İnternet bağımlıları

David Bowie, sabah kalktığında e-mail'ine bakmadan edemiyor. Günde en az 4 saatini sanal alemde geçiriyor. Keanu Reeves, ‘Matrix’ filmine hazırlanırken az daha İnternet bağımlısı olacaktı. Elizabeth Hurley ve Sandra Bullock ise İnternet düşkünlüğüyle tanınan diğer ünlüler.

İnternet merakı da zaten ünlülerle sınırlı değil. Dünyada yaklaşık 200 milyon kişi İnternet kullanıyor. İnternet'teki sitelerin sayısı 7 milyonu buldu, her gün ortalama 15 bin yeni site kuruluyor. Milyonlarca kişi, dil, din, ırk, cinsiyet ayrımı yaşamaksızın sanal dünyada buluşup sohbet etme imkánı buluyor. Arama motorları aracılığıyla İnternet kullanıcısı, istediği, aradığı bilgilere kısa sürede ulaşabiliyor. İnternet mağazaları ve İnternet kumarhaneleri her gün binlerce kişiyi ağırlıyor.

İnternet'in faydaları saymakla bitmiyor. Ancak bir de madalyonun öbür yüzü var. Çünkü bilgi akışını hızlandıran, iletişimi kolaylaştıran sanal alem, yeni psikolojik, sağlık ve sosyal problemleri de gündeme getirdi. İnternet merakı yüzünden birçok kişi zamanının büyük bir kısmını ekran başında geçiriyor. İnternet dozu arttığında, iş ve okul hayatında verimlilik düşüyor, aile ve işhayatında sorunlar patlak veriyor. Siber cafelerde filizlenen sanal aşklar yuva yıkıyor, siber-kumarhaneler yüzünden kişi varını yoğunu kaybediyor.

İNTERNET HASTALIĞI

Amerikalı psikolog Dr Kimberly S. Young, ‘İnternet Addiction Disorder’ (İnternet Bağımlılığı Hastalığı) kavramını gündeme getiren ilk uzmanlardan biri. ‘İlk siberuzay psikoloğu’ olan Amerikalı Dr. Kimberly S. Young'a göre İnternet, tıpkı kumar gibi bağımlılık yaratıyor. Sağlık sorunları ve uykusuzluğun yanı sıra depresif eğilimler başgösteriyor, kişi bilgisayar ekranının başından uzak duramıyor.

‘Caught in the Net’ (İnternet'te Tutsak) kitabında İnternet bağımlılığının nedenlerini araştıran ve bu alışkanlığın üstesinden gelmek için yollar gösteren Dr Young'a göre, ABD'de İnternet kullanıcılarının yüzde 6 ile 10'u İnternet bağımlısı. Dünyada 1.8 milyon çocuk ya da genç, gözleri bilgisayar ekranına kenetli, elleri farenin üzerinde sohbet ya da oyun odalarında tutsak.

Avrupa Birliği'nin geçtiğimiz aylarda yayınladığı bir rapor da İnternet bağımlılığı tezini destekliyor. AB araştırmasında, günde 4 saatten fazla sanal alemde sörf yapan kişilerde tıpkı kumar bağımlılarında olduğu gibi, beyinde insanın kendisini iyi hissetmesini sağlayan adrenalin benzeri bir kimyasal olan dopamin birikmesi meydana geldiği tespit edildi.

NETKOLİKLER

Uzmanlar İnternet bağımlılarını ya da netkolik diye adlandırdıkları sanal alemde kendini kaybedenleri 5 altgruba ayırıyor.

* Sanal-seks meraklıları: Erotik ve pornografik sayfalara meraklı bağımlılar. Genellikle erkeklerde görülüyor. Pornografik sayfaları ziyaret edenlerin yaklaşık % 85'i erkek.

* Arkadaş arayanlar: Bu gruba siber ilişki meraklıları giriyor. Buluşma yeri chat odaları. Birçok kişi gerçek hayattan kaçışı burada arıyor. Sohbet odaları, köklü dostlukların kurulmasına vesile olduğu gibi burada hüsrana uğrayanların sayısı da az değil.

* Online kumarbazlar: Sanal kumarhanelerin ve alışveriş sitelerinin müşterileri bu grupta yer alıyor.

* Bilgi bağımlıları: Yeni bilgilere ulaşmak için saatlerce sörf yaparlar, siteden siteye atlayıp, enformasyon yüklemesinden haz alırlar.

* Bilgisayar kurtları: Bu grupta ise bilgisayara ve bilgisayar teknolojisine kafa takmış, genelde Doom ve otoyarışı gibi bilgisayar oyunlarına meraklı gençler ve yetişkin erkekler yer alıyor.

‘www.netaddiction.com’ isimli sanal klinikte netkoliklere danışmanlık hizmeti veriyor. Young, 15 dolar karşılığında e-mail ile soruları yanıtlıyor ya da 75 dolar karşılığında bir saat boyunca chat yapıyor. Amerikalı psikolog Kimberly Young, ‘15, 20 veya 25 yıllık istikrarlı bir evlilik üç dört aylık sanal ilişki yüzünden bitebilir,’ diyor. Zaten Young'a başvuranların yüzde 37'si de sanal ilişki yüzünden aile yaşantısı tehlikeye giren kişilerden oluşuyor.

Peki İnternet'i cazip kılan ne? ‘Yüzünüz akne dolu 15 yaşında bir delikanlı olabilirsiniz, ama sanal alemde kendinizi Brad Pitt ilan edebilirsiniz,’ diyor İngiliz psikolog Mark Griffiths.

SAĞLIK SORUNLARI

İnternet'in yarattığı sağlık sorunları

VAKIF Gureba Hastanesi nöropsikiyatrlarından Dr Arif Çelebi, İnternet alışkanlığının neden olduğu sağlık sorunlarını şöyle sıralıyor:

El Bileği Sendromu: Klavyeyi ve fareyi kullanırken yapılan küçük hareketlerde el bileğinden geçen median sinir sıkışır, yapısı bozulur ve işlevini yapamaz. Elde uyuşukluk ve ağrı, baş parmak hareketlerinde el sıkma gücünde azalma gözlenir.

Boyun kaslarında tutulma: Belli bir duruşta uzun süre kalmakla boyun kasları kasılır.

Uyku saatleri azalır: Televizyon uyutur, internet kişilerin aktif katkısına ve ilgisine bağlı olduğundan uyanık tutar.

BAĞIMLILIK BELİRTİLERİ

Aksatmadan her gün İnternet'e girmek.

İnternet'e girdikten sonra zaman mevhumunu kaybetmek. Günde en az 4 saatini bilgisayar ekranı başında geçirmek.

Gittikçe gerçek dünyadan el ayak çekmek.

Yemek yemeye giderek daha az zaman ayırmak ya da bilgisayar ekranı başında atıştırmak.

İnternet'te çok fazla vakit geçirdiğini inkar etmek.

Sanal arkadaşlar yüzünden gerçek dostları unutmak.

Günde birkaç kez elektronik mesaj kutusuna bakmak.

Herkese ICQ numarasını vermek.

İş saatlerinde de İnternet'e girmek.

Aile üyeleri ya da eşinin yokluğunu fırsat bilip derhal İnternet'e dalmak.