demografisi ve bölgedeki hudutları değiştirecek hiçbir girişimi de kabul etmiyoruz.

Büşra Arslantaş: Sayın Bakan Vekili, son olarak Ukrayna'da 3 yıldır süren savaş… Rusya ile Batı arasında tansiyonu yükselten adım ve açıklamaların arkası kesilmiyor malumunuz. Bazı uzmanlar 'Üçüncü dünya savaşı çoktan başladı' diyor. Sizce tablo neye işaret ediyor? Endişeli misiniz?

Ali Bagheri: Biz savaşı çözüm görmüyoruz. Her iki tarafa da tavsiyemiz diyaloğu siyasi bağlamda kullanmasıdır.

Büşra Arslantaş: Çok teşekkür ederiz Sayın Bakan Vekili zaman ayırdığınız için. İran Dışişleri Bakan Vekili Ali Bagheri, CNN TÜRK'ün konuğuydu. İstanbul'daki D-8 toplantısı öncesinde bölgesel meselelerden ikili ilişkilere çok önemli mesajlar verdi, burada noktalayalım.