Iraklılar Türkiye konusunda ikiye bölündü

ABD'deki önde gelen araştırma şirketlerinden Zogby, Arap ülkeleri ve Irak'ta, Iraklıların ABD işgali ve ABD sonrası Irak'a yönelik düşüncelerine dair yeni anketini açıkladı. Ankette, Türkiye'ye yönelik bazı hususlar da dikkati çekiyor.

Ankette belirtilen ülkelere yönelik tavırlarına ilişkin soru kapsamında Iraklılar, en fazla Birleşik Arap Emirliklerine “olumlu”, en çok da ABD'ye “olumsuz” bakıyor.

Türkiye açısından ise Iraklıların yüzde 43'ü Türkiye'ye karşı “olumlu”, yüzde 48'i ise “olumsuz” baktığını belirtiyor.

Ayrıntılar incelendiğinde Şiilerin yüzde 53 çoğunlukla Türkiye'ye karşı daha sıcak olduğu görülürken, Kürtlerin ise yüzde 81 oranla tersi bakış açısına sahip olduğu dikkati çekiyor. Iraklı Sünnilerin ise yüzde 40'ı Türkiye'ye yönelik “olumlu”, yüzde 47'si “olumsuz” bir tutum içinde.

"TÜRKİYE, EKONOMİ VE GÜVENLİK ALANINDA OLUMLU KATKILAR SAĞLAYABİLİR"

Anketteki diğer bir soru ise şöyle: “ABD ülkenizden ayrıldığında, belirtilen ülkelerden veya komşularınızdan Irak'ın güvenlik ve ekonomik gelişmesinde pozitif veya negatif etki yapacağı yönünde ne tür bir hisse sahipsiniz?”

İran, Kuveyt, Türkiye, Ürdün, Suriye, Suudi Arabistan ve Katar'ın adının yer aldığı ankette, katılımcıların yüzde 67'si İran'ın Irak'a “negatif” etki yapacağını belirtiyor. Bu noktada en olumlu karşılanan ülke ise yüzde 44 oranla Ürdün.

Ürdün'den sonra olumlu katkı yapabilecek ülkeler arasında ikinci sırada Türkiye yer alıyor. Anketin genelinde Iraklıların yüzde 38'si, Türkiye'nin ülkelerine ekonomi ve güvenlik alanlarında olumlu katkılar sağlayacağını düşünüyor. Türkiye'ye bu yönde olumsuz yaklaşanların oranı ise yüzde 31. Türkiye'nin bu alanlarda Irak'a herhangi bir etkisinin olmayacağını düşünenlerin orası da yüzde 22.
Ayrıntılara bakıldığında ise Şii ve Sünnilerin, Irak'a katkıları bağlamında Türkiye'ye olumlu baktığı dikkati çekiyor. Şiilerin yüzde 44'ü, Sünnilerin de yüzde 42'si Türkiye'nin ülkelerine olumlu yarar sağlayacağı kanaatinde. Iraklı Kürtlerin bakışı ise tam aksi yönde. Iraklı Kürtlerin yüzde 73'ü, Türkiye'nin Irak'a olumsuz etki yapacağını düşünüyor.

Ankette ayrıca, araştırmada belirtilen ülkelerin Irak'a pozitif mi, negatif mi katkılar yapacağı bölge ülkelerine de soruluyor.

Mısır, Ürdün, Suudi Arabistan, Lübnan, Tunus, Birleşik Arap Emirlikleri ve İranlılara göre, ABD'nin Irak'a katkıları kesinlikle “olumsuz”. İranlılar dışındaki diğer Arap ülkelerinin vatandaşları, ABD'den sonra İran'ın da Irak üzerinde olumsuz etkisi olduğu düşüncesinde.
Türkiye'ye yönelik bakış açısı ise ülkelere göre farklılıklar taşıyor. Buna göre Mısırlılar, Türkiye'nin Irak'a olumlu katkılarda bulunduğunu belirtiyor. Benzer şekilde Tunus'ta da Türkiye'ye yönelik olumlu hava varken, Lübnanlılar bu noktada ikiye ayrılmış durumda.
Bunlara karşın İran (yüzde 58), Ürdün (yüzde 70), Suudi Arabistan (yüzde 64) ve Birleşik Arap Emirliklerinden (yüzde 44) ankete katılanlara göre, Türkiye'nin Irak'a olumsuz etkileri var.

