İnsansız uçakla insani yardım

REJİM karşıtı isyanın bir yıldır sürdüğü Suriye’de silahlı muhaliflerin kontrolünde bulunan, ordunun kuşattığı yerleşimlerde insani durumun giderek kötüleştiği bildiriliyor. Ankara, krizin bir an önce çözülmesi için uluslararası toplum nezdinde çabaları yoğunlaştırmayı önceki akşam kararlaştırdı. ABD Yönetimi’nin ise Şam rejiminin insani yardım geçişlerini engellemeyi sürdürmesi halinde “benzeri daha önce görülmemiş bir operasyonu” uygulamaya koymaya hazırlandığı öne sürüldü.

İnsani yardımların bu ülkeye nasıl ulaştırabileceği konusunda uluslararası toplumla temas halinde olan Suriyeli bir muhalif, Hürriyet’e şunları söyledi:

“İnsansız hava araçlarının (İHA) bu iş için kullanılabileceği fikri ABD’de bir süredir tartışılıyordu. Obama Yönetimi sonunda bir dizi İHA’nın insani yardım için hazırlanması talimatını verdi. Humus’un Bab-ı Amr semti gibi Suriye ordusu tarafından kuşatılmış yerlere Şam’ın insani yardım geçişlerini engellemeyi sürdürmesi ve Suriye’de uluslararası insani yardım koridorunun kurulamayacağının kesinleşmesi halinde plan uygulamaya konacak. İncirlik’in kullanılması da gündemde ve Washington bu konuda Ankara’ya başvurdu, ancak detaylar kesinleşmedi.”

Humus geçen hafta tamamen Suriye ordusunun denetimine girmişti, ancak bu kez Türkiye sınırındaki İdlib’de benzer bir kuşatma söz konusu.

‘Predatör varsa, yorum yok’

Kimliğinin açıklanmaması kaydıyla konuşan Suriyeli muhalifin bu iddiasını, ABD şu an için ne yalanlıyor, ne de doğruluyor. ABD Dışişleri’nden bir yetkili, “Predatörlerin yer aldığı görevlerde, istihbarat ve operasyon konularında yorum yapmamak uzun süredir devam eden bir ABD politikasıdır” dedi. Hürriyet, bu yetkiliye sorusunda herhangi İHA tipi belirtmemişti. Ankara’daki kaynaklar ise “Bu yönde bize gelmiş bir talep yok. İHA ile insani yardım operasyonu, gerçekleşmesi çok zor görünen bir ihtimal. Uygulanması çok zor” dediler.

Yine Srebrenica gibi

Hürriyet’in araştırmasına ve savunma uzmanlarının görüşlerine göre, ABD’nin elindeki İHA filosu değerlendirildiğinde, “insansız uçakla insani yardım”, kapsamlı ve pahalı bir hazırlık gerektiriyor.

X-47C gibi 4.5 ton yük taşıyabilecek İHA’ların geliştirme aşamasında olduğu biliniyor. Mevcut envanterde ise bugün 1993 Srebrenica’sına benzetilen Humus gibi kentlere insani yardım “atımı” yapabilecek iki tip “muharip İHA” mevcut. 4’ü İncirlik Üssü’nde konuşlanan Predatör (MQ-1) ve onun bir üst modeli olan Reaper (MQ-9).

ABD’nin elinde farklı modellerde 360 kadar Predatör ve özellikle Afganistan’da kullanılan 50 kadar Reaper var. Kabil-Şam arası yaklaşık 3 bin km. iken, Reaper’ların menzili yaklaşık 6 bin km. Predatörlerin menzili ise 1100 km. ile sınırlı.

Predatörlerin “tabut” denen kasaları içindeki silah haznesinin kapasitesi 204 kg., kasa dışında ise 136 kg. yük taşıyabiliyorlar. Reaper toplam 1700 kg yük taşıyabiliyor. Daha çok erzak taşınması için silahsız ve minimum ekipmanla uçuş şart.

ABD, Bosna Savaşı sırasında, Sırpların kuşattığı Müslümanlara paraşütle 30 bin paket insani yardım atmıştı. Fakat geçmişteki tüm hava köprüleri, büyük askeri nakliye uçakları kullanılarak kurulmuştu. C-54’ün 10’da biri kadar yük taşıyabilen Reaperların, Suriye’ye yüzlerce sorti yapması gerekecek. Ama artık TRIAD denen yöntemle paraşütsüz atım mümkün. Bir defada daha çok gıda ve özellikle de ilaç yardımı bu yolla taşınabilir. Asıl mesele, operasyonun riskleri...

Bir Reaper, ortalama 13 milyon dolar. ABD bugüne kadar kazalarda 40 kadar Predatör ve Reaper kaybetti. Her iki İHA da casus uçuş yeteneğine sahip değil. Bu yeteneğe sahip Sentinel (RQ-170) modeli bile aralıkta İran’ın eline geçmişti. İran, Suriye’ye elektronik savaş konusunda destek veriyor. Suriye’nin Rus yapımı etkin bir hava savunma sistemi olduğu sanılıyor. AFP, Suriye üstünde Rus İHA’larının uçtuğunu da bildirmişti.

Askeri müdahale sesleri

TUNUS Başbakanı Hammadi Cibali, A.A’ya, “Suriye’ye silahlı müdahale olacaksa Türkiye önderliğinde olmalı” dedi. Washington Post bu durumda Türkiye’nin “kilit bir rol” oynayacağını öne sürdü. Habere göre Obama Yönetimi’nde tartışılmaya başlayan seçenekler arasında muhalefetin silahlandırılması, askeri korumalı insani koridor, tampon bölge ve Suriye hava savunma sistemlerine hava saldırısı var. ABD Dışişleri sözcüsü Victoria Nuland, “Esadlar mafyaya benzer kriminal bir aile” dedi. AB bakanları ise “askeri çözümü” reddeden bir bildiri yayınladı. Arap Birliği ile, Esad’ın çekilmesini öngörmeyen beş maddelik yeni plan imzalayan Rusya ise buna rağmen Suriye liderinin iktidarda kalma şansını yüzde 10 olarak görüyor.

BİLGİ NOTU

Afganistan’da denendi

ABD ordusu, İHA’ların ikmal amaçlı kullanımını 2009 sonundan beri tartışıyor. ABD Kara Kuvvetleri Lojistik Komutanı General Duncan McNabb, Afganistan’daki birliklerin bu yolla ikmal edilebileceğini belirterek, “Bu iş için birkaç İHA deniyoruz” demişti. İHA’lar, Nevada’daki bir üsten komuta ediliyor.