İlk yayın

Atatürk ve İnönü Sakarya'da

ADANALI 50 yaşındaki Makbule Ertem, dedesinden kalan sandıktaki fotoğraflar ve belgelerle Çukurova'nın işgal yıllarına ışık tuttu. Sandıktan Atatürk ile İsmet İnönü'nün bugüne kadar yayınlanmamış bir fotoğrafı da çıktı. Makbule Ertem, Jandarma Yüzbaşı dedesi Ali Rıza Ergün'den babasına, babasından da kendisine kalan aile yadigárı evrakı tarihçi Cezmi Yurtsever'e Türkçe'ye çevirisini yaptırdı. Ertem'in elinde bulunan belgeler arasında yer alan günlük, harita ve resimlerin savaş yıllarına ait çok önemli bilgiler içerdiğini belirten Yurtsever, Çukurova'nın işgal yıllarına ait belgelere bugüne kadar ulaşamadıklarını söyledi. Bu belgelerin Fransa'da ve askeri arşivlerde çok gizli kaydıyla saklandığını düşündüklerini belirten Yurtsever şu bilgileri verdi:

ÇUKUROVA'NIN İŞGALİ

‘‘Muhtemelen, Jandarma Komutanı Yüzbaşı Ali Rıza Ergün, Fransızlar Adana'dan çekilirken veya bir şekilde emrindeki casuslar aracılığıyla bu belgeleri ele geçirmeyi başarmış. Ali Rıza Yüzbaşı günlüğünde, katıldığı her savaştan notlar tutmuş. Bu notların milli mücadelenin Çukurova ile ilgili bölümünü aydınlatacağına inanıyorum. Fransız istihbaratı adına, Adana Yahudilerinden Gaston Mizrahi tarafından çekilmiş ve bu güne kadar hiç yayınlanmamış Adana'daki Fransız işgaliyle ilgili 18 savaş fotoğrafı elimize geçti. Fotoğraflar Fransız General Guro'nun Adana'ya gelişi, karşılanışı ve şehir merkezindeki birliklerin denetlenmesini yansıtıyor. Ayrıca Atatürk ve silah arkadaşlarının bulunduğu daha önce yayınlanmamış bir fotoğraf da var. Atatürk'ün Sakarya Cephesi'nde çekildiğini zannettiğimiz fotoğrafta Ali Rıza Ergün'ün de bulunduğu düşünüyorum. 70 - 80 yıl aradan sonra bu belgelerin bulunması bizler için mutluluk verici bir tesadüftür.’’

Tarsus

Fatihi

1880 yılında İstanbul'da doğdu. 1912 yılında İstanbul Jandarma Zabit Mektebi'ni bitirerek subay oldu. 1914-1918 yılları arasında Irak Cephesi'nde İngilizlere karşı savaştı. Ordu dağılınca, Konya'ya tayin edildi. Adana Cephesi için görevlendirildikten sonra 41. Fırkada (Tümen) görev aldı. Pozantı Kuşatması, Karboğazı Harekatı, Kavaklıhan Savaşı'na katıldı. Tarsus'un ele geçirilmesinde büyük rol oynayan ve kendisine ‘Tarsus Fatihi’ de denilen Ali Rıza Ergün, emekli olduktan sonra yerleştiği Kadirli'de 1 Şubat 1959 yılında öldü.

Dedemden yadigar

Tarsus'u düşman işgalinden kurtaran birliğin komutanı olan dedesi Jandarma Yüzbaşı Ali Rıza Ergün'e ait günlük, 1912 tarihli İstanbul Haritası ve savaş yıllarına ait 18 fotoğraftan oluşan arşivi Adana Valiliği Cumhuriyet Müzesi'ne verilmek üzere Cezmi Yurtsever'e teslim eden Makbule Ertem, ‘‘Bu evrakı dede yadigarı olarak saklıyordum. Bu kadar önemli olduğunu bilseydim daha önce getirirdim. Tarihimizin karanlıkta kalan bölümüne küçük bir ışık tutabilirse ne mutlu bizlere’’ dedi.

Hayran kaldı

Milli Eğitim Bakanı Metin Bostancıoğlu, Samsun eski Valiliği'nde sergilenen Atatürk ve 18 silah arkadaşının balmumundan yapılan heykellerine hayran kaldı. Vali Metin İlyas Aksoy'u makamında ziyaret eden Bakan Bostancıoğlu, daha sonra heykelleri inceledi. Bostancıoğlu, heykeller önünde gazetecilere poz verirken, ‘‘Bu heykeller, çocuklarımıza tarihi anlatma adına çok şey ifade ediyor. Yapanın ellerine sağlık’’ dedi. Daha sonra Mithatpaşa Lisesi'ni gezen Bostancıoğlu, Okul Müdürü Mustafa Kadıoğlu'na satranç takımı hediye etti.