İngiliz bisküvisinde ’Türk incirini eşek arısı yedi’ krizi

İNGİLİZ Guardian Gazetesi, Türkiye’de eşek arılarının etkisiyle incir üretiminin önemli ölçüde azalmasının İngiliz incir bisküvi üreticilerini vurduğunu yazdı. Gazete incir sorunu nedeniyle İngiliz halkının çok sevdiği incir bisküvilerinin market raflarından kalktığı bildirildi. Buna karşın Tariş İncir Birliği ise incir üretimi ile eşek arılarının arasında hiçbir ilişki olmadığına dikkat çekerek, "Sorun sadece kuraklıktan kaynaklanıyor. Yağışlar azalınca üretim de 65 bin tonlardan 40 bin tona düştü. Dolayısıyla ihtracat azaldı" dedi.

EZME İNCİR İHRACATI: The Guardian’ın "Ulusal incir bisküvi krizi: Nasıl baş edeceğiz?" başlıklı haberinde İngiltere’de incir bisküvilerinin yokluğunun Türkiye’deki eşek arısı sorunlarından kaynaklandığını yazdı. Türkiye’nin en fazla incir ihracatı yaptığı ülkenin İngiltere olmadığına dikkat çeken yetkililer, "Biz ağırlıklı olarak Almanya ve Fransa ile çalışıyoruz. İngiltere’ye ise ezme incir dediğimiz sanayide kullanılan ürünü gönderiyoruz. Yaşanan kuraklık İngiliz bisküvi üreticilerini etkiledi. Ancak, önümüzdeki yılın çok daha iyi geçmesini bekliyoruz" dediler.

FİYATI DENGELEDİLER: Rekoltenin yüzde 40’a yakın oranda düşmesi incirin ihracat bedellerine de yansıdı. Geçtiğimiz yıl 2 bin 250 dolar olan bir ton incir ihracat fiyatı bu yıl 4 bin 600 dolara yükseldi. Rekolte azalsa da bu yolla ihracattan doğan maddi kayıp engellendi. İngiltere’deki marketlerde artık incir bisküvilerinin bulunmadığını kaydeden gazete, büyük market zincirlerinden Sainsbury’nin bazı şubelerinde bile müşterilere "kriz" ile ilgili bilgi veren duyuruları yerleştirdiklerini kaydetti.

YARI YARIYA AZALDI: Gazeteye konuşan İngiliz Gıda ve İçecek Federasyonu yetkilisi Christine Welberry, "O kadar olağanüstü sıcak bir hava oldu ki incir üretimi, önceki yıllara göre yarı yarıya azaldı" dedi. Krize aşırı sıcaklık ile birlikte bir kontaminasyon sorununun da neden olduğunu kaydeden gazete, İngiliz Gıda Standartları Kurumu’nun, Türk kuru inciri ithal eden tüm şirketlere bir yazı yazarak bazı konşimentolarda yüksek aflatoksin düzeylerinin bulunduğunu, bu nedenle herkesin ek testler yapması gerektiğini bildirdiğini yazdı.

Eşek değil ilek arısı

TARİŞ İncir Birliği yetkilileri, incir üretiminde etkin rol oynayan arıların ilek arıları olduğunu savunarak şunları söyledi: "İlek arısı incir üretiminde erkek ağaçtan topladığı tohumları dişi ağaca savuruyor. İncir de bu yolla dölleniyor ve yetişiyor. Ancak, biz ilek arılarında da bir azalma görmedik. Tek sorunumuz küresel ısınma oldu."

Arıların incir üretimindeki rolü

BİR çok bahçe ürünlerinde olduğu gibi incirin de döllenme biyolojisi, meyve tutumu ve olgunlaşması açısından son derece önemli. Ticari açıdan önemli olan Sarılop ve Bursa Siyahı incir çeşitleri, meyve vermeleri için mutlaka döllenme işlemine gerek duyuyor. Bu amaçla dişi incirlerin en önemli meyve ürünü olan yaz ürünleri (iyilopları) döllenme amacıyla iyiloplarla aynı zamanda olgunlaşan erkek incirlerin ilek meyvelerinin içlerindeki arıları ile birlikte dişi ağaçları üzerine bırakılması işlemine ilekleme,bu amaçla kullanılan erkek incir meyvelerine ilek deniyor. Önemli olan ilek arıcığının (Blastophaga psenes) yeteri miktarda ve hastalıksız poleni dişi incir meyvesindeki dişi incir çiçeklerine ulaştırması işlemi. Tozlamada dişi ilek arıları görev yapar. Erkek arılar görev yapmazlar. Ergin dişi arılar, takip eden erkek incir meyvelerine (Ebe) girmek üzere ilek meyvelerini terk eder.