İnce çinakop tezgâhıyla kıyım

GREENPEACE’in ve birçok sivil toplum kuruluşunun desteğiyle başlatılan “Seninki kaç santim” kampanyasına ve Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın 20 cm’den küçük lüferlerin avlanmasını yasaklamasına rağmen tezgâhlar yavru balıkla dolup taşıyor. Yasağa rağmen İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı İstanbul Balık Hali’nin listesinde yavru balıklar (ince çinakop, ince istavrit) adı altında satılıyor.
Yasak balık hal listesinde
Kampanyada boyu 9 cm’den küçük hamsi, 11 cm’den küçük tekir, 13 cm’den küçük istavrit ve barbunya, 14,5 cm’den küçük mezgit, 25 cm’den küçük lüfer ve 30 cm’den küçük levreğin avlanmaması amaçlanıyordu. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı 20 cm’den küçük lüferlerin avlanmasını genelgeyle yasakladı. Ancak avlanma sezonu başlayınca tezgâhlar yine 10 cm boyundaki lüfer yavrularıyla doldu.
İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı Kumkapı Balık Hali’nde günlük satılan balıkların fiyatları her gün internetteki sitesinden yayınlanıyor. Listede avlanması yasak olan yavru balıklar “ince” adı altında yer alıyor. Balık Hali’ndeki görevliler miktar ve tür tespiti yaptıktan sonra yasak avları Tarım İl Müdürlüğü ekiplerine bildirip tutanak tutuyor. Bakanlıkça hazırlanan tebliğde hamsi ve istavritte yüzde 15, diğer su ürünlerinde yüzde 5 nispetinde küçük boylara müsaade ediliyor. Yasada belirtilen sınırı aşan balığa el konuluyor ve ceza kesiliyor. Daha sonra el konulan balık devlet eliyle satılıyor ve geliri Hazine’ye kalıyor. Balık Hali yetkililerine göre bu durumun nedeni, devlet el koysa bile balıkların bu kez devlet eliyle satılması.

Böyle giderse kitapta görürüz
Kumkapı’da 20 yıldır balıkçılık yapan Erol Mutlutürk, “Hale gittiğimizde de yavru çinakopları avladıklarını görüyoruz. Avlanmaması gerekiyor, yoksa yakında çocuklar bu balıkları sadece kitaplarda görecek” dedi.�

Cezalar katlanıyor

İSTANBUL İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü ekipleri İstanbul Su Ürünleri Hali Müdürlüğü’nde yaptıkları denetimlerde yavru balık yakalayan balıkçılara 778 TL ceza kesiyor. Kesilen cezayla birlikte yavru balıklara el konuluyor ve Milli Emlak Müdürlüğü yetkililerine teslim ediliyor. Bir defa ceza yiyen balıkçı, yavru balık avlamaya devam ettiği takdirde cezası katlanıyor.

Hâlâ gırgır ağı kullanıyorlar

İSTANBUL Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Avlanma Teknolojisi Anabilim Dalı Başkanı Doç. Dr. Saadet Karakulak ise “Çinakop diye bir balık türü yok. Bizim balıkçılarımızın avladıktan sonra lüferin yavrusuna taktığı isim. Defne yaprağı, çinakop, sarıkanat aslında hepsi lüfer yavrusu” dedi. Yavru istavrit ve çinakop avında balıkçıların yasadışı yollarla avlandığını belirten Karakulak “Balıkçılar hâlâ gırgır ağıyla avlanıyor. Sonraki nesillere de büyük zarar veriyorlar. Bu sene çinakop, sarıkanat ya da defne yaprağı avlamasalar seneye onu lüfer diye avlayacaklar. Bence balıkçılara kota uygulansa bu kadar bilinçsizce avlanma yaşanmaz” diye konuştu. İstanbul Üniversitesi Su Ürünleri Öğretim Üyesi Prof. Dr. Bayram Öztürk de av yasağının daha iyi denetlenmesi için tüm kurumların çaba göstermesi gerektiğini belirtti.

25 cm  lüfer bile küçük

GREENPEACE Akdeniz Genel Direktörü Dr. Uygar Özesmi, bakanlık genelgesini de eleştirerek, lüfer boyunun en az 25 santimetre olması gerektiğini belirtti. Özesmi şunları söyledi: “Dişi lüferler 25 santime ulaşınca anca yüzde 60’ı yumurtlayabilir. Düşünün 20 santimde ne kadarı üreyecek. Lüfer üretimi ve avlanması giderek düşüyor. Yaprak ve sarıkanat ve çinakop avlanmaksa tamamen yasak. 2002’de 25 bin ton lüfer yakalanmışken, 2005-2006-2010 yıllarında yani 6 yıl içerisinde üretim 4 bin tona inmiş. Nedeni de lüferlerin çoğunun bir kere dahi yumurtlamasına izin verilmemiş olması. İstavritin yasal avlanma boyutu ise 13 cm olmasına rağmen boyları 10 cm’i geçmeyen istavrit yavruları kıraça adıyla avlanıyor. Tezgâhlarda yasadışı avlanmış balıklar bulunuyor. Bunu önlemek Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın görevidir. Yasal avlanma boylarına uyulup uyulmadığını denetlemelidir.”

Onlar tutmasın biz satmayalım

KUMKAPI Balık Hali’ne teknelerden indirilen balık kasaları kontrol edilerek satışa sunuluyor. Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü ekipleri yavru balık satanlara ceza kesiyor ve balıklarına el koyuyor. Ancak balıkçılar yavru balıkların rağbet görmesi ya da denetimden kaçırabileceklerini düşünerek cezaları göze alıyor. Yetkililerin verdiği bilgiye göre 30 Eylül’de 30 kasa çinakop nedeniyle bir balıkçıya 778 lira ceza kesildi, 4 Ekim’de yakalanan 6 kasa çinakopun sahibi bulunamadı. Ancak tezgâhlardaki yavru balıklar bu 36 kasanın kat kat üzerinde. Satıcıların yavru balıklarla ilgili söyledikleri genellikle aynı: “Onlar tutmasınlar, biz de satmayalım.”