İngiltere liginde yabancı sermaye yükseliyor
Güncelleme Tarihi:
Alp ULAGAY
Oluşturulma Tarihi: Aralık 10, 2006 00:00
İngiltere Süper Ligi Premiership dünyanın en zengin futbol ligi. Ligdeki 20 takımın geliri 1,2 milyar sterlini aşıyor. 17’si önceki sezonu işletme kárıyla tamamladı. TV’ler takımlara her sezon yüz milyonlarca sterlin kazandırıyor. Londra gibi yaşam şartları çekici bir şehirden tam yedi takım var. Bu koşulların etkisiyle dünyanın dört bir köşesinden yatırımcılar İngiltere Ligi’ne gözünü dikti.
Rus işadamı Roman Abramoviç’in 2003’te Chelsea’yi alması ilgiyi artırdı. En son iki hafta önce İzlandalı milyarder Gudmundsson önderliğindeki bir konsorsiyum West Ham United takımı satın aldı. Böylece yabancılara ait takım sayısı altıya çıktı. Üç kulüp de offshore şirketlerce yönetiliyor. Bu kadar da değil, İngiltere’nin köklü ve başarılı iki büyük kulübü Arsenal ile Liverpool’un peşinde. Birkaç ay önce Birleşik Arap Emirlikleri’nden yatırımcılar Liverpool’a 200 milyon sterlinlik bir teklif getirdi. Bir başka Rus işadamı Deripaska ise Arsenal’in peşinde. Taraftar dernekleri futbola ticari bir gözle bakan yatırımcılara tepki gösteriyor ama bu büyük rakamların karşısında direnmekte zorlanıyor.
MALCOLM GLAZER (68)
En zengin kulübü satın aldı
Çok sayıda yatırımcı yıllardır dünyanın en zengin kulübü Manchester United’ın peşindeydi. Avustralya asıllı ABD’li medya patronu Rupert Murdoch satın almayı denemişti. İrlandalı at sahipleri Magnier ve McManus yeni hisse almıştı. Ama parayı denkleştiren ve taraftar boykotunu aşıp kulübü satın alan ABD’li işadamı Malcolm Glazer oldu. Amerikan futbol takımı Tampa Bay Buccaneers’ın de sahibi Glazer yaklaşık bir yıllık mücadeleden sonra 2005’in mayıs ayında hedefine ulaştı. Önce büyük hissedarlar McManus ve Magnier’in yüzde 28,7’lik hissesini sonra da kalanları topladı. Haziran ayında kulüp hisselerinin yüzde 98’i ondaydı. Kulübe hakim oldu. Zamanında Murdoch’un önünü kesen, 32 bin üyeye sahip Manchester Taraftarları Vakfı bile Glazer’ı engellemeyi başaramadı.
Glazer ve üç oğlunun amacı sadece bir futbol kulübü almak değildi. Yıllık geliri 250 milyon Euro’ya (470 milyon YTL) yaklaşan ve dünyanın dört bir köşesinde milyonlarca sempatizanı bulunan Manchester United’ı kárlı bir yatırım gibi görüyorlardı. Geçen sezon başında sezonluk bilet bedellerine yüzde 15 zam yaptılar. Buna karşın bu sezon kapasitesi 76 bine çıkan Old Trafford Stadyumu’nda boş yer bulmak neredeyse imkansız. Glazer, kulübü satın alırken, gelecek yıllardaki gelirler üzerinden kredi almıştı. Kredi faizine yılda 62 milyon sterlin ödeyebilmesi için kárlılığı sürmesi lazım.
RANDY LERNER (44)
Takım satın alan ikinci ABD’li
Glazer kulüp satın alır da diğer ABD’liler durur mu? Rand Lerner, geçen ağustosta Aston Villa’yı satın alarak İngiltere Süper Ligi’ne yatırım yapan ikinci ABD’li oldu. İngiliz futboluna 1980’lerdeki Cambridge Üniversitesi’nde öğrencilik yıllarından beri ilgi duyuyordu. Üç favori takımını açıklamıştı: Arsenal, Aston Villa ve Manchester United. Bunlar arasında satın almaya en uygunu Birmingham şehrinin takımı Aston Villa’ydı.
