Irak'ta anayasa referandumu yarın
Güncelleme Tarihi:
Irak'ta halk, yeni anayasa taslağı üzerinde görüş bildirmek üzere yarın sandık başına gidiyor.
Referandumda halka, “Irak geçici anayasasını onaylıyor musunuz?” sorusu sorulacak ve oy pusulalarının altında Arapça ve Kürtçe “Evet” ve “Hayır” seçenekleri bulunacak.
Oylamaya katılanların çoğunluğu “Evet” oyu kullanırsa ve Irak'ın 18 ilinden üçünde oyların üçte ikisi “Hayır” çıkmazsa anayasa kabul edilmiş sayılacak.
Ülke nüfusunun beşte birini ve en az 3 ilde çoğunluğu oluşturan Sünni Arapların “Hayır” oyuyla taslağı bloke edebileceği düşünüldüğü için böyle bir yola başvuruluyor.
Referandumu düzenleyen Irak Seçim Komisyonu, 15.5 milyon kişinin seçmen kaydığı yaptırdığını açıkladı. Seçim Komisyonu ülke çapında 6200 seçim merkezi oluşturdu.
Sandıklar TSİ 07.00'de açılacak ve 17.00'de kapanacak. Ancak aşırı kalabalık olur ya da şiddet olayları yüzünden gecikme olursa bu süre uzatılabilecek.
İçişleri Bakanlığı, referandum için sıkı güvenlik önlemleri aldı. Bunlar arasında sınırları kapatma ve gece sokağa çıkma yasakları da bulunuyor. Oylama süresince 100 bin Irak polisi ve askeri görev yapacak. Gerekirse çoğu Amerikalı 160 bin yabancı asker de yardıma hazır olacak.
Referandumu izlemek üzere şimdiye kadar 500 kadar yabancı gözlemci kayıt yaptırdı. Bunlar arasında Arap Birliği ve ABD Ulusal Demakrosi Enstitüsü de bulunuyor.
Seçim Komisyonu, sonuçların halkoyundan 5 gün sonra açıklanabileceğini bildirdi.
Geçici anayasaya göre, referandumda anayasa taslağının kabul edilmesi halinde, 15 Aralık'tan geç olmamak üzere genel seçimlerin yapılması ve yeni hükümetin 31 Aralık'tan önce yemin edip göreve başlaması gerekiyor.
Anayasa taslağının reddedilmesi halinde ise parlamento feshedilecek ve 15 Aralık'ta seçim yapılacak. Yeni geçici meclis yeni bir anayasa taslağı hazırlayacak ve bu anayasa taslağı 2006 Ekim ayında halkoyuna sunulacak.
YENİ ANAYASA NELER GETİRİYOR?
Yeni Irak anayasasının temel unsurları şöyle:
- Irak federal bir parlamenter demokrasi olacak.
- Seçimler 4 yılda bir yapılacak.
- Parlamentoda çoğunluğa sahip partinin lideri başbakan olacak.
- Dini özgürlük garanti edilmekle birlikte, devletin dini İslam olacak. İslam aynı zamanda yasamanın ana kaynağını oluşturacak. Hiçbir yasa, İslam'ın kurallarına, demokrasiye ve anayasada tanınan haklara aykırı olamayacak.
- Iraklılar yasa önünde eşitler ve ifade, basın ve toplanma özgürlüğüne sahipler.
- Kadınlar ve erkekler eşit siyasi haklara sahipler.
- Devrik lider Saddam Hüseyin'in lideri olduğu Baas Partisi yasak.
- Yargı sistemi şeffaf ve her türlü işkenceyle insanlık dışı muamele yasak olacak.
- Ülkenin resmi dilleri Arapça ve Kürtçe.
- Irak'ın petrol ve gaz rezervleri “Tüm Irak halkının malı” olarak anayasada yer alıyor.
- Petrol gelirleri bölgeler arasında eşit paylaştırılacak, ancak dengeli ekonomik gelişmeyi sağlamak için Saddam döneminde ihmal edilen bölgelere belli bir süre ayrıcalık tanınacak.
- İl yönetimlerine güçlü özerklik tanınacak, iller kendi güvenlik yapılarını oluşturabilecek.