Irak'a ilk harekat 1983'te yapılmıştı
Güncelleme Tarihi:
İhsan DÖRTKARDEŞ/İSTANBUL, (DHA)
Oluşturulma Tarihi: Ekim 21, 2011 17:55
HAKKARİ’nin Çukurca İlçesi’nde 24 askerin şehit edilmesi ardından Türk Silahlı Kuvvetleri, Kuzey Irak’ta hava ve kara operasyonunu sürdürürken, bundan önceki en büyük harekatın 35 bin asker ile 1995 yılında düzenlenmişti.
Türkiye ile Irak arasında 1983 yılında imzalanan ’Sınır Güvenliği ve İşbirliği Anlaşması’ ile Türk Silahlı Kuvvetleri’ne Irak topraklarında 10 kilometre girerek suçluları takip imkanı sağlandı. İlk operasyon 1 yıl sonra düzenledi. 1984’te PKK’nın Güneydoğu’da kanlı eylemleri başlatmasından 3 ay önce 27 Mayıs 1984’te ’Sıcak Takip Operasyonu’ düzenlendi. 7 bin kadar asker, ‘Türkiye’ye sızarak terörist eylemler yaparak kaçtıkları’ açıklanan silahlı grupları etkisiz hale getirmek için Irak’ın içine 5 kilometre kadar girdi. Bu ilk operasyonun açıklamasını Dışişleri Bakanlığı yaptı. O dönemde devlet Başkanı Saddam Hüseyin’in de destek vermesi üzerine Irak Ordusu da operasyon düzenledi. Mesut Barzani, bu operasyonlarda kamplarının zarar gördüğünü bildirerek Türkiye’ye tepki gösterdi.
OPERASYONLAR ARALIKLARLA SÜRDÜ
Hakkari’nin Çukurca İlçesi’nde 8 askerin şehit edildiği 11 Ekim 1984 tarihinden sonra Irak topraklarında yapılan sınırlı operasyonda PKK kampları hedef alındı.
PKK’ya yönelik en büyük operasyonlardan biri terör örgütünün bölgede eylemlerini başlatmasından 2 yıl sonra 15 Ağustos 1986’da düzenlendi. Teröristlerin yine Çukurca’da 14 askeri şehit etmesi ardından Türk Silahlı Kuvvetleri yaklaşık 8 bin askerle karadan ve havadan Irak topraklarına operasyon başlattı.
Türk Silahlı Kuvvetleri’nin en büyük operasyonlarından biri 4 Mart 1987’de düzenlendi. 30 Türk savaş uçağı 4 Mart 1987’de Sırat, Era ve Alamış çevresindeki PKK kamplarına operasyon yapıldı.
BAĞDAT İZNİ RAFA KALDIRDI
Bağdat yönetiminin Türkiye’ye izin vermemesi üzerine Türk Silahlı Kuvvetleri 1988-91 tarihleri arasında Irak topraklarında operasyon düzenleyemedi. İki ülke yetkilelirinin anlaşması sonucu anlaşma yeniden yürürlüğe girdi.
Türk Silahlı Kuvvetleri, sınır bölgelerinde terörist saldırıları arttıran PKK’ya karşı sınır ötesi operasyonuı 5-21 Ağustos 1991 tarihleri arasında helikopter ve savaş uçakları eşliğinde yeniden düzenlendi. 11 Ekim 1991 tarihindeki ‘sınırlı’ sınır ötesi operasyon ardından Kuzey Irak’taki Kürt grupların desteği ile 25 Ekim 1991 tarihlerinde havadan ve karadan operasyon yapıldı.
15 BİN ASKER 1992’DE IRAK TOPRAKLARINDA
Çeşitli tarihlerde ‘girdi-çıktı’ halinde kısa süreli ‘Sınır ötesi operasyon’ yapılması ardından Irak topraklarındaki en büyük operasyonlarından biri 12 Ekim 1992 düzenlendi. Yaklaşık 15 bin asker, tank, helikopter ve hava gücü destekli askeri birlik ile Irak’a girdi. 20 gün süren operasyonda Genelkurmay Başkanlığı 1452 PKK’lının öldüğünü veya yaralandığını açıkladı.
EN BÜYÜK HAVA OPERASYONU
Sınır bölgelerindeki terörist saldırıların durmaması üzerine Türk Silahlı Kuvvetleri zaman zaman sınırın ötesine birkaç kilometreliğine girip- çıkarken, 28 Ocak 1994 tarihinde o güne kadar düzenlenen en kapsamlı sınır ötesi hava operasyonu yapıldı. Türk Savaş uçakları, Irak’ın başkenti Bağdat’ın doğusunda Süleymaniye kenti yakınlarındaki Zeli Kampı’nı hedef aldı. Bu operasyondan sonra 200 teröristin etkisiz hale getirildiği açıklandı.