Lerner, spor kulübü yönetimi konusunda bilgisiz değildi. ABD’nin Amerikan futbolu ligi NFL takımı Cleveland Browns ona babasından miras kalmıştı. Geçen temmuzda kulübü satın almak için Aston Villa başkanı Doug Ellis’le masaya oturdu. Bir aylık pazarlıktan sonra hisselerin yüzde 60’ını 62,5 milyon sterline almak için el sıkıştı. Bu girişimin yatırım değil, sadece futbola meraktan kaynaklandığını söylese de pek inanan çıkmadı.
ROMAN ABRAMOVİÇ (40)
Transferlere 400 milyon sterlin ödedi
Rus sermayesinin İngiltere’ye akınını, 20 milyar dolarlık servete sahip işadamı Roman Abramoviç başlattı. Servetinin kaynağı 1990’larda Rusya’daki özelleştirme furyasında satın aldığı Sibneft petrol şirketiydi. Hisselerini iki yıl önce 5 milyar dolara Rus enerji şirketi Gazprom’a sattı. 2003’te İsrailli akıl hocası Pini Zahavi’nin önerisiyle Londra takımı Chelsea’yi satın aldı. Takımın 80 milyon sterlinlik borçlarını ödemekle kalmadı. Üzerine de 400 milyon sterlinlik transfer harcaması yaptı. Avrupa’nın dört bir köşesinden onlarca oyuncu büyük meblağlara kulübe transfer edildi. Diğer kulüp taraftarları şampiyonluğun satın alındığını, böylesine büyük harcamaların ligdeki rekabeti bozduğunu iddia ediyordu.
Önceki sezon Chelsea’nin bir sezonluk zararı 140 milyon sterlini buluyordu. Kulübün CEO’su Peter Kenyon 2010’a kadar zarar edeceklerini söyleyedursun Abramoviç’in kesenin ağzını kapamaya niyeti yok. Çünkü, o en büyük ödülü, Şampiyonlar Ligi kupasını kaldırmaya niyetli.
MUHAMMED EL FAYED (67)
Yatırımlarına ara verdi
Mısırlı işadamı Muhammed El Fayed’in adını, sahibi olduğu Londra’daki Harrods mağazası ve 1997’de Prenses Diana’yla Paris’teki trafik kazasında ölen oğlu Dodi El Fayed’le hatırlayacaksınız. El Fayed 1997’de Harrods’ın bulunduğu Batı Londra bölgesinin takımlarından Fulham’ı satın aldı. 30 yıldır alt liglerde sürünen Fulham, dört yıllık yatırımla hamle yaptı. 2001’de Fransız teknik direktör Jean-Amadou Tigana yönetiminde rekor puanla 2. lig şampiyonu oldu. Fulham taraftarları El Fayed’in yatırıma devam edip takımı zirveye taşımasını bekliyordu. Ancak, ilk iki yıldaki transfer aşıları tutmadı. Tigana kavga edip ayrıldı. Stadyumları Craven Cottage’daki kapasite sorunu da halledilemeyince El Fayed küstü ve para akıtmaktan vazgeçti. Fulham üç sezondur küme düşme hattıyla orta sıralar arasında gidip geliyor. Halen Monako’da yaşayan Mısırlı işadamı her an Londra kozunu kullanarak kulübü satabilir.
BJORGOLFUR GUDMUNDSSON
İzlandalı milyarderin takımı
İngiltere Süper Ligi’ne son yatırım ne kara para aklama peşindeki Ruslardan ne petrol zengini Araplardan geldi. İzlanda’nın ilk dolar milyarderi Bjorgolfur Gudmundsson önderliğindeki bir konsorsiyum üç hafta önce 85 milyon sterline Doğu Londra takımı West Ham United’ı satın aldı. Satın alma görüşmelerini İzlanda Futbol Federasyonu Başkanı Eggert Magnusson yürüttü. Muhtemelen kulübün başkanlığını da üstlenecek Magnusson’un ilk açıklaması West Ham’ın işçi kökenli taraftar kitlesini mutlu etti. Çünkü kulübü 2012 Olimpiyatları için Doğu Londra’da inşa edilecek 80 bin kişilik stadyuma taşınma fikrini ortaya attı.
