İngiltere ve İsrail'in Türkiye'den gizli pazarlığı

Konuya yakın Batılı yetkililerin verdiği bilgiye göre, müzakerelere liderlik yaptığı anlaşılan İngiltere, geçen hafta içerisinde ablukanın hafifletilmesini öngören önerileri kapsayan gizli bir belgeyi muhataplarına iletti.

Gazze’deki durum nedeniyle giderek artan uluslar arası eleştirilerle karşı karşıya kalan İsrail’de yetkililer, Hamas kontrolündeki bölgeye daha fazla miktarda temel ihtiyaç malzemelerinin İsrail üzerinden geçişine izin vermeyi prensipte kabul edeceklerini söyledi.

Hamas’ın 2007’de kontrolü elde etmesinden bu yana, İsrail Gazze’de sadece temel insani yardımların iletilmesine izin verirken, İslamcı örgütün tarafından askeri amaçlar için kullanılabileceğini öne sürdüğü elektronik ve inşaat malzemelerinin büyük bir bölümünün geçişini engelledi.

Söz konusu haberin Daily Telegraph'ta çıkmasından kısa bir süre sonra Associated Press ajansı, İsrailli ve Filistinli yetkililere dayandırarak, Gazze'ye ablukanın hafifletildiğini duyurdu. Böylelikle, meyve suyu, salam, tıraş köpüğü, baharat ve kurabiye gibi daha önce yasaklı olan malzemelerin geçişine izin verildi.

Ajansa konuşan İsrailli yetkililer, hafifletme kararının, filo baskınına uluslararası soruşturma açılması yönündeki baskıları bertaraf etmek için alındığını söyledi.

Ancak alınan karar Gazze’ye girişine izin verilen gıda listesinin kapsamını çok az genişletti. Bölgeye sokulmasına izin verilen gıda malzemelerin çoğunun Mısır’dan zaten kaçakçılık yoluyla elde edildiği belirtilirken, savaşın harap ettiği Gazze Şeridi’nin en çok ihtiyacı duyduğu çimento, çelik ve diğer inşaat malzemeleri için izin çıkmadı.

Reuters haber ajansına konuşan İsrail hükümetinden bir yetkili ise, son altı ayda Gazze'ye giren malların miktarında ve çeşitliliğinde artış olduğunu ve bu politikanın devam ettiğini belirtti. İsrailli yetkililer ayrıca, geçtiğimiz hafta içinde Gazze sınır geçişlerinden 12,413 ton insani yardım ilettiklerini söyledi.

İSRAİL İDDİAYI REDDETTİ

Yardım kuruluşlarının ablukanın hafifletilmesi yönündeki bir adımı memnuniyetle karşılaması beklenirken, başta Türkiye olmak üzere bazı ülkelerin ise hafifletilme kararında İsrail’in elde edeceği karşılıktan endişe duyacakları tahmin ediliyor. Türkiye, böyle bir anlaşmanın İsrail’in Gazze’ye yardım filosuna düzenlenen kanlı baskının hesabını vermekten kurtulmasına anlamına geleceğinden endişe ediyor.

İsrailli yetkililer abluka konusunda göstermek istedikleri işbirliğiyle, Batı’nın Gazze baskınıyla ilgili Birleşmiş Milletler (BM) öncülüğündeki açılacak soruşturmanın hafifletilmesine destek vermesi arasında doğrudan bağlantı olduğunu reddetti.

İsrail’le yürütülen uluslararası görüşmelere yakın Batılı bir kaynak, “Uzlaşılmaya yakın olan karşılıklılık içeren bir anlaşma” diye konuştu.

İngiltere Dışişleri Bakanı William Hague, açılacak soruşturmayla ilgili tanımlamanın “uluslararası toplumun varlığıyla yapılacak bir soruşturma” şeklinde yapılmasının da kapsamının hafifletilmesine yönelik talebi karşıladığı anlamına gelebileceğini söyledi.

Batılı kaynaklara göre, İngiltere’nin Ortadoğu barışı için sunduğu tekliflerin birçoğu ABD, BM, Rusya ve Avrupa Birliği’nden (AB) oluşan Ortadoğu Dörtlüsü tarafından kabul edildi.

Ortadoğu Dörtlüsü, İsrail’den özellikle yasaklamış malzemelere karşılık Gazze’ye girişine izin verdiği 35 malzemenin yer aldığı resmi listeyi iptal etmesi çağrısı yaptı. Ayrıca, İsrail’e BM’nin Aralık 2008’de yaşanan Gazze savaşında hasar gören veya yıkılan 60 bin evin yeniden inşaatı için gereken malzeme ve donanımını iletebilmesi için Gazze’ye geçişlerindeki engelleri hafifletmesi istendi.

Bir İsrailli yetkili, Tel Aviv’in malzemelerin sivil nüfusa ulaşması konusunda esneklik gösterebileceğini belirtti. Yetkili aynı zamanda BM’nin Hamas’ın eline düşmemesini garanti ettiği sürece askeri sığınak yapılması için kullanılabilecek çimentonun iletilmesine de izin verilebileceğini belirtti.

PLANA YÖNELİK ŞÜPHELER

Ancak Gazze ablukasının hafifletilmesini öngören planın İsrail’e kabul ettirilemeyen bir bölümü bulunuyor. İngiltere, Gazze’ye ulaşmak isteyen gemilerin İsrail ve yabancı denetçiler tarafından incelenmesini yürütecek bir deniz gücü oluşturulmasını teklif etti. Ancak İsrail Gazze’nin kara sularının tümünü kontrol etmesine izin verilmesi gerektiğini belirtti.

İsrail’in Gazze’ye uyguladığı karadan geçişi hafifletmesine karşılık kendi soruşturmasını yürütme sorumluluğu verilmesinin yeterince uluslararası destek alıp almayacağı belirsiz. Ayrıca, yardım kuruluşları İsrail’in abluka üzerinde uygulayacağı imtiyazların Gazze’nin çektiği sıkıntıları azaltacağı düşüncesine şüpheyle bakıyor.

BM Filistinli Mültecilere Yardım ve Çalışma Örgütü (UNRWA) sözcüsü Christopher Gunness, “İsrailli yetkilileri söylediklerinden çok yaptıklarıyla yargılamak daha doğru olur çünkü geçmişte de birçok şey söylenmişti” dedi.

Tel Aviv’deki İngiltere büyükelçiliği ise, sızdırılan belgeler hakkında açıklama yapmadıklarını belirterek İngiltere’nin abluka planı belgesinin varlığını hakkında yorum yapmayı reddetti.