ANKETİ DEĞERLENDİRDİLER

Anketi düzenleyen, Washington'daki Arap-Amerikan Enstitüsü adlı kuruluşun kurucusu ve başkanı Dr. James Zogby, araştırma sonuçlarıyla ilgili AA muhabirinin sorularını yanıtladı.

Ankette, Irak halkının Türkiye'ye desteğinin bazı noktalarda “düşük” çıkmasının endişe verici olduğunu belirten Zogby, bu durumun muhtemelen, Irak kamuoyunun Türkiye ile Irak arasında hem siyasi hem de ekonomik ilişkilerin sahip olduğu yüksek seviyeden ziyade, milliyetçi kaygılara odaklanmasından kaynaklandığını söyledi. Zogby, ankette “neden” sorusunu sormadıkları için de bu durumun nedeni hakkında spekülasyondan öte kesin tespitlerde bulunamayacağını kaydetti.

Bir soru üzerine, şu anda Ortadoğu'da bir bölgesel rekabetin olduğunu, herkesin kendi etki alanını biçimlendirmek için gayret gösterdiğini ifade eden Zogby, şöyle devam etti:

“ABD'nin hem şu anki, hem de bir önceki yönetimin hatalarından biri, Avrupa'daki doğu-batı rekabeti sırasındakine benzer bir bölgesel güvenlik çerçevesi yaratamamaları oldu. Irak'ın tüm komşularının Irak üzerinde çıkarları var ve hepsi de bu çıkarlarını korumak için hareket edecek. Burada sorulan soru, masanın etrafında mı, yoksa masanın altında mı faaliyet göstermeleri gerekecek? Düşmanlar masanın etrafında oturabilir, anlaşamasalar da istikrar ve güvenlikte ortak çıkarları bulunanlar bir çerçevenin yaratılmasının yolunu bulabilir. Bence bunun için 3 yıl önce fırsat vardı, ama bunu yapmadık ve şimdi muhtemelen artık çok geç. Dolayısıyla büyük ihtimalle bir rekabet yaşanacak ve bunun kaybedeni de Irak olacak.”

"SONUCA ŞAŞIRDIM"

ABD'deki düşünce kuruluşlarından Carnegie Endowment for International Peace'in Ortadoğu uzmanı Marina Ottaway da ankette Irak halkı arasında Türkiye'ye olumlu bakanların oranının düşük olmasına şaşırdığını, çünkü Türkiye'ye bir zamanlar en şüpheyle bakan kesim olan Irak'ın kuzeyindeki bölgesel yönetim de dahil olmak üzere Iraklı liderlerin Türkiye'den övgüyle bahsettiğini söyledi.

Özellikle kuzeydeki yerel yönetimin liderlerinin, Türkiye tarafından özerkliklerinin kabul edilmesi, bölgelerinde büyük çaplı Türk yatırımlarının olması ve aralarındaki iyi ilişkilere atıf yaparak Türkiye'ye çok olumlu gözle baktıklarını belirten Ottaway, rakamların düşük çıkmasında, Iraklıların Türkiye hakkında çok fikir sahibi olmaması ve Türkiye'nin terör örgütü PKK'ya karşı sınır ötesi operasyonlarının etki etmiş olabileceğini kaydetti.

Ottaway, aslında birçok Iraklının, Türkiye'nin ülkelerindeki seçimlerde oynadığı rolü ve siyasi sürece katkılarını olumlu gördüğüne dikkati çekerek, şunları kaydetti:

“Bence birçok Iraklı, İran'ın Irak'taki varlığını dengelemek için Türkiye'nin mevcudiyetini memnuniyetle karşılayacaktır. Benim düşünceme göre, her ne olursa olsun İranlıların Irak'ta varlık göstereceği kesin, dolayısıyla diğer ülkelerin bunu dengeleyecek güçlü bir varlığının olması iyi bir şey. Sünni Arap ülkeler Irak'la aralarına belli bir mesafe koymuş durumda, çünkü bu ülkenin İran'ın hakimiyeti altına girmesinden çekiniyorlar. Bu durumda Türkiye'nin varlığı, Irak'taki dengeleyici unsur olabilir.”