ALEKSANDRE GAYDAMAK (30)
140 milyon Euro harcayacak
Rus asıllı genç işadamı Aleksandre Gaydamak babası gibi futbola meraklı. Fransız, İsrail ve Angola pasaportlarına sahip, uluslararası bültenle aranan babası Arkadi Gaydamak, Kazakistan’daki madencilik ve Rusya’daki emlakçılık işi sayesinde kendine ufak bir servet yapmıştı. Geçen yıl İsrail’de Hapoel Kudüs basketbol ve Beitar Kudüs futbol takımların satın alıp dikkatleri üzerine çekti. Oğlu boş durur mu? O da bu yılın başında Sırp asıllı İngiliz işadamı Milan Mandaric’in ağzından girdi burnundan çıktı ve Porsmouth kulübünü satın aldı. Aleksandre Gaydamak’ın kulübe 140 milyon Euro yatırım yapacağı söyleniyordu ama henüz bu yatırımın ipuçları gözükmedi.
MALCOLM GLAZER (68)
En zengin kulübü satın aldı
Çok sayıda yatırımcı yıllardır dünyanın en zengin kulübü Manchester United’ın peşindeydi. Avustralya asıllı ABD’li medya patronu Rupert Murdoch satın almayı denemişti. İrlandalı at sahipleri Magnier ve McManus yeni hisse almıştı. Ama parayı denkleştiren ve taraftar boykotunu aşıp kulübü satın alan ABD’li işadamı Malcolm Glazer oldu. Amerikan futbol takımı Tampa Bay Buccaneers’ın de sahibi Glazer yaklaşık bir yıllık mücadeleden sonra 2005’in mayıs ayında hedefine ulaştı. Önce büyük hissedarlar McManus ve Magnier’in yüzde 28,7’lik hissesini sonra da kalanları topladı. Haziran ayında kulüp hisselerinin yüzde 98’i ondaydı. Kulübe hakim oldu. Zamanında Murdoch’un önünü kesen, 32 bin üyeye sahip Manchester Taraftarları Vakfı bile Glazer’ı engellemeyi başaramadı.
Glazer ve üç oğlunun amacı sadece bir futbol kulübü almak değildi. Yıllık geliri 250 milyon Euro’ya (470 milyon YTL) yaklaşan ve dünyanın dört bir köşesinde milyonlarca sempatizanı bulunan Manchester United’ı kárlı bir yatırım gibi görüyorlardı. Geçen sezon başında sezonluk bilet bedellerine yüzde 15 zam yaptılar. Buna karşın bu sezon kapasitesi 76 bine çıkan Old Trafford Stadyumu’nda boş yer bulmak neredeyse imkansız. Glazer, kulübü satın alırken, gelecek yıllardaki gelirler üzerinden kredi almıştı. Kredi faizine yılda 62 milyon sterlin ödeyebilmesi için kárlılığı sürmesi lazım.
RANDY LERNER (44)
Takım satın alan ikinci ABD’li
Glazer kulüp satın alır da diğer ABD’liler durur mu? Rand Lerner, geçen ağustosta Aston Villa’yı satın alarak İngiltere Süper Ligi’ne yatırım yapan ikinci ABD’li oldu. İngiliz futboluna 1980’lerdeki Cambridge Üniversitesi’nde öğrencilik yıllarından beri ilgi duyuyordu. Üç favori takımını açıklamıştı: Arsenal, Aston Villa ve Manchester United. Bunlar arasında satın almaya en uygunu Birmingham şehrinin takımı Aston Villa’ydı.
Lerner, spor kulübü yönetimi konusunda bilgisiz değildi. ABD’nin Amerikan futbolu ligi NFL takımı Cleveland Browns ona babasından miras kalmıştı. Geçen temmuzda kulübü satın almak için Aston Villa başkanı Doug Ellis’le masaya oturdu. Bir aylık pazarlıktan sonra hisselerin yüzde 60’ını 62,5 milyon sterline almak için el sıkıştı. Bu girişimin yatırım değil, sadece futbola meraktan kaynaklandığını söylese de pek inanan çıkmadı.