PAMUKOĞLU DA OPERASYON DÜZENLEDİ
Türk Silahlı Kuvvetleri’nin 6 Şubat 1994 tarihindeki operasyonun ardından Hakkari Dağ Komando Tugayı’nda Tuğgeneral Osman Pamukoğlu’nun komuta ettiği 4 bine yakın asker Irak topraklarına 15 kilometre içeri girerek teröristlerin bulunduğu bölgelerde operasyon yaptı.
EN BÜYÜK OPERASYON
Türk Silahlı Kuvvetleri, Irak topraklarında en kapsamlı ‘Çelik’ adı verilen sınır ötesi operasyonu 21 Mart 1995 tarihinde düzenledi. 35 bin asker tankların eşliğinde 4 koldan Kuzey Irak’a girerek, PKK kamplarını hedef aldı.
DONDURUCU SOĞUK VE KARDA OPERASYON
Yakın dönemdeki dönemdeki en büyük sınır ötesi operasyonlarından biri 2008 yılı Şubat ayında yapıldı. PKK’nın şehit ettiği askerlerden birinin ayakkabıları yırtık Şanlıurfa’daki kızının adının verildiği ’Güneş Operasyonu’nda ağır kış koşullarını düşünerek operasyon düzenlenemeyeceğini düşünen PKK’ya Şubat ayının ortalarında harekat yapıldı. Üzerlerinde kar ve aşırı soğuk havaya dayanıklı kıyafet ve techizatları bulunan 10 bin asker sınırı geçerek bölgedeki kampları temizledi.
YETKİ 5 EKİM’DE YENİDEN VERİLDİ
Türk Silahlı Kuvvetleri’nin sınır ötesi operasyonu için hükümete yetki veren tezkeren 5 Ekim 2011 tarihinde TBMM Genel Kurulu’nda oylanmıştı. Bu oylama ile hükümet 1950’den bu yana yurtdışına asker gönderme konusunda TBMM’den 32 kez izin almıştı.
Kabul edilen bu teskerede şöyle denilmişti:
"Dost ve kardeş Irak’ın toprak bütünlüğünün, milli birliğinin ve istikrarının korunmasına büyük önem atfeden Türkiye, PKK teröristlerinin Irak’ın kuzeyindeki mevcudiyetine ve terörist saldırılarına son verilmesini sağlamak amacıyla askeri faaliyetlerini başarıyla yürütmekte, siyasi ve diplomatik girişimleri ile uyarılarını sürdürmektedir.
Türkiye’ye yönelik olarak devam eden terörist saldırılar ve tehdide karşı, terörizmle mücadelenin bir parçası olarak uluslararası hukuk çerçevesinde gerekli tedbirleri almak üzere, hudut, şümul, miktar ve zamanı Hükümetçe belirlenecek şekilde, TSK unsurlarının, Irak’ın kuzeyinden ülkemize yönelik terör tehdidinin ve saldırılarının bertaraf edilmesi amacıyla sınır ötesi harekat ve müdahalede bulunmak üzere, Irak’ın PKK teröristlerinin yuvalandıkları kuzey bölgesi ile mücavir alanlara gönderilmesi ve görevlendirilmesi için TBMM’nin 17 Ekim 2007 tarihli ve 903 sayılı kararıyla Hükümete verilen ve son olarak 12 Ekim 2010 tarihli ve 975 sayılı kararıyla bir yıl uzatılan izin süresinin 17 Ekim 2011 tarihinden itibaren bir yıl daha uzatılmasını Anayasanın 92. maddesi uyarınca arz ederim."
OPERASYONLAR ARALIKLARLA SÜRDÜ
Hakkari’nin Çukurca İlçesi’nde 8 askerin şehit edildiği 11 Ekim 1984 tarihinden sonra Irak topraklarında yapılan sınırlı operasyonda PKK kampları hedef alındı.
PKK’ya yönelik en büyük operasyonlardan biri terör örgütünün bölgede eylemlerini başlatmasından 2 yıl sonra 15 Ağustos 1986’da düzenlendi. Teröristlerin yine Çukurca’da 14 askeri şehit etmesi ardından Türk Silahlı Kuvvetleri yaklaşık 8 bin askerle karadan ve havadan Irak topraklarına operasyon başlattı.
Türk Silahlı Kuvvetleri’nin en büyük operasyonlarından biri 4 Mart 1987’de düzenlendi. 30 Türk savaş uçağı 4 Mart 1987’de Sırat, Era ve Alamış çevresindeki PKK kamplarına operasyon yapıldı.
BAĞDAT İZNİ RAFA KALDIRDI
Bağdat yönetiminin Türkiye’ye izin vermemesi üzerine Türk Silahlı Kuvvetleri 1988-91 tarihleri arasında Irak topraklarında operasyon düzenleyemedi. İki ülke yetkilelirinin anlaşması sonucu anlaşma yeniden yürürlüğe girdi.
Türk Silahlı Kuvvetleri, sınır bölgelerinde terörist saldırıları arttıran PKK’ya karşı sınır ötesi operasyonuı 5-21 Ağustos 1991 tarihleri arasında helikopter ve savaş uçakları eşliğinde yeniden düzenlendi. 11 Ekim 1991 tarihindeki ‘sınırlı’ sınır ötesi operasyon ardından Kuzey Irak’taki Kürt grupların desteği ile 25 Ekim 1991 tarihlerinde havadan ve karadan operasyon yapıldı.