ROMAN ABRAMOVİÇ (40)
Transferlere 400 milyon sterlin ödedi
Rus sermayesinin İngiltere’ye akınını, 20 milyar dolarlık servete sahip işadamı Roman Abramoviç başlattı. Servetinin kaynağı 1990’larda Rusya’daki özelleştirme furyasında satın aldığı Sibneft petrol şirketiydi. Hisselerini iki yıl önce 5 milyar dolara Rus enerji şirketi Gazprom’a sattı. 2003’te İsrailli akıl hocası Pini Zahavi’nin önerisiyle Londra takımı Chelsea’yi satın aldı. Takımın 80 milyon sterlinlik borçlarını ödemekle kalmadı. Üzerine de 400 milyon sterlinlik transfer harcaması yaptı. Avrupa’nın dört bir köşesinden onlarca oyuncu büyük meblağlara kulübe transfer edildi. Diğer kulüp taraftarları şampiyonluğun satın alındığını, böylesine büyük harcamaların ligdeki rekabeti bozduğunu iddia ediyordu.
Önceki sezon Chelsea’nin bir sezonluk zararı 140 milyon sterlini buluyordu. Kulübün CEO’su Peter Kenyon 2010’a kadar zarar edeceklerini söyleyedursun Abramoviç’in kesenin ağzını kapamaya niyeti yok. Çünkü, o en büyük ödülü, Şampiyonlar Ligi kupasını kaldırmaya niyetli.
MUHAMMED EL FAYED (67)
Yatırımlarına ara verdi
Mısırlı işadamı Muhammed El Fayed’in adını, sahibi olduğu Londra’daki Harrods mağazası ve 1997’de Prenses Diana’yla Paris’teki trafik kazasında ölen oğlu Dodi El Fayed’le hatırlayacaksınız. El Fayed 1997’de Harrods’ın bulunduğu Batı Londra bölgesinin takımlarından Fulham’ı satın aldı. 30 yıldır alt liglerde sürünen Fulham, dört yıllık yatırımla hamle yaptı. 2001’de Fransız teknik direktör Jean-Amadou Tigana yönetiminde rekor puanla 2. lig şampiyonu oldu. Fulham taraftarları El Fayed’in yatırıma devam edip takımı zirveye taşımasını bekliyordu. Ancak, ilk iki yıldaki transfer aşıları tutmadı. Tigana kavga edip ayrıldı. Stadyumları Craven Cottage’daki kapasite sorunu da halledilemeyince El Fayed küstü ve para akıtmaktan vazgeçti. Fulham üç sezondur küme düşme hattıyla orta sıralar arasında gidip geliyor. Halen Monako’da yaşayan Mısırlı işadamı her an Londra kozunu kullanarak kulübü satabilir.
BJORGOLFUR GUDMUNDSSON
İzlandalı milyarderin takımı
İngiltere Süper Ligi’ne son yatırım ne kara para aklama peşindeki Ruslardan ne petrol zengini Araplardan geldi. İzlanda’nın ilk dolar milyarderi Bjorgolfur Gudmundsson önderliğindeki bir konsorsiyum üç hafta önce 85 milyon sterline Doğu Londra takımı West Ham United’ı satın aldı. Satın alma görüşmelerini İzlanda Futbol Federasyonu Başkanı Eggert Magnusson yürüttü. Muhtemelen kulübün başkanlığını da üstlenecek Magnusson’un ilk açıklaması West Ham’ın işçi kökenli taraftar kitlesini mutlu etti. Çünkü kulübü 2012 Olimpiyatları için Doğu Londra’da inşa edilecek 80 bin kişilik stadyuma taşınma fikrini ortaya attı.
ALEKSANDRE GAYDAMAK (30)
140 milyon Euro harcayacak
Rus asıllı genç işadamı Aleksandre Gaydamak babası gibi futbola meraklı. Fransız, İsrail ve Angola pasaportlarına sahip, uluslararası bültenle aranan babası Arkadi Gaydamak, Kazakistan’daki madencilik ve Rusya’daki emlakçılık işi sayesinde kendine ufak bir servet yapmıştı. Geçen yıl İsrail’de Hapoel Kudüs basketbol ve Beitar Kudüs futbol takımların satın alıp dikkatleri üzerine çekti. Oğlu boş durur mu? O da bu yılın başında Sırp asıllı İngiliz işadamı Milan Mandaric’in ağzından girdi burnundan çıktı ve Porsmouth kulübünü satın aldı. Aleksandre Gaydamak’ın kulübe 140 milyon Euro yatırım yapacağı söyleniyordu ama henüz bu yatırımın ipuçları gözükmedi.