15 BİN ASKER 1992’DE IRAK TOPRAKLARINDA
Çeşitli tarihlerde ‘girdi-çıktı’ halinde kısa süreli ‘Sınır ötesi operasyon’ yapılması ardından Irak topraklarındaki en büyük operasyonlarından biri 12 Ekim 1992 düzenlendi. Yaklaşık 15 bin asker, tank, helikopter ve hava gücü destekli askeri birlik ile Irak’a girdi. 20 gün süren operasyonda Genelkurmay Başkanlığı 1452 PKK’lının öldüğünü veya yaralandığını açıkladı.
EN BÜYÜK HAVA OPERASYONU
Sınır bölgelerindeki terörist saldırıların durmaması üzerine Türk Silahlı Kuvvetleri zaman zaman sınırın ötesine birkaç kilometreliğine girip- çıkarken, 28 Ocak 1994 tarihinde o güne kadar düzenlenen en kapsamlı sınır ötesi hava operasyonu yapıldı. Türk Savaş uçakları, Irak’ın başkenti Bağdat’ın doğusunda Süleymaniye kenti yakınlarındaki Zeli Kampı’nı hedef aldı. Bu operasyondan sonra 200 teröristin etkisiz hale getirildiği açıklandı.
PAMUKOĞLU DA OPERASYON DÜZENLEDİ
Türk Silahlı Kuvvetleri’nin 6 Şubat 1994 tarihindeki operasyonun ardından Hakkari Dağ Komando Tugayı’nda Tuğgeneral Osman Pamukoğlu’nun komuta ettiği 4 bine yakın asker Irak topraklarına 15 kilometre içeri girerek teröristlerin bulunduğu bölgelerde operasyon yaptı.
EN BÜYÜK OPERASYON
Türk Silahlı Kuvvetleri, Irak topraklarında en kapsamlı ‘Çelik’ adı verilen sınır ötesi operasyonu 21 Mart 1995 tarihinde düzenledi. 35 bin asker tankların eşliğinde 4 koldan Kuzey Irak’a girerek, PKK kamplarını hedef aldı.
DONDURUCU SOĞUK VE KARDA OPERASYON
Yakın dönemdeki dönemdeki en büyük sınır ötesi operasyonlarından biri 2008 yılı Şubat ayında yapıldı. PKK’nın şehit ettiği askerlerden birinin ayakkabıları yırtık Şanlıurfa’daki kızının adının verildiği ’Güneş Operasyonu’nda ağır kış koşullarını düşünerek operasyon düzenlenemeyeceğini düşünen PKK’ya Şubat ayının ortalarında harekat yapıldı. Üzerlerinde kar ve aşırı soğuk havaya dayanıklı kıyafet ve techizatları bulunan 10 bin asker sınırı geçerek bölgedeki kampları temizledi.
YETKİ 5 EKİM’DE YENİDEN VERİLDİ
Türk Silahlı Kuvvetleri’nin sınır ötesi operasyonu için hükümete yetki veren tezkeren 5 Ekim 2011 tarihinde TBMM Genel Kurulu’nda oylanmıştı. Bu oylama ile hükümet 1950’den bu yana yurtdışına asker gönderme konusunda TBMM’den 32 kez izin almıştı.
Kabul edilen bu teskerede şöyle denilmişti:
"Dost ve kardeş Irak’ın toprak bütünlüğünün, milli birliğinin ve istikrarının korunmasına büyük önem atfeden Türkiye, PKK teröristlerinin Irak’ın kuzeyindeki mevcudiyetine ve terörist saldırılarına son verilmesini sağlamak amacıyla askeri faaliyetlerini başarıyla yürütmekte, siyasi ve diplomatik girişimleri ile uyarılarını sürdürmektedir.
Türkiye’ye yönelik olarak devam eden terörist saldırılar ve tehdide karşı, terörizmle mücadelenin bir parçası olarak uluslararası hukuk çerçevesinde gerekli tedbirleri almak üzere, hudut, şümul, miktar ve zamanı Hükümetçe belirlenecek şekilde, TSK unsurlarının, Irak’ın kuzeyinden ülkemize yönelik terör tehdidinin ve saldırılarının bertaraf edilmesi amacıyla sınır ötesi harekat ve müdahalede bulunmak üzere, Irak’ın PKK teröristlerinin yuvalandıkları kuzey bölgesi ile mücavir alanlara gönderilmesi ve görevlendirilmesi için TBMM’nin 17 Ekim 2007 tarihli ve 903 sayılı kararıyla Hükümete verilen ve son olarak 12 Ekim 2010 tarihli ve 975 sayılı kararıyla bir yıl uzatılan izin süresinin 17 Ekim 2011 tarihinden itibaren bir yıl daha uzatılmasını Anayasanın 92. maddesi uyarınca arz ederim."